 |
 Hunangofiant Meic Stevens
Adolygiad Dafydd Meirion o Hunangofiant Meic Stevens. Y Lolfa, 拢9.95.
Rhyw, cyffuriau a roc-a-r么l... Homar o hunangofiant!
Ym mha hunangofiant arall y caech chi s么n am Jimmy Saville, T H Parry-Williams, Mandy Rice Davies, Hywel Gwynfryn, George Best, Julie Felix, Kinsgley Amis, Bob Dylan, Pete Townsend, Dominic Behan, Cat Stevens, Mick Jagger, Tom Jones, Shirley Bassey... i gyd o fewn yr un clawr?
 Ond maen nhw i gyd yn hunangofiant Meic Stevens, a sawl un arall.
Mae hwn yn homar o hunangofiant! Ond hyd yn oed, heb hanes Meic, mi fyddai hwn yn lyfr diddorol gan ei fod yn croniclo bywyd jazz Caerdydd yn y 50au a'r 60au a Swinging Sixties Llundain yn ddiweddarach.
Nid y dechrau gorau
Lle mae rhywun yn dechrau efo hunangofiant fel hwn? Yn y dechrau wrth gwrs, a hynny cyn i Meic gael ei eni.
Cawn hanes ei dad yn cael ei ladd ddyddiau'n unig cyn i'w fam ac yntau briodi, ac yna ei gwr ers ychydig wythnosau'n boddi yn y m么r pan suddodd ei long wedi ymosodiad ar y ffordd i America.
Yna'r gwr a roddodd i Meic ei gyfenw - ail wr ei fam Beti - yn ei gamdrin gymaint fel bu raid iddo adael Llundain a dod i fyw at ei fam i Solfach.
Doedd hynna ddim y dechrau gorau i fywyd.
Dirdynol am ei fam
Mae'r darnau am ei fam adeg y rhyfel ac yn y blynyddoedd ddilynodd yn ddirdynol, ond does dim yn arbennig yn y penodau sydd yn dilyn sy'n s么n am ei blentyndod yn Solfach; plentyndod nodweddiadol o'r 50au yn unig ydyw.
Yng nghofiant rhywun arall byddai hyn yn dderbyniol, mae'n siwr, ond allwn i ddim disgwyl nes i Meic godi ei git芒r gyntaf, a chawn ni ddim o hynny tan dudalen 52.
Mae'n ffodus iddo gael ei fagu yn Solfach gan fod yna lawer o rai tebyg iddo yno 芒 diddordeb ganddyn nhw yn y canu roc-a-r么l newydd; hefyd, gan fod nifer o fechgyn y fro wedi teithio'r byd fel llongwyr mae yna gitarau a banjos yn yr atig.
Mae'n ffurfio grwpiau ac yn chwarae mewn dawnsfeydd lleol.
O deulu cerddorol
Mae'n help, hefyd, ei fod o deulu cerddorol. Roedd ei fam Bet yn chwarae piano mewn bandiau dawns adeg y rhyfel, ac roedd ei daid ar ochr ei dad wedi bod yn canu'r ffidil yng Ngherddorfa Ffilharmonig Lerpwl.
Roedd Meic wedi ennill gwobrau fel bachgen soprano mewn eisteddfodau lleol ac roedd yn cael gwersi canu a cherddoriaeth. Er hynny, gyferbyn 芒 Music' ar ei adroddiad ysgol am 1955, roedd, Makes no effort'!
Ac mae yna feirdd yn y teulu hefyd.
"Hen gadair farddol yw hi (cadair yn ei gartref yn Solfach), a enilodd hen ewyrth i mi mewn eisteddfod yng Nghaerdydd ym 1935..." ac roedd Edgar, brawd ei fam "yn fardd lleol adnabyddus".
Astudio yng Nghaerdydd
Mae'n gadael Solfach ac yn mynd i astudio celf yng Nghaerdydd. Does fawr o s么n am ddiod a rhyw cyn hyn, ac yn sicr dim cyffuriau.
Ond mae Meic yn cael ei ddenu i dafarnau jazz a chanu gwerin y ddinas, ac mae yma gymeriadau amheus yma - yn drigolion ac yn fyfyrwyr.
Nid yn unig cawn ei hanes o'n datblygu'n gerddorol ond cawn hanes hefyd gerddoriaeth yng Nghaerdydd o ddechrau'r ugeinfed ganrif ymlaen.
Mae'n honni mai yng Nghaerdydd y clywyd jazz gyntaf yn Ewrop a hynny gan gerddorion Americanaidd oedd yma'n ystod y Rhyfel Mawr a'r rheiny'n canu ar ben y porch y tu allan i ddrws gwesty'r Angel yng Nghaerdydd.
Cawn aml gyfeiriad at y gitarydd o Tiger Bay, Vic Parker. Dywed iddo ddod yn ail i Shirley Bassey mewn cystadleuaeth dalent ac iddo chwarae mewn band 芒'r Tom Jones ifanc.
Cyffuriau
Daw cyffuriau i'r golwg yn gynnar:
"Roedd rhai o'r lladron a'r beatniks yn cymryd gwahanol fathe o amffetamin sylffad..." ac o hyn ymlaen mae Meic yn cael ei dynnu'n raddol i'w cylch. Mae'n teithio'n aml i'r Cyfandir i ymweld ag orielau celf ac yn cymryd tabledi i'w atal rhag cysgu ar y teithiau hir.
