´óÏó´«Ã½

Mae Llywodraeth Cymru'n ystyried cyflwyno rhagor o gyfyngiadau coronafeirws cyn y Nadolig, yn ôl Prif Swyddog Meddygol Cymru.

Mae Dr Frank Atherton wedi annog pobl i beidio â chymysgu ag unrhyw un y tu allan i'w cartref cyn y Nadolig.

Ychwanegodd wrth gynhadledd Llywodraeth Cymru fod lefelau trosglwyddo ar hyn o bryd yn uwch na'r hyn yr oedd y llywodraeth wedi'i ddisgwyl.

Ond dywedodd nad ydyn nhw'n ystyried newid y penderfyniad i lacio rhai cyfyngiadau ar gwrdd dan do rhwng 23 a 27 Rhagfyr.

Daeth ei sylwadau cyn i Iechyd Cyhoeddus Cymru gadarnhau 2,238 o achosion newydd o Covid-19 yng Nghymru yn y 24 awr diwethaf - y nifer dyddiol uchaf ers dechrau'r pandemig.

Yn ogystal, cofnodwyd 31 yn rhagor o farwolaethau pobl gyda coronafeirws dros yr un cyfnod, ac mae ICC yn cydnabod bod y gwir ffigwr yn y ddau achos yn debygol o fod yn llawer uwch.

Ychwanegodd Dr Atherton ei bod yn anodd rhagweld pa fesurau y gallai fod yn rhaid eu cymryd ar ôl yr ŵyl, os bydd niferoedd yr achosion yn parhau i godi.

"Rydyn ni mewn perygl o fynd i mewn i gyfnod y Nadolig gyda chyfraddau llawer uwch nag yr oeddem ni wedi ei ragweld neu wedi gobeithio," meddai Dr Atherton.

"Mae gweinidogion yn ystyried pa bethau pellach a allai fod yn bosibl yn y cyfnod cyn y Nadolig. Mae angen ystyried hynny."

Dywedodd Dr Frank Atherton wrth gynhadledd Llywodraeth Cymru ddydd Mercher bod "Covid yn ffynnu ar gyswllt dynol".

"Does dim ots a yw y tu fewn neu tu allan - unwaith y bydd yn cyrraedd ein cartrefi mae'n lledaenu'n gyflym iawn," meddai.

"Yr anrheg gorau y gallwn ei rhoi i'n teuluoedd eleni yw Nadolig di-coronafeirws.

"Rhaid i ni i gyd weithio i leihau nifer y bobl rydyn ni'n dod i gysylltiad â nhw rhwng nawr a'r Nadolig.

"Mae fy neges ar hyn yn wirioneddol syml iawn: peidiwch cymysgu gyda phobl y tu allan i'ch cartref rhwng nawr a'r Nadolig. Peidiwch â chymysgu os gallwch chi ei osgoi."

Ond dywedodd arweinydd y grŵp Ceidwadol yn y Senedd, Paul Davies bod angen i Lywodraeth Cymru gyhoeddi eu cynlluniau i fynd i'r afael â Covid-19 ar ôl y Nadolig.

"Mae angen i ni ddeall nawr pa opsiynau sydd yna - rwy'n deall ein bod angen gweld y sefyllfa bryd hynny ond mae'n iawn ein bod yn cael gwybod beth yw'r opsiynau," meddai.

Ychwanegodd Dr Atherton fod cynnydd mewn achosion positif i'w weld yn 21 o 22 siroedd Cymru.

O ran achosion positif, dywedodd bod y gyfradd genedlaethol yn 350 o achosion ar gyfer pob 100,000 o bobl, a bod hyn yn "uchel iawn".

Mewn 10 o'r siroedd mae'r ffigwr hynny dros 400 i bob 100,000 o'r boblogaeth.

Ond wedi'r diwrnod cyntaf o frechu yn erbyn Covid-19 ddydd Mawrth, dywedodd bod disgwyl i tua 6,000 dderbyn y brechlyn erbyn diwedd yr wythnos.

