´óÏó´«Ã½

Dywed mwyafrif o awdurdodau lleol Cymru y dylai eu hysgolion aros ar agor tan ddiwedd y tymor, er gwaethaf galwadau gan rai undebau llafur i ddod â gwersi i ben yn gynnar.

Dywedodd Llywodraeth Cymru a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (WLGA) yr wythnos diwethaf eu bod wedi cytuno ar "ddull cyffredin" i sicrhau cysondeb.

Dywedon nhw y bydd addysgu a dysgu personol "yn parhau tan ddiwedd y tymor" - dydd Gwener, 18 Rhagfyr.

Byddai dysgu o bell ond yn symud "lle mae'n gymesur â chyffredinrwydd ac effaith y feirws yn yr ardal".

Ond bydd Blaenau Gwent, Caerffili a Rhondda Cynon Taf yn cau ysgolion yn gynnar ar ôl pwysau gan rieni.

Cyhoeddodd Cyngor Blaenau Gwent yr wythnos diwethaf y byddai ei holl ysgolion yn cau ar ôl gwersi ddydd Mercher, 9 Rhagfyr er "budd gorau lles disgyblion a'u teuluoedd".

Dywedodd llefarydd ar ran WLGA fod penderfyniad Blaenau Gwent "yn unol â'r sefyllfa y cytunwyd arni".

Yn y cyfamser, mae Cyngor Powys hefyd wedi dweud y bydd Ysgol Uwchradd Llanidloes yn cau o ddydd Mercher am nad oes ganddyn nhw "lefelau digonol o staff i barhau ar agor".

Mae Caerffili a Rhondda Cynon Taf wedi penderfynu cau eu hysgolion ddeuddydd yn gynnar - ddydd Mercher nesaf, 16 Rhagfyr - heblaw am ddisgyblion bregus â blaenoriaeth uchel yn RhCT.

Mae undeb athrawon UCAC ac undeb gwasanaethau cyhoeddus Unsain, sy'n cynrychioli staff sydd ddim yn addysgu, wedi annog Llywodraeth Cymru i gau ysgolion yn gynnar er mwyn disgyblion, staff a'u teuluoedd.

Ond dywedodd y Prif Weinidog Mark Drakeford wrth y Senedd fod ysgolion ymhlith y lleoedd mwyaf diogel i blant fod.

"Yr ofn yw y bydd plant sydd ddim yn yr ysgol mewn amgylcheddau hyd yn oed yn fwy peryglus."

Bydd holl ddisgyblion Ysgol Uwchradd Llanidloes yn derbyn addysg ar-lein hyd at ddydd Gwener 18 Rhagfyr.

Bydd yr ysgol yn ailagor i ddysgwyr wedi gwyliau'r Nadolig ar ddydd Mawrth, 5 Ionawr, 2021.

Dywedodd y Cyng Phyl Davies, Aelod o'r Cabinet dros Addysg: "Mae'r uwch dîm arwain yn Ysgol Uwchradd Llanidloes wedi cyflwyno nifer o fesurau i sicrhau diogelwch a lles dysgwyr a staff yn ystod y pandemig hwn.

"Fodd bynnag, mae nifer o staff yr ysgol yn absennol am amrywiol resymau gan gynnwys staff yn gofalu am blant ifanc sydd wedi cael eu hanfon adref i hunan-ynysu, staff sydd wedi derbyn cyngor i hunan-ynysu gan y Tîm Profi, Olrhain a Diogelu a rhai sydd ag aelodau o'r teulu sy'n symptomatig ac y mae gofyn iddynt hunan-ynysu.

"Mae hyn wedi golygu nad oes gan yr ysgol uwchradd lefelau digonol o staff i barhau ar agor yn ddiogel ac fe fydd yn cau erbyn hyn i ddisgyblion tan ddydd Mawrth, 5 Ionawr."

Ond dywed Cyngor Castell-nedd Port Talbot y bydd ysgolion yno'n aros ar agor tan 22 Rhagfyr er bod gan y rhanbarth y lefelau uchaf erioed o gyfraddau heintio Covid-19.

Dywedodd llefarydd ar ran y cyngor mai trosglwyddo cymunedol yw'r "gyrrwr mwyaf arwyddocaol" y tu ôl i gyfraddau heintiau lleol.

Byddai cau ysgolion yn gynharach na'r hyn a gynlluniwyd, meddai, yn debygol o achosi cynnydd pellach mewn achosion coronafeirws.

Dangosodd ffigyrau o ddydd Llun mai'r gyfradd heintiau yn y sir oedd 622 achos fesul 100,000 o bobl yr wythnos yr uchaf yng Nghymru.

Yn Abertawe, roedd 446 o achosion fesul 100,000 o bobl yr wythnos.

Yn ôl Cyngor Castell-nedd Port Talbot, roedd 38 achos i bob 100,000 o bobl yno ychydig cyn eu clo lleol ym mis Medi - gyda 56 o achosion fesul 100,000 yn Abertawe.

Yn ôl un o gyfarwyddwyr Bwrdd Iechyd Bae Abertawe, mae yna berygl "os nad yw pobl yn gwneud y peth cywir a chadw ar wahân i eraill gymaint â phosib" i'r feirws "ddod â gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol i'w gliniau".

Dywedodd y Cynghorydd Alun Llewelyn, arweinydd grŵp Plaid Cymru Cyngor CNPT, fod "angen cymryd mwy o fesurau i ymateb i ddifrifoldeb y sefyllfa".