´óÏó´«Ã½

Mae'n fis Ionawr ac Aled Evans o Langynnwr yw Bardd y Mis, Radio Cymru. Dyma gyfle i ddod i adnabod bardd mis cynta'r flwyddyn!

Fel brodor o Langynnwr, ger Caerfyrddin, disgrifiwch eich ardal a'i phobl a sut fagwraeth gawsoch chi? Wnaeth hynny eich siapio chi?

Mae Llangynnwr yn ddigon anniben ar un wedd, yn ardal sydd wedi datblygu i fod yn faestref i Gaerfyrddin heb ganol amlwg. Ond wedyn, wrth graffu, mae'n bentref â hunaniaeth ddisglair - ysgol gynradd lwyddiannus sy'n hybu'r Gymraeg, eglwys a'i mynwent yn llawn hanesion difyr a digon o lonydd imi eu rhedeg. Gwneith gartref diddan am y tro. Wedi dweud hynny, un o Gwm Gwendraeth ydwyf a glannau'i ddwy afon sy'n cadw trefn arna' i.

Buoch yn Gyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes yng Nghastell-nedd Port Talbot tan yn lled ddiweddar. Sut mae denu plant a phobl ifanc at farddoniaeth?

Rwy'n hoff iawn o gyngor yr artist Paul Klee, take a line for a walk - mydru iaith yw mynd am dro. Ewch â phlant i weld eu byd, fe farddonan' nhw.

Rydych chi yn athro yn Ysgol Farddol Caerfyrddin. Beth yw eich cyngor i'r rhai sy'n dysgu cynganeddu ond heb eto ei feistroli?

Y tric yw taro'r acen.

Chi yw'r capten ar dîm Talwrn Beirdd Myrddin. Beth yw eich hoff atgof o'r Talwrn dros y blynyddoedd?

Roedd cyrraedd y Ffeinal yn 2021 yn brofiad da ac felly hefyd curo Tir Iarll o'r un stabl â ni. Ond gwleddau capel Hermon wedi bennu recordio sy'n aros yn y cof fwyaf.

Petaech yn gallu bod yn fardd arall am ddiwrnod - byw neu hanesyddol - pwy fyddai o neu hi, a pham?

Rwy'n edmygu Iorwerth Fynglwyd a'i ddoethineb sy'n parhau trwy'r canrifoedd:

Na chyfeiriwch i foryd

Na dŵr hallt heb fynd o'r rhyd.

Ond un llenor sydd wastad yn llwyddo i gipio'n anadl yw'r nofelydd Hanya Yanagihara. Byddai meddu ar ei dawn hi am ddiwrnod yn rheswm da iawn i gadw'n effro am bob eiliad o'r pedair awr ar hugain.

Pa ddarn o farddoniaeth fyddech chi wedi hoffi ei ysgrifennu, a pham?

Yng nghyfnod fy hen-daid, Llafar, (Thomas Roberts, Parc a Dinas Mawddwy, 1865-1942), roedd amaethwyr yr ardal yn arfer ateb llinellau cynganeddol ei gilydd trwy waeddu ar draws y cwm; dyna'u hysgol farddol. Byddai wedi bod yn ddifyr cael bod yn löyn byw ar yr awel honno.

Dyma ddau englyn o'i waith y buaswn yn ddigon balch ohonynt, am addysg!

Camera

Dewiniaeth beiriant dynna dy wir lun

Drwy law un a'i gweithia

Ar len gudd yr arlunia

Sut un wyt yn onest wna.

a hwn wedyn …

Atgof

Egyr ffin y gorphenol i siarad

Ei drysorau mewnol

O eigion oes dwg yn ôl

Wers hanes i'm presenol.

Beth sydd ar y gweill gennych ar hyn o bryd?

Dysgu bod yn löyn byw.

Hefyd o ddiddordeb: