´óÏó´«Ã½

Mae'n bosib dadlau hyd syrffed ynghylch effaith y dadleuon teledu ar yr etholiad. Dydw i ddim yn sicr y bydd hyd yn oed y yn gallu ateb y cwestiynau i gyd er mae'n debyg o gynnig rhiw faint o oleuni!

Mae rhai wrth gwrs wedi dadlau na chafodd y rhaglenni fawr o effaith gan fod y canlyniad ar Fai'r 6ed yn ddigon tebyg i'r hyn yr oedd yr arolygon barn yn awgrymu ar ddechrau'r ymgyrch.

Mae fersiwn fwy soffistigedig o'r ddamcaniaeth honno yn awgrymu bod y dadleuon wedi cael effaith ond bod yr effaith honno wedi disbyddu erbyn diwrnod y bleidlais. Mae 'na dystiolaeth bod y ddamcaniaeth honno'n gywir yn achos y Democratiaid Rhyddfrydol.

Roedd y blaid honno'n hyderus ynghylch ennill Gorllewin Abertawe a Dwyrain Casnewydd ar ôl gweld y pleidleisiau post cynnar yn cael eu hagor wythnos cyn yr etholiad. Ar sail yr un fath o dystiolaeth fe symudodd y blaid ei phanjyndryms etholiadol o Geredigion i Wrecsam yn yr wythnos olaf gan gredu bod gan Tom Rippeth siawns o guro Ian Lucas. Siomwyd y blaid yn y tair etholaeth.

Ond os na chafodd y ddadl effaith ar y gefnogaeth i'r pleidiau wnaeth gymryd rhan, beth am y pleidiau oedd wedi eu cau allan?

Mae'n debyg eich bod wedi gweld sylwadau Cynog Dafis yn y erbyn hyn. Ai ddim ar ôl yr hyn sy gan Cynog i ddweud am newid demograffig yng Ngheredigion. a blog yw'r llefydd i drafod hynny! Rhan arall o sylw Cynog sy'n fy niddori;

"When the Liberal Democrat bubble was punctured towards the end of the campaign, voters elsewhere gravitated to the Tories or Labour. In Ceredigion, those parties don't figure, so people tended to stick with the Lib Dems, whose only rivals were the Nats."

Dydw i ddim am drafod canlyniad Ceredigion yn benodol. Yn hytrach fe wna i wisgo het "deerstalker", sugno ar getyn a dilyn ôl traed Sherlock Holmes trwy fynd i chwilio am y ci wnaeth fethu cyfarth!

Yn sgil yr helynt dreuliau'r llynedd roedd y rhan fwyaf o sylwebwyr gwleidyddol, gan gynnwys fi, yn credu y gallai pleidiau bach gyda dwylo glan yng ngolwg yr etholwyr ynghyd ac ymgeiswyr annibynnol fod yn ffactor bwysig yn etholiad eleni. Y gwrthwyneb oedd yn wir.

O safbwynt y pleidiau llai fe gafodd y Blaid Werdd ei Chaerfyrddin yn Brighton ond fe ddaeth siom i'w rhan mewn etholaethau eraill. Fel yn 2005 fe ddychwelodd y rhan fwyaf o'r rhai wnaeth bleidleisio dros UKIP yn Etholiad Ewrop at eu corlannau arferol. Fe brofodd y BNP unwaith yn rhagor fod hi'n fwy o stŵr nac o sylwedd.

Roedd perfformiad ymgeiswyr annibynnol os unrhyw beth yn waeth na rhai'r pleidiau llai. Collodd aelodau Blaenau Gwent a Wyre Forest ei seddi a cholli ernes oedd ffawd Esther Rantzen a llu o ymgeiswyr eraill. Dim ond yn sedd y llefarydd, yn absenoldeb y pleidiau mawr, y gwnaeth ymgeisydd annibynnol farc. Dyw hynny, hyd yn oed, yn ddim byd newydd. Fe gyflawnodd un o ddilynwyr Desmond Donnely gamp debyg yn Southampton Itchen yn 1970.

Y cwestiwn i ofyn, wrth gwrs yw ai at y Democratiaid Rhyddfrydol yr aeth nifer o'r rhai oedd wedi bwriadau pleidleisio i'r pleidiau llai, ymgeiswyr annibynnol ac o ran hynny Plaid Cymru a'r SNP?

Mae'r dystiolaeth yn awgrymu hynny. Roedd 'na gwymp sylweddol yn y gefnogaeth i "eraill" yn yr arolygon barn yn sgil y ddadl deledu gyntaf a go brin fod y gefnogaeth honno wedi trosglwyddo i Lafur neu'r Ceidwadwyr. Yn fan hyn dwi'n meddwl bod Cynog yn llygad ei le.

Ar ôl newid eu bwriad pleidleisio unwaith doedd 'na fawr o reswm i "bleidleiswyr protest" newid eu bwriad am yr eildro yn ystod y dyddiau olaf. Mewn etholiad agos roedd 'na hen ddigon o resymau i gefnogwyr Llafur a'r Ceidwadwyr wneud hynny wrth i Cleggmania brofi i fod mor fyrhoedlog â gwlith y bore.

Wrth gwrs yn yr etholiad nesaf fe fydd gan y Cenedlaetholwyr ddadl arall dros gael eu cynnwys yn y dadleuon. Wedi'r cyfan oni fyddai'n gwbl annheg i'r Llywodraeth gael dau gynrychiolydd ar y llwyfan gyda dim ond un person yn llefaru ar ran y gwrthbleidiau?

• Llyfrnodi gyda
• |
• |
• |
• |
• - Beth yw hwn?