´óÏó´«Ã½

Mae gweithredwyr newydd gwasanaethau trên Cymru a'r Gororau yn dweud y byddant yn gwario £800m ar drenau newydd.

Wrth ddatgelu eu cynlluniau dywed cwmni KeolisAmey, a enillodd y cytundeb £5bn fis diwethaf, y bydd 95% o'r teithiau ar drenau newydd o fewn pum mlynedd.

Hefyd bydd pedair gorsaf newydd yng Nghaerdydd fel rhan o Fetro De Cymru.

Yn ogystal bydd y cwmni yn recriwtio 600 yn ychwanegol o staff.

Bydd y cwmni yn dechrau ar ei waith ym mis Hydref ac mae'r cytundeb yn para 15 mlynedd.

Bydd y trenau, tramiau a'r bysys newydd yn goch a du - ac yn cario'r enw TfW (Transport of Wales) yn hytrach na logo'r cwmni.

Mae'r Prif Weinidog Carwyn Jones wedi dweud ei bod yn "foment hanesyddol".

Be mae'r cyfan yn ei olygu?

Mae disgwyl i fap newydd y trenau, gan gynnwys y cynigion ar gyfer Metro De Cymru, gael ei gyhoeddi ddydd Llun yn Nhrefforest.

Mae'r gweithredwyr newydd yn dweud na fydd y newidiadau yn digwydd dros nos ond o fewn pum mlynedd "fydd dim posib adnabod system rheilffordd Cymru".

Mae disgwyl i KeolisAmey gyflwyno Metro De Cymru a gwella'r cysylltiadau trafnidiaeth rhwng Caerdydd, y cymoedd a thu hwnt - fel rhan o gytundeb a roddwyd iddynt gan Lywodraeth Cymru.

Mae'n cynnwys cymryd cyfrifoldeb am 124 milltir o reilffyrdd y cymoedd gan Network Rail.

Her arall fydd cyflwyno trenau newydd a datrys problemau gorlenwi wrth i'r galw am y gwasanaeth gynyddu.

Dywedodd y prif weinidog: "Mae pobl wedi dweud eu bod eisiau prisiau fforddiadwy, trenau glanach a mwy newydd ac ry'n wedi gweithio'n galed er mwyn gwneud yn siŵr bod hynny yn cael ei adlewyrchu yn yr hyn sy'n cael ei lansio heddiw."

Mae KeolisAmey eisoes yn rhedeg Metrolink Manceinion a Rheilffordd Dociau Llundain, ymhlith gwasanaethau eraill.

Mae'r cynlluniau yn cynnwys y gwaith o gydosod y trenau yng Nghymru.

Yn ôl Ysgrifennydd yr Economi Ken Skates "rhaid gwneud y mwyaf o bob cyfle datblygu economaidd" y mae'r fasnachfraint yn ei gynnig.

Mae cwmni gwneud trenau o Sbaen eisoes wedi cyhoeddi cynlluniau i godi ffatri yng Nghasnewydd gan greu 300 o swyddi.

Dywedodd Alistair Gordon, prif weithredwr Keolis UK: "Am yn rhy hir mae rheilffyrdd Cymru wedi dioddef o danfuddsoddi. Bydd ein cynlluniau yn cymryd amser ond fe fyddwn yn creu llwyfan ar gyfer twf economaidd ac fe fydd Cymru gyfan yn elwa nawr ac am genedlaethau i ddod."

Dywedodd James Price, prif weithredwr TfW: "Mae hwn yn fwy na buddsoddiad sylweddol mewn gwasanaethau rheilffyrdd - mae'n fuddsoddiad ar gyfer llwyddiant Cymru yn y dyfodol."

Bydd y cwmni newydd yn sicrhau fod pob gorsaf yn defnyddio ynni adnewyddadwy ac yn ogystal bydd cypyrddau addas ar gyfer seiclwyr.