´óÏó´«Ã½

Mae un o brif ymgynghorwyr Llywodraeth Cymru wedi dweud y gellid gwneud mwy i gefnogi myfyrwyr bregus allai fod yn meddwl am hunanladdiad.

Mae ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Cenedlaethol ddaeth i law rhaglen Wales Live ´óÏó´«Ã½ Cymru yn dangos fod 12 myfyriwr wedi lladd eu hunain yng Nghymru yn 2016.

Dyma'r nifer uchaf mewn 15 mlynedd.

Yn ôl Universities UK mae'r nifer o fyfyrwyr sydd angen cymorth gyda materion yn ymwneud ag iechyd meddwl wedi codi.

'Newid mawr'

Dywedodd cadeirydd y grŵp sy'n cynghori Llywodraeth Cymru ar atal hunanladdiadau, Yr Athro Ann John: "Mae mynd i brifysgol yn newid mawr. Mae'n rhaid i ni gefnogi pobl ifanc.

"Mae'n rhaid bod 'na nifer o wasanaethau ar gael, ar lein, systemau cefnogi cyfoedion, dwi'n credu bod llawer y gallwn ni wneud."

Ychwanegodd: "Fe fydd hyn yn golygu buddsoddi ar yr un lefel a fu o ran buddsoddiad i broblemau corfforol. Mae angen buddsoddi adnoddau i broblemau iechyd meddwl pobl ifanc, achos os allwn ni ddelio gyda phethau pan mae pobl yn ifanc, fe allwn ni eu helpu oddi ar y llwybr yna."

Mae hyn yn dod wrth i deulu myfyriwr wnaeth ladd ei hun dri mis yn ôl siarad am y pwysau oedd arno.

Roedd Max Easey yn fyfyriwr ym Mhrifysgol Y Drindod Dewi Sant yn Abertawe.

Fe ddechreuodd y gŵr 21 oed o'r Hendy ger Abertawe ar gwrs Astudiaethau Busnes ar ôl i anaf ei atal rhag dilyn gyrfa fel chwaraewr rygbi proffesiynol.

Bu'n dioddef o iselder yn fuan wedyn, ond doedd ei rieni ddim yn ymwybodol o hyn.

Dywedodd ei dad Nick Easey: "Roedd hwn yn gyfeiriad hollol wahanol iddo, y math o iaith oedd yn cael ei ddefnyddio, y cwrs, y pethau oedd yn cael ei drafod, gan ei gymryd i ffwrdd o'r byd chwaraeon, o'r codi pwysau a'r diodydd protein.

"Roedd e yn aros am fisoedd am fenthyciad myfyrwyr i gael ei dalu iddo.

"Roedd e yn disgwyl y benthyciad yn wreiddiol ym mis Tachwedd, ond ddaeth hwnnw ddim tan ddiwedd Ionawr, dechrau mis Chwefror, ac roedd e mewn twll ariannol dros y Nadolig. Roedd hyn yn pwyso arno fe, pryd mae'n mynd i ddod, pryd mae'n mynd i ddod."

Yn gynharach y mis yma fe rybuddiodd Universities UK fod perygl y caiff cenhedlaeth eu "methu" os nad oedd yna welliannau mewn gofal iechyd meddwl i fyfyrwyr.

Yn ôl cyfarwyddwr Prifysgolion Cymru, Amanda Wilkinson,

"Mae Prifysgolion Cymru wedi eu hymrwymo i ddeall ac ymateb i'r pwysau sydd yn wynebu myfyrwyr yn y cyfnod o newid a'r cyfnod wedyn yn y brifysgol. Fel rhan o hyn rydym ni yn ceisio sicrhau fod y gefnogaeth ddigonol ar gael, gan gynnwys cefnogaeth iechyd meddwl."

"Gall Prifysgolion ddim wynebu'r holl heriau yma ar ben eu hunain. Fe fyddwn ni yn parhau i weithio gyda rhieni, ysgolion, cyflogwyr a gwasanaeth iechyd Cymru i gydlynu gwasanaethau."

Mae ffigurau'r ONS yn dangos fod 146 o fyfyrwyr llawn amser dros 18 oed wedi lladd eu hunain yn y Deyrnas Unedig yn 2016, 134 oedd y ffigwr yn y flwyddyn flaenorol.

Fe allai'r newid yn y ffigwr fod oherwydd newid yn y niferoedd sy'n astudio o flwyddyn i flwyddyn yn ôl yr ONS.

Dyletswydd ar brifysgolion

Mae rhaglen Wales Live yn deall y bydd ffordd o fesur y peryglon sydd yna o hunanladdiadau gan fyfyrwyr yn cael ei gyhoeddi o fewn y misoedd nesaf.

Dywedodd Darpar Lywydd NUS Cymru Gwyneth Sweatman: "Mae angen i brifysgolion wneud mwy. Mae angen gwell ariannu ar wasanaethau i fyfyrwyr. Mae gan y prifysgolion ddyletswydd i sicrhau fod eu myfyrwyr yn iawn."

Fe fydd un brifysgol o Gymru yn treialu ffordd newydd o geisio lleihau'r pwysau sydd ar fyfyrwyr blwyddyn gyntaf, tra'u bod nhw yn ceisio dod i arfer a byw oddi cartref.

Mae'r Coleg Brenhinol Cerdd a Drama yng Nghaerdydd wedi cyhoeddi y bydd yn rhoi'r gorau i roi marciau i fyfyrwyr ar ddiwedd eu blwyddyn gyntaf, gan ganolbwyntio'n hytrach ar roi cyngor i'r myfyrwyr.

Daw hyn ar ôl cynnydd yn y galw am wasanaethau cefnogol.

Dywedodd pennaeth gwasanaethau myfyrwyr, Brian Weir: "Dwi yn meddwl fod 'na bwysau mawr ar fyfyrwyr heddiw i lwyddo, ac mae nifer o ffactorau yn rhan o hyn.

"Mae myfyrwyr yn buddsoddi yn drwm, a'r pwysau i lwyddo, a'r pwysau i wireddu uchelgais yn golygu fod pobl yn ymdrechu at lwyddo, hyn i gyd ynghlwm a'r degau o filoedd o bunnoedd sy'n cael ei fuddsoddi ganddyn nhw i wneud hyn.

"Ar ddau o'n cyrsiau ni, actio a pherfformio, fe fyddwn ni yn treialu tynnu'r canlyniad o'r drafodaeth gyda'r myfyrwyr ac fe fyddwn ni yn siarad mwy gyda myfyrwyr wyneb yn wyneb."

Fe allwch chi weld mwy ar y stori ar Wales Live ar ´óÏó´«Ã½ 1 Cymru nos Fercher am 22:30.

Os ydych yn dioddef yn emosiynol ac am gael manylion sefydliadau all gynnig cyngor a chefnogaeth ffoniwch 0800 066 066 (galwad am ddim) i gael gwybodaeth neu cliciwch yma.