Eurig Wyn yn Samwn*
Efallai bod y stori yma'n ddiarhebol.
Pan godwyd y bared ar draws Fae Caerdydd gwariwyd miliynau o bunnau ar system o raeadrau a phyllau i sicrhau y byddai samwn a brithyll môr yn gallu cyrraedd afonydd Taf ac Elai. Wedi'r cyfan roedd ffortiwn wedi ei gwario ar lanhau'r afonydd ac ail-gyflwyno'r pysgod. Fe fyddai'n hurt pe bai nhw'n diflannu eto oherwydd yr argae newydd.
Rhai blynyddoedd yn ddiweddarach sylwyd ar ffenomena rhyfedd. Roedd 'na hen ddigon o bysgod yn y ddwy afon ond doedd neb wedi gweld samwn yn neidio i fyny'r rhaeadrau.
Yn y diwedd cafwyd esboniad. Fel pobol y cymoedd dyw samwn Rhondda Cynon Taf ddim yn hoff o waith diangen. Gwell oedd gan y pysgod ddisgwyl y tu allan i'r loc a dilyn y cychod drwyddi!
Rhywbeth felly sydd wedi digwydd gyda'r LCO tai fforddiadwy. Methiant fu'r ymdrech i frwydro yn erbyn llif y pwyllgor dethol. Roedd yr Aelodau Seneddol yn benderfynol o beidio caniatáu i'r cynulliad allu dileu hawl tenantiaid i brynu eu tai. Mae gweledyddion y bae wedi rhoi'r gorau i'r ymdrech felly. LCO mk1 RIP.
Mae ail LCO ar y gweill ac mae'n debyg y bydd y gorchymyn hwnnw'n gofyn am fwy o bwerau na'r un gwreiddiol. Y gobaith yw y bydd aelodau seneddol yn fodlon trosglwyddo pwerau dros yr hawl i brynu fel rhan o orchymyn ehangach lle roeddynt yn amharod i gymeradwyo gorchymyn cul oedd yn canolbwyntio ar y pwnc.
Rwy'n amheus a fydd y dacteg yn llwyddo. Dyw David Jones ac Alun Michael ddim yn mynd i syrthio am dric mor amlwg. Beth bynnag yw ymateb y pwyllgor mae'n annhebyg y bydd LCO mk2 yn cael ei gymeradwyo cyn yr etholiad cyffredionol. Os nad yw e fe fydd yn rhaid mynd yn ôl i'r cychwyn unwaith yn rhagor. LCO mk3 amdani, felly. Onid yw hon yn system wych?
*Roeddwn i wedi gobeithio defnyddio stori'r samwn wrth sgwennu ynghylch etholiad Ewrop. Fe wnes i fethu ond mae'r gair mwys plygeiniol yn rhy dda i wastraffu!
Golygydd Materion Cymreig y ´óÏó´«Ã½ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
