´óÏó´«Ã½

Mae dros 50 o fusnesau ym Mharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog wedi mynnu y dylid cadw ei enw Saesneg - Brecon Beacons.

Maen nhw wedi ffurfio grŵp ymgyrchu ac yn dweud eu bod yn ystyried dwyn achos llys.

Dadl y grŵp yw fod busnesau lleol wedi treulio degawdau yn sicrhau bod yr ardal yn "hysbys yn fyd-eang fel cyrchfan i dwristiaid".

Mae awdurdod y parc wedi mynnu y gall bobl ddefnyddio pa bynnag enw maen nhw'n dymuno ar gyfer yr ardal.

Bwriad eu penderfyniad hwythau i flaenoriaethu'r enw Cymraeg yw hybu'r diwylliant a threftadaeth lleol.

Mae'n un o gyfres o newidiadau pellgyrhaeddol o ran sut fydd y parc yn cael ei reoli at y dyfodol er mwyn ceisio mynd i'r afael â heriau amgylcheddol.

Mae'r grŵp newydd o fusnesau - sy'n galw'i hun yn 'Our Bannau Brycheiniog / Brecon Beacons' - yn cynnwys busnesau mewn amrywiaeth o feysydd, gan gynnwys twristiaeth, ffermio, ynni, lletygarwch a manwerthu.

Maen nhw'n dweud eu bod yn falch o weithredu mewn cenedl ddwyieithog, ac yn credu "y dylai'r traddodiad yma gael ei warchod a'i barchu".

Maen nhw hefyd yn gofyn am gyngor cyfreithiol wrth ystyried prun ai i ddwyn achos yn yr Uchel Lys.

Byddai hwnnw'n dadlau bod ymdrech y parc i ailfrandio yn mynd yn groes i Ddeddf Iaith Gymraeg 1993, gyda'r grŵp yn dweud fod gorfodaeth ar gyrff cyhoeddus yng Nghymru i ymdrin â'r Gymraeg a'r Saesneg yn gyfartal.

Mae'r grŵp wedi ysgrifennu llythyr agored at benaethiaid y parc yn galw arnyn nhw i "ailosod enw a brand dwyieithog y parc - Bannau Brycheiniog / Brecon Beacons".

Maen nhw'n honni bod nifer o'r rhai sydd ynghlwm â'r ymgyrch yn rhan hefyd o gynllun llysgenhadon y parc, a "chafon nhw ddim hyd yn oed unrhyw rybudd o'r prosiect ailenwi ac ailfrandio cyn iddo lansio ar 17 Ebrill".

Mae Arwyn Morgans yn rhedeg siopau cigydd yn Aberhonddu a Llanfair-ym-Muallt, ac yn deud fod y newid yn "nonsens".

"Ry'n ni gyd yn dependo ar y bobl yn dod i mewn. Yn yr haf maen nhw'n hanner ein busnes," meddai.

"Os y'n ni'n mynd i newid yr enw fel hyn a pheidio rhoi croeso i'r bobl hyn, ni'n mynd i ladd y gymuned, y ffermydd sydd rownd 'ma, ni'n mynd i ladd y bed and breakfasts.

"Mae'r enw yn bwysig."

Mae Nigel Kilgallon yn rhedeg gwesty gwely a brecwast yn Aberhonddu, ac hefyd yn gynghorydd tref.

Dywedodd fod y penderfyniad i ddefnyddio'r enw Cymraeg yn unig yn dangos diffyg cysylltiad rhwng yr awdurdod sy'n rhedeg y parc cenedlaethol a'r gymuned leol.

"Gallwch chi alw fe'n trademark, neu'n ffordd o farchnata'r lle - mae'n hynny i gyd," meddai.

"Ond mae hefyd yn gartref i'r rheiny sy'n byw yma. Ein Bannau Brycheiniog.

"Felly mae newid e fel 'na yn edrych fel gweithred i danseilio'r lle.

"Mae un ai'n hynny neu yn benderfyniad dwl gan yr awdurdod."

Ychwanegodd Helen Howarth, sy'n rhedeg llety gwyliau Brecon Retreat ac sydd hefyd yn llysgennad swyddogol ar gyfer y parc cenedlaethol, mai ar y teledu y cafodd hi wybod am y newid.

"Dyw awdurdod y parc ddim wedi siarad â ni'n uniongyrchol am y peth hyd heddiw i rannu'r cynlluniau enfawr maen nhw wedi'u rhoi mewn lle, a'r brand newydd i gefnogi hynny," meddai.

"'Dyn ni'n teimlo'n siomedig nad oedden ni'n rhan o unrhyw ymgynghoriad."