
09/11/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 123
Duration: 04:51
Litir 123: Ar-a-mach nan Seumasach
An t-seachdain sa chaidh, chuir mi ceist oirbh airson me貌mhrachadh air. Dh鈥檉haighnich mi 鈥 d猫 a鈥 Gh脿idhlig a th鈥 air kerfuffle? 鈥橲 d貌cha gun do thagh sibh rudeigin mar 鈥渃ur troimh ch猫ile鈥. Is iomadh turas a chaidh a鈥 Ghaidhealtachd a chur troimh ch猫ile na h-eachdraidh, agus tha m貌ran dhen bheachd gur e ar-a-mach nan Seumasach an t-脿m a bu mhiosa dhi.
Agus tha ceist agam dhuibh mu dheidhinn an dearbh ghnothaich a tha sin. C貌 loisg a鈥 chiad pheilear ann an ar-a-mach nan Seumasach ann am 鈥淏liadhna a鈥 Phrionnsa鈥 neo 鈥淏liadhna The脿rlaich鈥? Tha fhios gum bi diofar bheachdan ann air sin ach a r猫ir beul-aithris 脿 Earra-Ghaidheal, thachair e ann a sin, p矛os beag gu tuath air an 脪ban.
Bha fear Sti霉bhart, uachdaran na h-Apainn, a鈥 feuchainn ri n脿baidh aige, air an robh Caimbeul, is a bha na uachdaran ann am Barra Calltainn, a bhrosnachadh gus dhol c貌mhla ris ann an arm a鈥 Phrionnsa. Chaidh an Sti霉bhartach tarsainn Loch Creurain ann am b脿ta, aig an Rubha Gharbh, airson bruidhinn ris a鈥 Chaimbeulach ach, mar a bhios fios agaibh, cha robh a鈥 chuid mh貌r de na Caimbeulaich de貌nach dhol air taobh nan Seumasach, agus cha robh fear Bharra Challtainn airson a dhol an aghaidh a chinn-chinnidh.
Mar sin, dhi霉lt e dhol ann. Ach, leis gu robh e fh猫in is an Sti霉bhartach a鈥 faighinn air adhart gu math c貌mhla mar charaidean is n脿baidhean, dh鈥檃ontaich e leigeil le fear na h-Apainn dhol am measg muinntir na h-oighreachd aige, feuch feadhainn aca a th脿ladh gu arm nan Seumasach. Dh鈥檃ontaich feadhainn dhol c貌mhla ris an Sti霉bhartach, agus rinn iad deiseil airson falbh.
Chaidh an Caimbeulach cuide riutha don chladach airson soraidh sl脿n a leigeil leotha. Chaidh an Sti霉bhartach a-steach do bh脿ta agus thuirt e na faclan seo: 鈥淏脿rr no faobhar, thig air aghaidh!鈥 B脿rr no faobhar, thig air aghaidh. Bha e a鈥 brosnachadh ch脿ich gus dhol a shabaid as leth a鈥 Phrionnsa.
Bha an Caimbeulach na sheasamh air creag os cionn a鈥 bh脿t-aiseig. Thog e a ghunna, agus loisg e e. An uairsin, thuirt e, 鈥淭ha an sin a鈥 chiad pheilear.鈥 Agus bha muinntir an 脿ite a-riamh dhen bheachd bhon uairsin gum b鈥 e sin a鈥 chiad pheilear a chaidh a losgadh anns an ar-a-mach, ged nach robh droch-r霉n co-cheangailte ris. Gu m矛-fhortanach, lean m貌ran pheilearan eile air an fhear sin.
A-nise seo st貌iridh beag laghach dhuibh. Dh鈥檉haighnich gille a bha seo de nighinn, air an do ghabh e n貌isean, cuin a rachadh i air chuairt leis. Bha esan taobh a-muigh an taigh aice agus bha i fh猫in aig uinneig fhosgailte. Seo an fhreagairt a fhuair e:
鈥楴uair a thogas mi an l矛on, a leagas mi a鈥 ghlainne, agus a chuireas mi am marbh a thiodhlacadh a鈥 bhe貌, thig mi c貌mhla riut.鈥
Uill, smaoinich e airson mionaid. Nuair a thogadh i a l矛on, nuair a leagadh i a鈥 ghlainne agus nuair a chuireadh i am marbh a thiodhlacadh a鈥 bhe貌, rachadh i c貌mhla ris. Bha sin ro fhada dha, shaoil e, ged a bha gr脿dh aige dhi, agus dh鈥檉halbh e gu t矛rean c猫in. An ceann tr矛 bliadhna, thill e agus chuala e gu robh i a-nise p貌sta aig fear eile. Chaidh e a choimhead oirre, agus mh矛nich i a鈥 ch霉is dha leis na faclan seo: 鈥淐ho luath 鈥檚 a thogainn an t-anart far a鈥 bh霉ird, a dh霉ininn an uinneag agus a sm脿lainn an t猫ine, bha mi air a bhith deiseil dhut. Ach bha thu m矛-fhoighidneach, agus dh鈥檉halbh thu.鈥 Nuair a thuig e a mhearachd, tha fhios gu robh am fear bochd troimh-ch猫ile buileach.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Seanfhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.