Dawn heb ymffrost
Adolygiad Lois Eckley o Bardd y Brws Paent gan William Selwyn. Gwasg Carreg Gwalch. 拢24.
Mae'r llyfr newydd hwn sy'n gasgliad o eiriau gan ffrindiau a lluniau a gwaith amlgyfrwng gan William Selwyn ei hun yn un gwerth ei gadw.
Mae'n arlunydd uchel ei barch ymhlith ei gyfoedion fel y dengys geiriau y diweddar Kyffin Williams am ei gamp.
Yn gyn athro am flynyddoedd yn ardal Caernarfon, daeth i fri ers ymddeol a mynd ati o ddifri i beintio.
Defnyddia sawl cyfrwng ac mae'n feistr mewn dyfrlliw.
Yn gyn ddisgybl fy hunan yn nosbarthiadau celf Anthony Evans a Gwyn Roberts mae'n gwneud imi feddwl sut athro oedd William Selwyn ac os oedd blynyddoedd o ddysgu wedi bod yn ysgogiad iddo i fynd ati ei hunan yn y pen draw.
Yn y llyfr mae'n cael ei ddisgrifio sawl gwaith fel dyn diymhongar gan Kyffin Williams a Daloni Metcalfe.
Dim 'ego'
Mae'r nodwedd honno yn amlwg yn ei waith gan nad oes dim 'ego' ynddyn nhw ac yntau'n arlunydd digon mawr i adael i'r gwaith siarad drosto'i hunan ac i argraff neu deimlad neu gymeriad gymryd y lle blaenaf.
Dim ond y gwaith sy'n cael llwyfan.
Mae'n gwisgo ei waith yn raddol ac yn ofalus heb orlwytho'r llun 芒 llinellau neu liw neu gysgod a golau. Mae'n waith syml o gymhleth ac yntau'n gwybod yn iawn pryd mae ymatal.
Mae honno'n grefft ynddi ei hun.
Daw teimlad o berthyn ac o adnabod dros y gwyliwr wrth edrych ar luniau William Selwyn. Mae modd gweld yn union ymhle y bu ei frwsh paent ac adnabod ar amrantiad yr olygfa fel petaech chi yno.
Mae'n amhosib, er enghraifft, methu ag adnabod unigrwydd Enlli a'r golau'n torri trwy gymylau tywyll Porth Dinllaen.
Adlais
Mae adlais o Turner yn Morglawdd yng Nghricieth a Bore Cynnar, Foryd ac o dywyllwch Peter Prendergast yn Haf Nant Peris.
Mae'n adnabod y tir a'r cymeriadau sydd yn byw arno ac yn eu defnyddio nhw yn ei luniau fel ag yn Trafodaeth ym Mryncir.
Mae'r tir a'r hyn sydd arno yn gelf ynddo'i hyn iddo ac mae'n real ac yn onest.
Ond dydi William Selwyn ddim wedi chwarae'n gwbwl saff yn y gyfrol hon ac wedi mentro o hafan ei filltir sgw芒r a chynnwys gweithiau hudolus a wnaeth dramor yn Fflorens ac ym Mharis.
Mae'r golau yn felys o binc ac euraidd ar Ponte Vecchio ac yn dawnsio wrth iddi nosi yn Gyda'r nos, Paris gan fynd 芒 ni i gyfnod arall trwy gyfrwng lluniau sy'n gyffrous ac yn brydferth ac yn ffres.
Dwi'n amau iddo yntau fwynhau yr her o olygfeydd mor wahanol i'r arfer.
Wynebau difyr
Mae yna wynebau difyr yma hefyd megis Dick Evans, cocsyn cwch achub Moelfre, yn llinellau mewn pensil i gyd; pob llinell, dybiwn i, yn cyfri'r blynyddoedd a adawodd eu h么l arno.
Llun sy'n denu'r gwyliwr i mewn unwaith eto. Llun sy'n gorfodi'r cwestiynau; Pwy yw hwn?
Beth yw ei hanes?
Llwyddodd y gyfrol i gyflwyno trawsdoriad o olygfeydd a lleoliadau a chymeriadau inni yn ogystal 芒 dangos cryfder yr arlunydd mewn sawl cyfrwng a chyda sawl testun.
Mae'n arlunydd sydd yn dilyn ei reddf ac nid yn unig yn dal sefyllfa ond yn dal y mood a'r teimlad sydd yn ychwanegu at rym ei luniau.
Mae aeddfedrwydd ei ymdriniaeth yn brawf o'i feistrolaeth ar ei faes - er mae'n si诺r na fyddai oherwydd ei natur yn cyfaddef hynny.
Mae'n ein cyflwyno ni i weithiau arbennig yn dawel bach. Mae'n werth cymryd eich amser wrth edrych ar ei waith.
Mae hyder yn y brwsh a'r llinellau ar ei gynfas a dawn ddi-os ar y tudalennau hyn.