´óÏó´«Ã½

Mae'r argyfwng costau byw dros y blynyddoedd diweddar wedi cael effaith ar sawl agwedd o'n bywydau.

Un peth sydd wedi newid ydy gallu rhai pobl i ofalu am anifeiliaid anwes, gyda'r costau i'w cadw'n golygu bod rhai pobl yn gorfod eu rhoi nôl.

Ar raglen Bore Cothi ar ´óÏó´«Ã½ Radio Cymru ar 18 Ionawr fe siaradodd y milfeddyg Dr Lowri Davies am y sefyllfa bresennol.

"Ma' fe'n broblem fawr a dweud y gwir. Os chi'n edrych nôl ar y pandemig, oedd pobl yn talu arian dwl am gŵn bach. A nawr wrth gwrs ma'r sefyllfa 'di newid, ma pobl nôl yn eu gwaith a'r sefyllfa economaidd 'di newid. Falle doedd dim un ci i gael yn y llefydd ail-gartrefu 'ma, a nawr mae fel bod nhw'n llawn. Ti'n gorfod aros nawr i gael dy gi neu gath i fewn i gael ei ail-gartrefu.

"Mae pobl yn meddwl bod cost o brynu ci, cath neu geffyl, ond i fod yn hollol wir dyna'r gost lleiaf gyda'r anifail. 'Dyw pobl ddim yn meddwl faint ma'r anifail yn mynd i gostio i edrych ar ei ôl yn iawn.

"'Da ni'n gwneud payment plans, ac mae nifer o filfeddygon yn creu rhywfath o glwb ble ti'n talu hyn a hyn bob mis ar gyfer brechiadau a meddyginiaeth llyngyr. Ond dwi'n derbyn bod hyn ddim yn helpu ar gyfer pethau ry'n ni ddim yn ei ddisgwyl, os yw'r anifail yn torri'i goes neu rhywbeth."

Fitiaminau a 'supplements' anifeiliaid

Heddiw, mae llawer o fitaminau a tabledi arbennig ar gael i'r anifeiliaid er mwyn trin eu hiechyd mewn gwahanol ffordd. Ydy rhain yn angenrheidiol yn ôl Lowri? "Na, i fod yn hollol onest dwi'n aml yn trio dysgu'r perchennog i ddarllen y labeli.

"Y mwyaf o bethau sydd yn y bwyd, fel arfer gwaeth yw ansawdd y bwyd. Protein yw'r peth drud mewn bwyd anifail, a protein mewn ffordd sydd fwyaf pwysig i'r anifail. Felly os wyt ti'n gweld bod pethau wedi cael eu rhoi fewn, perlysiau a phethau tsêp, mae hwnnw'n troi bwyd o ansawdd sâl yn aml i beth mae'r prynwr yn meddwl sy'n fwyd o ansawdd da - ond ma nhw'n wasto arian."

"Beth rwy' wastad yn dweud yw i edrych am rywbeth syml heb lot o gynhwysion, ac hyd yn oed os ydyn nhw'n dweud mai cig oen neu cig cyw iâr sydd ynddo - edrych yn fanwl i weld mai dim ond hynny sydd ynddo fe yn nhermau protein, achos yn aml ma nhw'n rhoi olew cyw iâr neu wyau."

Hefyd mae lot yn rhoi sugar beet yn y bwyd, meddai Lowri, mewn bwyd ceffylau er enghraifft, sy'n chwyddo'r bwyd ond ddim yn rhoi lot o faeth i'r anifail.

"Ma' rhaid pwyso'r bwyd, achos dwed bod ti'n prynu bag 15kg ac ti'n gorfod defnyddio 500g y dydd yn lle 100g y dydd, dyw'r bag sydd yn edrych fel y rhata' ddim y rhata' go iawn ar ddiwedd y dydd. Dwi'n trio rhoi rhyw dri opsiwn gwahanol i'r perchennog edrych arno ynglŷn â sut mae bwydydd gwahanol am fwydo yr anifail - o'r bwyd drud i'r rhataf, a gwerth am arian."

