大象传媒

Wrth gyhoeddi rhestr fer hir Llyfr y Flwyddyn 2007 yng Nghaerdydd ac yn Ninbych nos Wener, Mawrth 2, 2007, dywedodd y beirniaid na allent gynnwys Cydymaith Caneuon Ffydd gan Delyth Morgans na chyfrol Cledwyn Fychan yn olrhain hanes y blaidd yng Nghymru ar y rhestr.

Torri allan
"Eleni, roedd dau lyfr da iawn yn cael eu torri allan o'r gystadleuaeth. Mae Cydymaith Caneuon Ffydd gan Delyth Morgans yn werth ei gael ar bob aelwyd ddiwylliedig, ond cyfeirlyfr ydyw, nid llyfr i'w ddarllen o glawr i glawr.

"Roedd Galwad y Blaidd gan Cledwyn Fychan yn apelio'n fawr iawn atom, ond y mae rhannau helaeth o'r gyfrol honno hefyd yn gyfeiriadol," meddir mewn beirniadaeth gyfansawdd a luniwyd gan John Rowlands, Elinor Jones a Gwion Hallam.

Y mae hyn eisoes wedi anniddigo ambell un fel ag y gwnaeth penderfyniad ddwy flynedd yn 么l i beidio ag ystyried hunangofiannau ar gyfer y gystadleuaeth y tro hwnnw.

Mewn lle anodd
Ond mae beirniaid Llyfr y Flwyddyn wedi hen arfer 芒 chwynion yngl欧n a'r sefyllfa bron yn amhosib y maent yn cael eu gosod ynddi o orfod dewis allan o amrywiaeth mor eang o lyfrau ddeg llyfr ar gyfer y rhestr hir ac wedyn tri ar gyfer rhestr fer ac wedyn y gyfrol fuddugol a fydd yn ennill 拢10,000.

Yn eu sylwadau eleni dywed y tri:
"Fe ellid dadlau nad yw hon yn gystadleuaeth deg o gwbl," meddir.

"Roeddem yn gorfod mesur a phwyso llyfrau a berthynai i gategor茂au cwbl wahanol i'w gilydd. Sut y mae modd cymharu cyfrol o farddoniaeth a llyfr o feirniadaeth?

"Buasai wedi bod yn llawer haws dewis Nofel y Flwyddyn, er bod hynny hefyd yn anodd.

"Fe ddywedwyd o'r blaen - ac fe ddywedir eto - bod angen mwy nag un gystadleuaeth: un ar gyfer ffuglen, un ar gyfer barddoniaeth, un ar gyfer beirniadaeth, a beth am hunangofiannau, cofiannau a llyfrau hanes?

"Wedi dweud hynny, onid yr ehangder yma - a'r amrywiaeth yng nghategor茂au'r llyfrau - yw un o'r pethau sy'n gosod y gystadleuaeth yma ar wah芒n i aml i gystadleuaeth debyg.

Symud a chyffroi
"Ac os mai chwilio am 'Lyfr Cymraeg y flwyddyn' yw'r n么d - onid yw'n bosib i gyfrol o farddoniaeth neu gofiant, i gyfrol academaidd neu nofel 'boblogaidd' godi i'r safon hwnnw ym meddwl y beirniaid.

"Llyfr y flwyddyn yw'r llyfr - beth bynnag ei fwriad neu ei fath - sydd wedi symud a chyffroi a chyfoethogi bywyd y darllenwr (neu'r beirniaid) fwyaf," meddir.

Anos fyth?
Ac yn wyneb y sylwadau hynny bydd rhai darllenwyr yn ei chael yn anos fyth deall sut y gellir cyfiawnhau hepgor dau lyfr mor arbennig a Cydymaith Caneuon Ffydd o'r rhestr hir.