´óÏó´«Ã½

Mae Syr Keir Starmer yn dweud y byddai Llafur yn datganoli pwerau dros gronfeydd sydd wedi disodli rhai'r Undeb Ewropeaidd yn ôl i Gymru.

Fe wnaeth arweinydd y Blaid Lafur dros y DU gyfan annerch cynhadledd Llafur Cymru yn Llandudno.

Dywedodd Syr Keir wrth aelodau'r blaid y bydd Cymru'n "cymryd rheolaeth yn ôl" dros y cronfeydd os mai nhw fydd mewn pŵer yn dilyn yr Etholiad Cyffredinol nesaf.

Roedd Llywodraeth Cymru'n gyfrifol am tua £375m y flwyddyn o gronfeydd Ewropeaidd cyn i'r DU adael yr undeb.

Mae cronfeydd yr Undeb Ewropeaidd sy'n dod i'r DU wedi bod yn lleihau yn raddol dros y blynyddoedd diwethaf, ac fe fyddan nhw'n dod i ben yn llwyr eleni.

Ond mae'r gronfa fydd yn cymryd eu lle - Cronfa Ffyniant Gyffredin y DU - yn cael ei rheoli gan Lywodraeth y DU.

Cynghorau sy'n gwneud cais am yr arian, a chynllunio a gwireddu prosiectau, ond mae gweinidogion y DU yn dweud y bydd hynny'n digwydd wrth "weithio'n agos" gyda Llywodraeth Cymru.

Mae gweinidogion Llafur yn dadlau fod y system yn rhoi llai o lais i Gymru, gan ei alw'n "ymosodiad ar ddatganoli", ond mae'r Ceidwadwyr wedi cyhuddo Llywodraeth Cymru o beidio â gwneud y mwyaf o'r arian.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn dweud fod y cynlluniau yn mynd yn erbyn addewid na fyddai Cymru yn derbyn ceiniog yn llai ar ôl gadael yr UE, ond mae'r Trysorlys wedi gwadu hynny.

Dywedodd Syr Keir wrth y gynhadledd: "Mae'r ddadl yn syml - fe ddylai'r penderfyniadau ar greu cyfoeth yn ein cymunedau gael eu cymryd gan bobl sy'n rhan o'r cymunedau hynny.

"Mae'r Torïaid wedi defnyddio'r broses Brexit i gymryd rheolaeth o'r cronfeydd hynny. Nid oddi ar yr Undeb Ewropeaidd, ond oddi ar Gymru. Mae'n warthus."

Dywedodd y byddai'r "llywodraeth Lafur nesaf yn dychwelyd grym i Gymru dros ei ffawd economaidd", gan ychwanegu bod hi'n "bryd i Gymru gymryd rheolaeth yn ôl".

Ond dydy Llafur heb awgrymu faint o arian cyhoeddus y byddai'n cael ei roi i Lywodraeth Cymru gan lywodraeth Lafur yn San Steffan.

Gan rybuddio y byddai colli rheolaeth ar yr economi yn golygu taw "pob sy'n gweithio" a fyddai'n talu'r "bil", fe ychwanegodd: "Ni allwn ni adael i hynny ddigwydd - hyd yn oed pan fo hynny'n arafu pethau yr hoffwn eu gwneud tra mewn grym.

"Rhaid rhoi ariannu call o fewn ein cyllid cyhoeddus yn gyntaf."

Dywedodd Syr Keir bod gwrthwynebiad yng Nghymru i undeb y DU "heb symud ymlaen yma ag yn Yr Alban".

Ond gan gydnabod yr ymgyrch annibyniaeth yng Nghymru, dywedodd na ddylid ei anwybyddu fel ei bod "yn cael llais yn y wlad hon hefyd".

Os am ei drechu, fe ddywedodd: "Mae angen rhywbeth arall, mae angen gobaith."

Amlinellodd Syr Keir "ddewis clir yn yr etholiad cyffredinol nesaf, rhwng rhagor o ddirywiad a rhwygiadau gyda'r Ceidwadwyr neu newid credadwy gyda Llafur".

Fe wnaeth addewid y byddai 'na economi sefydlog a thwf uchel wedi 10 mlynedd o lywodraeth Lafur.

Dywedodd: "Bydd yna fwy o gyfle, mwy o dai ffordiadwy, swyddi gyda gwell gyflogau. Teuluoedd yn teimlo eu bod yn gallu symud ymlaen unwaith yn rhagor, edrych ymlaen tua'r dyfodol unwaith yn rhagor."