Dyw o ddim yn gorffen ei gwrs coleg. Mae'r gerddoriaeth yn denu. Mae rhai o'r cerddorion y daeth i'w nabod yng Nghaerdydd wedi symud i Lundain, wedi'r cwbl mae';n gyfnod y Swinging Sixties ac yma, mae Meic yn hofran ar gyrion llwyddiant.
Daw i nabod, nid yn unig gerddorion y dydd fel Long John Baldry a Syd Barrett o Pink Floyd ond hefyd rai o'r rheolwyr a'r bobol oedd yn cyfri' ym myd cerddoriaeth.
Daw yn gyfeillgar 芒 Gary Farr (mab y bocsiwr enwog Tommy) ac mae'n ymuno 芒'i fand.
Penllanw hyn, wrth gwrs, yw arwyddo cytundeb 芒 chwmni recordiau Warner Bros ble caiff flaendal o 拢50,000, a 拢10,000 ychwanegol gan Lupus Music.
Anodd dygymod 芒 bywyd gwyllt
Ond mae'n ei chael yn anodd i ddelio 芒'r bywyd gwyllt - y cyffuriau, y cwrw a'r merched porcyn' ac mae ei iechyd yn torri ac mae'n dychwelyd i Solfach.
Yn y cyfnod yma, mae'n cael ei ddarganfod gan y canu Cymraeg, yn arbennig gan Meredydd Evans, oedd yn bennaeth adloniant ysgafn 大象传媒 Cymru ar y pryd.
Caiff fwy a mwy o waith yng Nghymru, yn arbennig ar Disc a Dawn - cyfres y mae'n rhyfeddol o garedig iddi, er iddo fod yn feirniadol iawn o ganu Cymraeg y cyfnod - a phwy w锚l fai arno!
"... cerddoriaeth uffernol, hen ganeuon pop Americanaidd wedi'u cyfieithu'n anghelfydd i'r Gymraeg a'u canu gan gantorese digon i godi gwrid arnoch chi"!
Cawn hanes sgwennu C芒n Walter, Yr Eryr a'r Golomen, a'r Brawd Hwdini, a llu o ganeuon adnabyddus eraill.
Y ferch o Gaerliwelydd
A chawn hanes Tessa, y ferch o Gaerliwelydd y mae'n ei chyfarfod ym Manceinion (ble cyfarfyddodd, hefyd, 芒 Richard Reese Edwards a ddaeth yn rheolwr iddo ac a'i cyflwynodd i gwmni Warner Brothers - does dim s么n os oedd yna waed Cymreig yn Mr Edwards).
Caiff Tessa ac yntau ddau o blant ac mae'r teulu i gyd yn symud i d fferm Caerforiog ger Solfach.
Dyma un o gyfnodau gorau ei fywyd', ond mae'n rhaid iddo deithio i ennill ei fara menyn' a chanlyniad hyn yw bod Tessa yn cael salwch meddwl ac yn treulio cyfnod hir mewn ysbyty meddwl.
Wedi iddi ddod allan, mae'r teulu'n symud i Gaerdydd gan mai yno y caiff Meic y rhan fwyaf o'i waith, ond caiff ei tharo eto gan y salwch.
Hunangofiant trist llawn hwyl
Mae'n hunangofiant trist, eto'n llawn hwyl. Yn ddiweddar, dathlodd Meic ei ben-blwydd yn drigain.
Mae'n syndod iddo bara cyn hired!
Rhwng creulondeb ei lys-dad, y cwrw a'r cyffuriau a'r siomedigaethau, cafodd fywyd anodd er diddorol. Ar wah芒n i rai o'r penodau ar y dechrau, sef cyfnod ei blentyndod, mae'n llyfr sy'n anodd ei ollwng, er hynny cefais fy siomi cyn lleied o luniau sydd ynddo.
Mae cyfeiriad neu ddau at ffilmiau a wnaed o'i fywyd; do cafwyd dwy raglen os cofiaf yn iawn.
Ond mae'r llyfr hwn yn sail i gyfres, cyfweliadau efo'r bobol roedd o'n ei adnabod yn y chwedegau a'r saithdegau - os ydyn nhw'n dal yn fyw ac yn dal i gofio!Mae sawl hunangofiant yn gwanio at y diwedd - wedi'r cwbwl maen nhw'n cael eu sgwennu rai blynyddoedd wedi'r dyddiau gorau - ond mae Meic yn torri'r hunangofiant hwn yn ei flas - rhywbryd yn nechrau'r wythdegau os cofiaf yn iawn pan yw o a Gwenllian yn gadael Cymru am Lydaw.
Oes cyfle felly am ail ran?
Yn sicr, mae'r hunangofiant hwn yn gorffen gyda chlec - a honno gan blisman mewn cwffas yn un o swyddfeydd heddlu Caerdydd!
Cysylltiadau Perthnasol
|
|
|  | |  | |  | |  | | |  S么n amdanynt
Rhestr o'r holl lyfrau sydd wedi cael sylw ar 大象传媒 Cymru'r Byd.
|
|
|
|  | |  | | |  Gair am air:
Detholiad o ddyfyniadau - ydych chi'n gwybod pwy yw'r awdur?
|
|
|
|
|
Llyfrau - gwefan newydd
Teulu L貌rd Bach
Petrograd
L么n Goed
Silff y llyfrau diweddar
Hanner Amser
Deryn Gl芒n i Ganu 
Awduron Cymru
Roger Boore
Nadolig a Rhagfyr 2008
Dolennau defnyddiol