30/07/2004
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 265
Duration: 05:05
Litir 265: Iain Sti霉bhairt Blackie
Is d貌cha gum bi cuimhne agaibh gu robh sinn a鈥 toirt s霉il aig toiseach na bliadhna air beatha Iain Sti霉bhairt Blackie. Bha Blackie na ghaisgeach don Gh脿idhlig. Bha e gu m貌r air c霉l iomairt airson roinn na Ceilteis a st猫idheachadh ann an Oilthigh Dh霉n 脠ideann, far an robh e na phroifeasair de Ghreugais.
Uill, an l脿 eile, bha mi a鈥 coimhead tro leabhar de bh脿rdachd Gh脿idhlig a bhuineas don naoidheamh linn deug. Agus l脿igh mo sh霉il air an tiotal 鈥淏rosnachadh na G脿idhlig鈥. Tha mi gun teagamh airson sin a dh猫anamh! 鈥橲 e b脿rd Sgitheanach, Niall MacLe貌id 脿 Gleann Dail, a sgr矛obh an d脿n. Agus nuair a leugh mi a鈥 chiad rann, mhothaich mi gu robh e a-mach air 鈥淧rofessor Blackie鈥. Seo mar a tha a鈥 chiad rann a鈥 dol:
Duisg suas, a鈥 Gh脿idhlig, 鈥檚 na bi fann,
Is gleus do chl脿rsach feadh nan gleann:
Tha aon fhear-tagraidh math ort teann
A chumas taic riut,
Cho fad 鈥檚 a mhaireas teanga 鈥檔 ceann
Professor Blackie.
Canaidh mi sin a-rithist, gus an glac sibh e:
Duisg suas, a鈥 Gh脿idhlig, 鈥檚 na bi fann,
Is gleus do chl脿rsach feadh nan gleann:
Tha aon fhear-tagraidh math ort teann
A chumas taic riut,
Cho fad 鈥檚 a mhaireas teanga 鈥檔 ceann
Professor Blackie.
Nuair a bha Niall MacLe貌id a鈥 sgr矛obhadh, bha an iomairt fhathast a鈥 dol gus airgead a thrusadh airson cathair Ceilteis a st猫idheachadh. Agus bha an droch shl脿inte a bha Blackie a鈥 fulang na ch霉is dragh don bh脿rd. Seo mar a tha an d脿rna rann a鈥 t貌iseachadh:
Bha cuid an d霉il nach robh thu sl脿n,
鈥橲 gu robh do bheatha dl霉th don bh脿s,
Ach bheir thu 鈥檔 car asta gun d脿il鈥
A-rithist anns a鈥 ch貌igeamh rann, tha am b脿rd a鈥 foillseachadh dragh mu shl脿inte a鈥 phroifeasair:
Bheil neach a dh鈥櫭爎aich t矛r an fhraoich
Air call a鈥 bh脿idh 鈥檚 air f脿s cho faoin,
Ri t脿ir air cainnt a mh脿thar chaoimh
鈥橲 nach taobh a reachdan?
Ach gheibh iad sin an duais gu daor,
Mur caochail Blackie.
Agus bha am b脿rd a-mach air creach. Chan e buileach 鈥渃reach鈥 a bha e a鈥 ciallachadh, ach gun d猫anadh an luchd-iomairt str矛 airson airgead fhaighinn bho gach taigh air a鈥 Gh脿idhealtachd (agus fhuair iad sin bho dhaoine bochd is beartach). Bha iad a鈥 sireadh deich m矛le not airson cathair Ceiltis a st猫idheachadh. Seo an t-seachdamh rann agus 猫istibh gu dl霉th airson d脿 ainm-脿ite:
Na f脿gaibh taigh dam faic sibh sm霉id,
No duine be貌 a ch矛 bhur s霉il,
Bho Thaigh Iain Ghr貌t gu Cluaidh nan l霉b,
Nach tog sibh creach dheth,
Gum faigh sibh an deich m矛le punnd
Tha dh矛th air Blackie.
Canaidh mi a-rithist e:
Na f脿gaibh taigh dam faic sibh sm霉id,
No duine be貌 a ch矛 bhur s霉il,
Bho Thaigh Iain Ghr貌t gu Cluaidh nan l霉b,
Nach tog sibh creach dheth,
Gum faigh sibh an deich m矛le punnd
Tha dh矛th air Blackie.
An cuala sibh na h-ainmean-脿ite? Taigh Iain Ghr貌t 鈥 an 矛re mhath an t-脿ite as fhaide tuath air t矛r-m貌r na h-Alba. Agus Cluaidh 鈥 an abhainn ainmeil a tha a鈥 sruthadh tro Ghlaschu. Cuiridh mi cr矛och air an Litir an t-seachdain seo leis an rann mu dheireadh dhen d脿n:
鈥橲 nuair th猫id a鈥 Gh脿idhlig a chur suas
An cathair inbhich mar bu dual,
鈥橬 sin 貌laidh sinn d脿 l脿n na cuaich 鈥
鈥橲 cha bhi iad lapach 鈥
Air sl脿int鈥 an laoich a thug a鈥 bhuaidh,
Professor Blackie.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.