����ý

Feddyliech chi fyth bod iaith sy’n cael ei siarad yn bennaf yn Ne Asia yn debyg i’r Gymraeg. Ond mae Raj Ramachandran Subramanian, sydd yn dysgu Cymraeg ar hyn o bryd, yn gweld tebygrwydd rhwng yr iaith a’i famiaith, Tamil.

Mae Raj yn Uwch-ddarlithydd mewn cyfrifiadureg ym Mhrifysgol Met Caerdydd. Yn wreiddiol o India, mae’n teimlo ei bod hi’n bwysig i ddysgu iaith leol lle bynnag mae’n byw, er mwyn teimlo’n rhan o’r gymuned, felly mae wedi bod wrthi'n dysgu Cymraeg ers symud i Gasnewydd, dair blynedd yn ôl.

Teimlo'n rhan o gymuned

Felly beth oedd tu ôl i benderfyniad Raj i ddysgu’r Gymraeg ar ôl symud i Gymru?

“Dwi wastad wedi cael y grêd ei bod hi’n bwysig dysgu iaith y lle rydw i’n byw ar y pryd,” meddai.

“Dwi’n dod o dde India, felly fy mamiaith yw Tamil, ond cefais i fy magu yn y dwyrain, felly ’nes i dyfu lan yn clywed a dysgu Hindi, Bengali ac Urdu. Pan o’n in Bangalore, ’nes i ddysgu Kannada, ac wedyn iaith Malayalam pan o’n i’n Trivandrum; dysgais i rhain am y cyfnod o’n i’n byw yno. O’n i hyd yn oed yn gallu darllen ac ysgrifennu ychydig yn yr ieithoedd hynny hefyd.

“Roedd yn fy ngwneud i’n gyfforddus ac yn fy helpu i deimlo mod i’n perthyn i rywle. Ac mae’n dod â ffordd gwahanol o feddwl hefyd. Mae pob iaith yn unigryw a gyda diwylliannau diddorol.

“Dyna pam dwi’n dysgu Cymraeg – er mwyn teimlo mod i gartref ac i feddwl fel Cymro. Dwi eisiau gweld Cymru drwy’r Gymraeg ac i ddod yn rhan o’r gymuned yma.”

Dysgu iaith ei wlad newydd

Mae Raj bellach wedi cyrraedd cyfnod Sylfaen ei gwrs dysgu Cymraeg. Ag yntau a’i deulu wedi penderfynu symud i Gasnewydd o Fryste, doedd dysgu iaith ei wlad newydd ddim yn ddewis anodd, meddai.

“Roedden ni’n gwybod ein bod am symud yma, ac wedi gwneud y penderfyniad mai yma roedden ni am fod.

“Roedd rhai pobl yn ceisio newid fy meddwl: ‘Pam dysgu Cymraeg? Mae pawb yn siarad Saesneg!’ Ond ro’n i’n ymwybodol mai’r Gymraeg yw iaith a diwylliant brodorol Cymru, felly o’n i eisoes wedi penderfynu mod i am ddysgu’r iaith yn ffurfiol.”

Er fod yna ambell i unigolyn wedi ceisio newid ei feddwl, mae wedi derbyn llawer o gefnogaeth ers dechrau dysgu, meddai, sydd yn helpu gyda’i hyder.

“Yn amlwg, mae fy ngeirfa yn fach ar hyn o bryd, ond dwi’n trio defnyddio’r eirfa sydd gen i. Mewn darlithoedd a gweithdai, dwi’n dweud ‘Bore da’, ‘Wyt ti eisiau paned nawr?’ a ‘Hwyl fawr!’.

“Dwi wedi prynu ychydig o lyfrau Cymraeg, a dwi’n edrych ar S4C a gwrando ar Radio Cymru yn y cefndir o hyd.

“Dim ond yn ddiweddar mae gen i’r hyder i’w ddefnyddio mewn llefydd cyhoeddus; galla i archebu rhywbeth yn Gymraeg nawr. Ond mae’n gallu bod yn anodd oherwydd sut wyt ti’n gwybod pwy sydd yn ei siarad a phwy sydd ddim? A dwyt ti ddim eisiau pechu neb… Ond unwaith i mi ddechrau, mae bron fel ail natur.

“Dwi’n defnyddio’r peiriannau talu yn yr archfarchnad a’r twll yn y wal yn Gymraeg, ac yn dweud diolch wrth y gyrrwr bws. Dwi ar gyrch i ddefnyddio’r Gymraeg gymaint ag y galla i!”

