����ý

Mae’r moroedd o gwmpas Cymru yn gartref i bob math o wahanol ysglyfaethwyr. Anifeiliaid sy’n bwyta anifeiliaid eraill er mwyn goroesi yw ysglyfaethwyr. Mae creaduriaid fel siarcod gleision a morloi llwyd i gyd yn dod i’r ardal hon i chwilio am ysglyfaeth.

Mae’n bosibl gweld morloi llwyd ar arfordir Sir Benfro. Er eu bod yn treulio’r rhan fwyaf o’u hamser yn y môr yn bwyta pysgod, maen nhw’n aml yn cael eu gweld yn gorffwys ar y traeth.

Mae siarcod gleision yn ymweld â moroedd y Deyrnas Unedig yn ystod misoedd yr haf. Mae ganddyn nhw esgyll pectoral hir, nodweddd sydd ei gwneud hi’n eithaf hawdd i ddweud y gwahaniaeth rhyngddyn nhw a siarcod eraill. Maen nhw’n bwyta pysgod bach a môr-lewys yn bennaf.

• Mae ysglyfaethwyr ar ben y gadwyn fwyd.
• Mae ysglyfaethwr yn anifail sy’n bwyta anifeiliaid eraill.
• Yr enw ar yr anifeiliaid y mae ysglyfaethwyr yn eu bwyta yw ysglyfaeth.

Mae ysglyfaethwyr yn dod yma i chwilio am ysglyfaeth. Ond mae rhai o’r creaduriaid hyn, neu’r ysglyfaeth, un cam ar y blaen gan eu bod yn gallu cuddio eu hunain. Cuddliwio yw’r enw ar hyn.

• Mae pob math o anifeiliaid yn defnyddio cuddliw i guddio rhag ysglyfaethwyr.
• Mae hyn yn golygu eu bod wedi newid, neu addasu, er mwyn edrych yn union fel yr hyn sydd o’u cwmpas neu er mwyn cyd-fynd â’r hyn sydd o’u cwmpas.
• Mae cuddliwio yn ei gwneud hi’n anodd iawn gweld anifeiliaid.
• Mae anifeiliaid heb guddliw da yn fwy tebygol o gael eu bwyta fel ysglyfaeth.

Math o ystifflog yw môr-lewys cynffon cwta. Maen nhw’n fach iawn, dim mwy na phêl golff. Ond mae gan yr ystifflog bach yma bŵer arbennig - mae’n gallu newid lliw.

I guddio rhag ysglyfaethwyr, mae’r ystifflog yn newid lliw i gyd-fynd â’r tywod melyn.

Ond dim dyma’r unig beth mae’r ystifflog yn gallu ei wneud. Pan fydd yr ystifflog yn nofio drwy wymon coch, neu fôr-wiail, mae’n newid lliw eto.

Mae croen yr ystifflog yn llawn cemegau sy’n gallu newid lliw ar unwaith.

Mae gan y creaduriaid anhygoel hyn dair calon a gwaed glas. Maen nhw’n defnyddio eu wyth tentacl i flasu popeth maen nhw’n ei basio. Ond mae gan yr octopws yma bŵer arbennig hefyd. Mae’n gallu newid ei liw a’i siâp.

Pan fydd ysglyfaethwr yn nesáu, mae’n newid ei liw a’i siâp i gyd-fynd â’r hyn sydd o’i gwmpas.

Mae’r cranc hirgoes sgorpion wedi cael ei orchuddio â phigau main. Mae’r pigau hyn yn galluogi’r crancod i greu eu cuddliw eu hunain. Wrth iddyn nhw grwydro o gwmpas maen nhw’n codi darnau o wymon, gan ffurfio cuddliw effeithiol iawn yn y pen draw.

Mae’r cranc hirgoes sgorpion oren llachar hwn wedi gosod darnau o bethau byw, fel sbyngau môr, ar ei bigau. Mae’r sbyngau môr hyn wedi tyfu i orchuddio’r cranc. Mae’n cyd-fynd yn berffaith â’r hyn sydd o’i gwmpas.

Wyt ti’n gallu cuddliwio dy greadur dy hun?

Dewisa arwyneb fel coeden, ffens, wal neu wrych. Wyt ti’n gallu dylunio creadur a fydd yn cael ei guddliwio yn erbyn y cefndir hwn?

Tynna lun o dy greadur a’i addurno. Defnyddia baent, creons neu bensiliau i greu lliwiau a phatrymau addas. Gallet ti hefyd ddefnyddio deunyddiau naturiol i addurno dy anifail. Rho dy ddyluniad ar yr arwyneb. Wyt ti'n gallu ei weld o bell?

A wnest ti lwyddo i greu cuddliw ar gyfer dy greadur? Sut fyddet ti’n gallu gwella dy ddyluniad? Pob lwc.

Ble nesa?