Sgraps y tÅ·

Ydy hi'n iawn i fwydo sgraps y tÅ· i'r anifail weithia? "Mae'n dibynnu," meddai Lowri. "Os yw sgraps dy dÅ· di'n rhywbeth sydd dros ben o McDonalds, na 'dyw e ddim yn iawn. Ond os wyt ti'n gwneud tato ag ati dy hun, does dim byd yn anghywir yn hynny.

"Dwi'n licio rhoi pysgod ffres i'r cŵn. Ry'n ni'n clywed am ba mor dda yw'r Mediterranian diet i ni, wel mae'r 'run peth yn dda i'r ci neu gath.

"Falle bod hynny'n ffordd arall o arbed arian achos mae 'na nifer o gynhwysion allan ar gyfer y cymalau gyda Omega 3 a 6, ond mae pysgodyn ffres unwaith neu ddwy yr wythnos falle'n rhatach ac yn gwneud mwy o les na gwario punt neu ddwy y dydd am rywbeth sydd mewn potel.

"Os na fydden i'n hapus i fwyta fe fy hunan, yn aml dwi'n meddwl fydden i ddim yn bwydo fe i'r ci neu gath. O fewn rheswm mae sgraps yn iawn - mae winwns yn gallu bod yn wenwynig, a phethau fel siocled a grawnwin - ond defnyddiwch bach o synnwyr cyffredin.

"Ni yn gor-fwydo ein anifeiliaid - rwy'n credu os bydde pobl yn bwydo eu hanifeiliaid yn iawn ac yn rhoi digon o ymarfer corff i nhw, bydden i allan o swydd!"

Yswiriant anifeiliaid

Gyda costau meddygol anifeiliaid anwes yn gallu bod yn uchel iawn, beth fyddai cyngor Dr Davies ynglÅ·n ag yswiriant?

"Rydyn ni yn argymell i bobl gymryd yswiriant allan neu i gynilo rhywbeth yn y banc bob mis ar eu cyfer nhw.

"Mae e'n wir i ddweud bod ti'n cael beth ti'n talu amdano, ond o fewn hynny mae rhai polisïau tsêp yn edrych yn dda iawn. Er enghraifft maen nhw'n dweud 'gyda'r polisi hwn ti'n talu £20 yr wythnos ac mae gen ti £10,000 y flwyddyn ar gyfer ffioedd milfeddyg'. Ond pan ti'n edrych ar y print man, ti ond yn cael £50 gyda pob gwahanol broblem, felly bydde rhaid i'r anifail gael 20 o gwahanol broblemau i gael y gwerth."

"Mae rhai eraill wedyn yn cyfro'r anifail am ei oes; dwed bod problem ar y galon, bydden nhw'n talu mas bob blwyddyn, felly falle bydden nhw'n talu mas £2,000 neu £6,000 bob blwyddyn - 'na be' ti'n cael gyda be' ma' nhw'n galw'n lifetime policy.

"Mae ambell i frîd yn fwy drud. Mae'r cŵn mawr sy'n tueddu cael mwy o brobleme, yn fwy costus i drin, fel yr Irish Wolfhound. Hefyd yn fwy drud mae rhai o'r cŵn ni'n gwybod sydd ag mwy o brobleme fel y French Bulldog.

"Mae'r cod post lle chi' byw hefyd yn gwneud gwahaniaeth - chi'n talu mwy ar gyfer prisiau milfeddygfa yn Llundain nac yng nghefn gwlad Cymru. Mae'n bwysig i ddarllen y print mân, ac ni wastad yn argymell polisi am fywyd - mae nhw'n tueddu i fod bach yn ddrytach ond ar y cyfan ma' 'heiny'n werth yr arian achos ti'n gwybod bod nhw'n cadw i dalu allan o flwyddyn i flwyddyn."

Hefyd o ddiddordeb: