����ý

An do dh'fhairich thu riamh oiteag reòta gaoithe sa gheamhradh no oiteag bhlàth as t-samhradh? Ma dh'fhairich, dh'fhairich thu dà sheòrsa gaoithe.

Ach dè th' ann an gaoth, agus cò às a tha i tighinn?

Tha filleadh èadhair, ris an can sinn an t-à������, mu chuairt an Talaimh, ach chan eil e a' sgaoileadh ann an dòigh cho-ionann. Ann an cuid a dh'àitichean tha an t-à������ nas tighe – tha barrachd èadhair air a dinneadha-steach air uachdar an talaimh. Canaidh sinn bruthadh àrd ris a seo. Ann an àitichean eile, tha an t-à������ nas taine agus chan eil uiread a dh'èadhar san aon fharsaingeachd. Canaidh sinn bruthadh ìosal ris a seo.

Tha an diofar ann am bruthadh èadhair a' toirt air an èadhar gluasad. Caran coltach ri èadhar a' brùchdadh a-mach à bailiùn, bidh an èadhar a' gluasad à àitichean le bruthadh àrd gu àitichean le bruthadh ìosal. Canaidh sinn gaoth ris a' ghluasad èadhair seo. Mar as motha an diofar ann am bruthadh-èadhair, 's ann as luaithe a tha a' ghaoth.

Tha gaoth a' faighinn a h-ainm bhon àird às an tig i – tuath, deas, an ear no an iar.

Faodaidh gaoth o tuath a bhith uabhasach fuar anns a' gheamhradh oir bidh i a' gluasad èadhar fhuar bho na Sgìrean Artaigeach aig tuath.

Bidh gaoth o deas a' toirt èadhar nas blàithe a-steach bho cheann a deas na Roinn Eòrpa no à Afraga agus bidh an t-sìde nas blàithe. Bidh gaoth on iar a' toirt uisge thugainn oir bidh i a' giùlan tòrr deatach uisge bhon Chuan Siar.

Bidh gaoth on ear a' tighinn thairis air an Roinn Eòrpa. Bhon a bhios i a' tighinn thairis air talamh seach muir, bidh i a' giùlan èadhar nas tiorama.

An do mhothaich thu riamh gum bi gaoth ann nuair a bhios tu ann an àite farsaing, fosgailte no air mullach beinne? Tha sin air sgàth 's nach eil càil mar togalaichean, craobhan, cnuic no beanntan anns an rathad air a' ghaoith. Bidh nithean mar sin ag adhbharachadh bacadh-èadhair nuair a tha a' ghaoth a' dol seachad orra agus chan eil a' ghaoth mar sin cho luath.

San Rìoghachd Aonaichte b' ann air mullach a' Chàirn Ghuirm ann an Alba ann an 1986 a chaidh a' ghaoth a bu làidire a chlàradh aig 173msu. Cha bhiodh tu airson a bhith a-muigh ann an gaoth mar sin!

'S e Antarctica an t-àite as motha sa bheil de ghaoth air an t-saoghal. Tha e uaireannan doirbh a tomhas ge-tà oir bidh a' ghaoth uaireannan cho làidir 's gum bris i na h-innealan-tomhais!

Nuair a bhios tu a-muigh air latha gaothach agus a dh'fhairicheas agus a chì thu buaidh na gaoithe, feuch an obraich thu a-mach cò an àird bho bheil i a' tighinn. An ann o tuath? A bheil togalaichean no an tìr mun cuairt a' toirt buaidh air a' ghaoith?