´óÏó´«Ã½

Mae newidiadau pellgyrhaeddol i'r gwasanaeth iechyd yng ngorllewin Cymru wedi cael eu hamlinellu gan Fwrdd Iechyd Hywel Dda.

Mae'n dilyn rhybuddion fod gwasanaethau iechyd yn yr ardal yn anghynaladwy a bod 'na risg y gallai rhai ddymchwel o ganlyniad i gynnydd yn y galw am ofal ac oherwydd prinder difrifol o staff.

Ar hyn o bryd mae aelodau bwrdd iechyd yn cyfarfod yn Hwlffordd i drafod tri chynnig, fydd, os cân nhw eu cymeradwyo, yn cael eu rhoi i ymgynghoriad cyhoeddus dros y 12 wythnos nesaf.

Fe fyddai pob un o'r opsiynau yn gweld Ysbyty Llwynhelyg yn Hwlffordd yn colli ei statws fel ysbyty cyffredinol 24 awr y dydd a byddai Ysbyty Glangwili yng Nghaerfyrddin hefyd yn colli gwasanaethau allweddol - gan gynnwys yr uned frys.

Ond mae pob opsiwn hefyd yn cynnwys cynllun i adeiladu ysbyty newydd (yn cynnwys uned frys) ar safle ger ffin Sir Gâr a Sir Benfro.

Mae'r bwrdd hefyd wedi ymrwymo i symud rhagor o wasanaethau o ysbytai i gymunedau a darparu gofal - lle bo modd - yng nghartrefi cleifion.

Dadl y bwrdd yw bod patrwm presennol gwasanaethau yn anaddas ar gyfer y dyfodol ac yn ei gwneud hi'n gynyddol anodd i gynnig gofal diogel ac effeithiol.

Heb newid, yn ôl penaethiaid, mae 'na risg y gallai cyfraddau goroesi ostwng.

Ond mae'n debygol y bydd 'na wrthwynebiad sylweddol i'r cynlluniau gan rai sydd eisoes yn dadlau y gallai symud gwasanaethau yn bellach oddi wrthyn nhw beryglu bywydau.

Yn ôl penaethiaid, does dim un opsiwn ar hyn o bryd yn cael ei ffafrio ac fe allai'r cynlluniau newid wedi i'r cyhoedd gael cyfle i ddweud eu dweud yn yr ymgynghoriad.

Dywedodd prif weithredwr Hywel Dda, Steve Moore, ar ddechrau'r cyfarfod eu bod yn ceisio gosod stori bositif am ddyfodol gofal iechyd yn y rhanbarth.

"Mae hwn yn ddechrau trafodaeth bwysig, ni all y statws quo barhau," meddai.

Mae Hywel Dda yn rhedeg gwasanaethau iechyd Sir Gâr, Sir Benfro a Cheredigion - tua 385,000 o bobl.

Mae tua 150,000 o gleifion yn cael eu gweld pob wythnos yno, a nifer o'r rheiny ym mhedair prif ysbyty'r bwrdd iechyd - Bronglais yn Aberystwyth, Glangwili yng Nghaerfyrddin, Tywysog Philip yn Llanelli a Llwynhelyg yn Hwlffordd.

Mae'r bwrdd hefyd yn gyfrifol am saith ysbyty cymunedol, 41 o feddygfeydd a 46 o swyddfeydd deintydd.

Mae'r bwrdd iechyd wedi ymrwymo, beth bynnag fydd canlyniad yr ymgynghoriad, i fuddsoddi mwy mewn gofal yn y gymuned ac yng nghartrefi cleifion.

Fel rhan o hyn bydd rhwydwaith o 10 "canolfan gymunedol" yn cael eu creu ar draws y rhanbarth.

Bydd y bwrdd iechyd yn ymgynghori'n benodol ar dri opsiwn i ad-drefnu gwasanaethau ysbytai'r ardal.

Ym mhob opsiwn bydd Bronglais yn Aberystwyth yn parhau'n ysbyty cyffredinol.

Mae ysbytai cymunedol yn cynnig llawer yn llai o wasanaethau nag ysbytai cyffredinol.

Opsiwn A

Opsiwn B

Opsiwn C

Dywedodd Hywel Dda ei fod wedi datblygu'r cynigion yn dilyn "sgwrs fawr" gyda'r cyhoedd, a bod meddygon a nyrsys wedi bod yn rhan fwy o'r broses na newidiadau yn y gorffennol.

Cafodd 25 o opsiynau eu datblygu'n wreiddiol, cyn cael ei dorri i naw, yna chwech, a nawr tri.

Bydd ymgynghoriad ar y tri opsiwn yn cael ei gynnal dros gyfnod o 12 wythnos, a gall y cyhoedd ymateb trwy'r post, ar y ffôn, e-bost, ar-lein, gwefannau cymdeithasol neu mewn saith digwyddiad cyhoeddus fydd yn cael eu cynnal ar draws y rhanbarth.

Bydd y farn yn cael ei gasglu a'i ystyried cyn i'r bwrdd iechyd wneud penderfyniad terfynol yn yr hydref.