´óÏó´«Ã½

Mae perfformiad ysgolion Cymru wedi gwella ers llynedd, yn ôl y system genedlaethol sy'n eu gosod mewn categorïau lliw.

Caiff ysgolion eu labelu yn wyrdd, melyn, oren neu goch yn ôl faint o gymorth sydd eu hangen arnyn nhw.

Mae 41.6% bellach yn y categori gwyrdd - sydd angen y lleiaf o gymorth - sy'n gynnydd o 6.2% ers llynedd.

Ychydig dros 50 o'r 1,500 o ysgolion yng Nghymru sydd yn y categori coch ac felly angen y lefel uchaf o gefnogaeth.

Cafodd y drefn ar gyfer categoreiddio ysgolion ei chyflwyno yn 2014 i gymryd lle'r system fandio.

Yn ôl Llywodraeth Cymru dydy'r drefn ddim yn rhestru ysgolion yn ôl pa rhai sydd orau neu waethaf, ond yn ffordd i sicrhau eu bod yn cael y gefnogaeth sydd ei angen.

Mae'r ysgolion categori gwyrdd yn cael hyd at bedwar diwrnod o gymorth, gyda hyd at 25 ar gyfer yr ysgolion categori coch.

Llynedd, cafodd y ffordd mae'r categorïau'n cael eu penderfynu ei newid gyda mwy o bwyslais ar ffactorau fel arweinyddiaeth, lles ac ansawdd y dysgu, a llai ar ddata fel canlyniadau TGAU.

Mae 43% o ysgolion cynradd yn y categori uchaf ac 88% yn wyrdd neu felyn.

Traean o ysgolion uwchradd sydd yn y categori gwyrdd, gydag ychydig dros ddau draean yn wyrdd neu felyn.

Mae'r ffigyrau, sy'n cynnwys meithrinfeydd ac Unedau Cyfeirio Disgyblion, yn dangos bod 51 yn y categori coch gan gynnwys 22 ysgol uwchradd a 27 ysgol gynradd.

Mae dros hanner ysgolion arbennig yn y categori gwyrdd a dim un yn y categori coch.

Dadansoddiad Gohebydd Addysg ´óÏó´«Ã½ Cymru, Bethan Lewis

Dydy'r drefn yma ddim ynglŷn â labelu ysgolion fel y gorau neu'r gwaethaf, yn ôl gweinidogion, ond nid felly fydd nifer o rieni a rhai ysgolion hefyd yn ei gweld hi.

Ond mae'r darlun bras yn ddigon calonogol, gyda mwy o ysgolion yn wyrdd neu felyn.

Serch hynny dydy nifer yr ysgolion coch ddim wedi newid rhyw lawer, a bydd y darlun mewn rhai awdurdodau lleol yn destun pryder hefyd.

Yn ddiweddar fe wnaeth y Prif Arolygydd Ysgolion ddweud bod angen ystyried pa mor effeithiol yw'r drefn o gefnogi ysgolion sy'n cael trafferthion.

Ac mae rhai yn dweud dylid cael gwared ar y drefn o gategoreiddio yn llwyr, gan ddadlau nad yw'n cefnogi'r math o newidiadau dwfn sydd eu hangen i wella profiadau disgyblion.

Dywedodd y Gweinidog Addysg, Kirsty Williams: "Rwy'n falch iawn bod mwy fyth o'n hysgolion bellach yn y categorïau gwyrdd a melyn, gan barhau'r duedd rydyn ni wedi bod yn ei gweld dros y blynyddoedd diwethaf.

"Mae'r system wedi datblygu'n un fwy soffistigedig dros y blynyddoedd.

"Mae bellach yn caniatáu ystyriaeth o lawer mwy o ffactorau sy'n ymwneud â gallu ysgol i wella. Mae hyn wedi arwain at raglen ymyrraeth a chymorth sydd wedi ei theilwra ac sy'n diwallu anghenion pob disgybl."

Mae undeb dysgu NEU Cymru yn disgrifio'r darlun fel un "sefydlog".

Tra'n croesawu cynnydd yn nifer yr ysgolion gwyrdd a melyn mae'r undeb yn dweud bod methiant i leihau nifer yr ysgolion coch yn codi amheuon am waith y consortia rhanbarthol sydd i fod i wella perfformiad ysgolion.

Dywedodd ysgrifennydd yr undeb David Evans: "Mae angen i Lywodraeth Cymru edrych ar eu rôl ar frys ac asesu costau, buddion a'r risgiau ynghlwm â phob un o'r consortia rhanbarthol."