Bydd 6,000 arall yn ei dderbyn yr wythnos nesaf, meddai.

Yn gynharach ddydd Mercher dywedodd y Gweinidog Iechyd bod gan bawb ran i chwarae er mwyn arafu lledaeniad y feirws, ac y bydd "goblygiadau difrifol" os nad ydy ymddygiad pobl yn newid.

Dywedodd Vaughan Gething bod angen i bawb "gymryd cam yn ôl ac ystyried pa mor ddifrifol yw'r sefyllfa".

Daeth cyngor gwyddonol ddydd Mawrth i bobl ystyried hunan-ynysu cyn y Nadolig, a hynny ar ôl rhybudd am drydedd don o Covid-19.

Ychwanegodd Mr Gething y byddai'r llywodraeth yn gwneud ei rhan, ond na fydd llwyddiant heb i "bawb wneud penderfyniadau gwahanol am sut i fyw ein bywydau".

Dydd Llun, dywedodd Mr Gething bod sefyllfa Covid-19 yn "ddifrifol iawn" yng Nghymru, a bod y nifer uchaf a gofnodwyd erioed o gleifion coronafeirws yn ein hysbytai.

Yn siarad ar ´óÏó´«Ã½ Radio Wales fore Mercher, dywedodd Mr Gething mai "newidiadau mewn patrymau ymddygiad" ers y clo byr sydd wrth wraidd y cynnydd mewn achosion Covid-19.

"Dydyn ni ddim yn beio rhannau o gymdeithas Cymru," meddai.

"Rydyn ni'n dweud os nad ydyn ni'n newid ein hymddygiad, yna bydd goblygiadau difrifol i hynny. Dyna wir plaen y peth."

Pan ofynnwyd iddo a oedd angen cymryd camau pellach cyn y Nadolig yn hytrach nag yn y flwyddyn newydd, dywedodd bod y llywodraeth wedi gweithredu ddiwedd wythnos diwethaf wrth gyfyngu ar y sector lletygarwch.

"Rydyn ni'n meddwl yn gyson beth y'n ni'n mynd i wneud yn y cyfnod cyn y Nadolig ac ar ôl y Nadolig", meddai.

"Dyma'r penderfyniadau anodd iawn bydd rhaid i weinidogion wneud dros y dyddiau nesaf.

"Dwi'n glir nad ydyn ni'n tanbrisio'r sefyllfa rydyn ni ynddi.

"Ond yn y bôn, gall unrhyw benderfyniad mae'r llywodraeth yn ei wneud ond fod yn effeithiol os ydyn ni'n gwneud dewisiadau gwahanol am sut i fyw ein bywydau."

Wrth i'r cyfyngiadau ar fusnesau gael eu cyhoeddi yr wythnos ddiwethaf, roedd y gwrthbleidiau yn y Senedd wedi dweud bod y rheolau'n "anghymesur", ac roedd galwad am fwy o gyfle i fusnesau "gynllunio o flaen llaw".

Ddydd Mawrth, dywedodd llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig bod Llywodraeth Cymru yn "colli rheolaeth o ledaeniad yr haint", tra bod Plaid Cymru wedi dweud bod clo byr mis Tachwedd wedi dod i ben yn "rhy fuan".

Fe wnaeth Mr Gething ymateb fore Mercher, gan ddweud ei bod yn "od" bod y gwrthbleidiau wedi beirniadu cyfyngiadau ychwanegol, ond "bellach yn dweud, 'edrychwch mae 'na broblem'".

"Dwi'n meddwl bod angen i bawb gymryd cam yn ôl ac ystyried pa mor ddifrifol yw'r sefyllfa.

"Os oes gan unrhyw un o'r byd gwleidyddol gynllun am sut i wneud rhywbeth yn wahanol all leihau'r cyfyngiadau yna wrth gwrs dylen ni drafod y peth, ond yn y pen draw bydd yn dibynnu ar y dewisiadau rydyn ni, y cyhoedd, yn eu gwneud.