´óÏó´«Ã½

Bydd bwrdd iechyd yn cynnal adolygiad trwyadl o'r penderfyniadau arweiniodd at ganslo llawdriniaethau arferol ym mhedwar ysbyty yng ngorllewin Cymru.

Ddydd Mercher, cafodd llawdriniaethau eu canslo am y trydydd diwrnod yn olynol oherwydd pwysau ym Mwrdd Iechyd Hywel Dda.

Cafodd llawdriniaethau yn ysbytai Bronglais yn Aberystwyth, y Tywysog Phillip yn Llanelli, Llwynhelyg yn Hwlffordd a Glangwili yng Nghaerfyrddin eu gohirio ddydd Llun a Mawrth hefyd.

Daw wrth i'r ystadegau diweddaraf ddangos bod nifer yr achosion o'r ffliw yng Nghymru wedi gostwng ychydig yn ystod yr wythnos ddiwethaf, gyda chyfraddau'n parhau i fod yn "ganolog".

Mae Hywel Dda wedi gohirio llawdriniaethau wedi'u trefnu'n barod ers dydd Llun er mwyn "sicrhau diogelwch cleifion yn ystod adegau o bwysau uchel".

Dywedodd Vaughan Gething, y Gweinidog Iechyd, y byddai Hywel Dda yn "gwneud ymchwiliad manwl o'r penderfyniadau sydd wedi cael eu cymryd dros y penwythnos a'r dyddiau diwethaf".

Yn y senedd, dywedodd nad yw'r adolygiad yn golygu bod y penderfyniadau'n anghywir, ond ei fod yn "ymwneud ag eisiau dysgu a pheidio aros i adolygu hwn mewn chwe mis".

"Oes yna bethau allwn ni fod wedi eu gwneud yn wahanol, nid i'w hystyried am y flwyddyn nesaf ond am yr wythnos nesaf a'r mis nesaf."

Dywedodd Mr Gething ei fod yn credu bod y bwrdd iechyd wedi "gwneud y peth cywir" gan roi clod i staff am eu "hymateb eithriadol" ar "adeg eithriadol".

Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford wedi ei feirniadu am ddisgrifio trefniadau'r bwrdd iechyd fel rhai "dyfalbarhaus".

Dywedodd AC Plaid Cymru dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru, Helen Mary Jones: "Hoffwn awgrymu ei fod e'n dod i ardal Bwrdd Iechyd Hywel Dda ac esbonio i fy etholwyr, oherwydd dydy hyn ddim yn edrych fel set o drefniadau dyfalbarhaus na derbyniol i fi."

Ychwanegodd Angela Burns, llefarydd y Ceidwadwyr ar iechyd, bod prif weithredwr Hywel Dda wedi dweud wrthi bod staff wedi dod mewn ar eu dyddiau i ffwrdd, wedi gweithio dros eu hamser, ac wedi torri gwyliau'n fyr i helpu.

"Dyw hwn ddim am ymdrech y rheng flaen a'r ymrwymiad... Mae e am yr ochr gynllunio, a bod yn fwy clyfar a chyflym er mwyn atal hyn rhag ddigwydd y flwyddyn nesaf."

Fore Mercher, fe gadarnhaodd Dr Siôn James, dirprwy gyfarwyddwr meddygol Bwrdd Iechyd Hywel Dda y bydd llawdriniaethau arferol - sef y rheiny a oedd wedi eu trefnu o flaen llaw - yn cael eu canslo.

Ychwanegodd fod "ysbytai yn llawn" oherwydd "nifer o heriau", gan gynnwys achosion o'r ffliw a norovirus.

"Mae nifer o lawdriniaethau yn parhau i gael eu cynnal ond bydd rhai yn cael eu gohirio ar ôl heddiw," meddai.

"Ond mae pawb yn y bwrdd yn gweithio mor galed ac y gallan nhw i sicrhau y bydd y llawdriniaethau yn cael eu cynnal cyn gynted â phosib ac mor ddiogel â phosib."

Mewn datganiad dywedodd y bwrdd iechyd: "Tra bod y sefyllfa'n parhau i fod yn heriol, rydyn ni'n asesu ein cynlluniau gweithredol ar gyfer y dyddiau o'n blaenau, fel ein trefniadau cynlluniau arferol, bydd y rhain yn cael eu hadolygu yn ddyddiol."

Dywedodd Cyngor Iechyd Cymunedol Hywel Dda eu bod yn "poeni ac wedi eu siomi" gan y nifer o lawdriniaethau sydd wedi cael eu canslo.

Datganodd y cadeirydd, Mansell Bennett: "Bydd hwn yn newyddion gwael i lawer a'n bosib yn newyddion caled i rai.

"Bydd cleifion a'u teuluoedd wedi bod yn aros am fisoedd am eu llawdriniaethau a nawr mae eu bywydau'n cael eu hatal."

Dywedodd Dr Phil Banfield, cadeirydd pwyllgor Cymreig y Gymdeithas Feddygol Brydeinig, bod y mudiad yn cwrdd gyda Llywodraeth Cymru ac yn bwriadu trafod pwysau'r gaeaf.

"Does dim un person i feio am hyn - mae hyn yn broblem o fewn y system," meddai.

"Rydyn ni'n clywed adroddiadau bod llawdriniaethau canser nawr yn cael eu canslo hefyd ar draws ysbytai gwahanol yng Nghymru.

"Ond hefyd y rheswm pam mae llawdriniaethau yn cael eu canslo yw oherwydd bod gwlâu llawdriniaeth yn llawn cleifion meddygol, ac mae hynny'n rhoi'r math anghywir o glaf yn y gwely ysbyty anghywir ar yr amser anghywir, ac mae'n eglur nad ydyn nhw'n cael y driniaeth sydd ei angen."

Yn ôl ffigyrau diweddaraf Iechyd Cyhoeddus Cymru, mae nifer yr achosion o ffliw yng Nghymru wedi gostwng ychydig yn ystod yr wythnos ddiwethaf, ac mae cyfraddau'n parhau i fod yn "ganolog".

Ar y cyfan, mae'r ystadegau'n dangos y dechreuodd y tymor ffliw yn gynharach a bod niferoedd yr achosion yn uwch na'r gaeaf diwethaf.

Ond mae cyfraddau'n gostwng ar hyn o bryd ac maen nhw'n bell o dan y lefelau uchaf y gwelwyd yn ystod tymor y ffliw ddwy flynedd yn ôl.

Er hyn, mae'r ffigyrau'n dangos mai straen H3N2 sydd fwyaf amlwg y flwyddyn hon, sy'n tueddu i effeithio fwyaf ar yr henoed.

Awgrymodd Dr Siôn James bod y ffliw wedi cyfrannu at y pwysau gaeaf sydd wedi arwain at ohirio llawdriniaethau ers dydd Llun.