Tebygrwydd Tamil a’r Gymraeg

Mae mamiaith Raj, Tamil, a’r Gymraeg o deuluoedd ieithyddol hollol wahanol, gyda Tamil yn aelod o’r teulu Dravidian, a’r Gymraeg yn iaith Geltaidd. Ond yn ddiddorol, mae Raj yn sylwi ar fwy a mwy o elfennau tebyg rhwng y ddwy iaith sydd ar yr olwg gyntaf yn hollol wahanol.

“Mae strwythurau’r ddwy iaith yn debyg, o ran fod y ddwy iaith yn ffonetig. Ac mae sut rydyn ni’n dweud rhifau yn Gymraeg yn debyg i Tamil. Yn Gymraeg, ry’n ni’n dweud 11, 12, sef un+deg+un, un+deg+dau ayyb, a dyna sut rydyn ni’n cyfrif mewn Tamil hefyd. Felly doedd yna ddim rhaid i mi gofio sut i gyfri, o’n i jest angen gwybod y rhifau o 1-10 ac o’n i’n gwybod sut i gario 'mlaen.

“Yna’r llythrennau ag ynganiad unigryw, fel LL ac CH – sydd yn parhau yn heriol! – mae synau unigryw yn Tamil hefyd.

“Rhywbeth arall sy’n hynod ddiddorol ydi dyddiau’r wythnos yn Gymraeg – Dydd Mercher, Dydd Iau, Dydd Gwener. Os ydych chi’n tynnu ‘dydd’, rydych chi’n cael enwau’r planedau, ac mae hynny’n digwydd mewn Tamil hefyd.”

Ac yn wahanol i nifer o ddysgwyr eraill y Gymraeg, mae Raj wedi hen arfer â threigladau…!

“Mae treiglo hefyd yn bodoli yn Tamil, felly pan mae pobl yn gweld treiglo yn anodd, dwi o leiaf yn gwybod y rhesymeg tu ôl iddyn nhw. Dwi’n gwneud camgymeriadau, wrth gwrs. Ond mae’r rhesymeg fod treiglo yn ffordd i sicrhau iaith lyfn, gerddorol, hefyd yn rhywbeth dwi’n gyfarwydd ag e o Tamil.

“Mae yna bendant rywbeth i edrych mewn iddo rhwng y ddwy iaith. Dwi’n siŵr ddo i o hyd i fwy wrth ddysgu!”

Mae hefyd wedi dysgu am debygrwydd yn hanes gwleidyddol y ddwy iaith, wrth i’r ddwy iaith leiafrifol geisio cadw tir yn erbyn ieithoedd llawer mwy pwerus; y Gymraeg gyda Saesneg, a Tamil gyda Saesneg a Hindi.

“Mae yna debygrwydd diddorol rhwng y diwylliannau. Mae’r Gymraeg a Tamil yn ieithoedd hen iawn, felly dwi’n barod yn deall balchder y Cymry yn eu hiaith, mae hynny’n gyffredin gyda Tamil.”

Cynhadledd arloesol

Ym mis Ionawr, mae cynhadledd yn cael ei chynnal ym Mhrifysgol Met Caerdydd sy’n edrych ar gynaliadwyedd ieithoedd. Am y tro cyntaf erioed, bydd darlithoedd yn cael eu cynnal yn Gymraeg, Saesneg a Tamil, a fydd yn brofiad newydd i rai academyddion Tamil-eu-hiaith, eglura Raj:

“Mae addysg y ddwy wlad yn debyg, o ran bod yna ysgolion cyfrwng Tamil, fel rhai cyfrwng Gymraeg. Ond ar ôl graddio, mae’n rhaid i fyfyrwyr droi at addysg Saesneg; ychydig bach o gyrsiau prifysgol sydd drwy’r Tamil.

“Ac mae ‘na stigma yn erbyn defnyddio’r iaith mewn amgylchedd academaidd swyddogol. Mae yna reolau answyddogol na ddylech chi ddefnyddio Tamil; mae’n cael ei ystyried yn amhroffesiynol. Mae hi’n iawn i siarad Tamil gyda gwerthwr ar stondin farchnad, ond os wyt ti’n siarad â’r rheolwr banc, gwell defnyddio Saesneg.”

Roedd hi’n syndod i rai academyddion felly, meddai Raj, fod cynhadledd academaidd yn hapus iddyn nhw gyflwyno papurau drwy gyfrwng Tamil, gyda rhai yn cwestiynu pam fod angen gwneud hynny, os ydi pawb yn deall Saesneg:

“Dadl rhai ydi fod yna ddim pwynt addysgu drwy Tamil achos mae’r holl wybodaeth wyddonol a’r datblygiadau technolegol yn digwydd yn Saesneg. Beth ydw i’n ei ddweud ydi, os na fydd siaradwyr iaith gyntaf yn cyfrannu, pwy fydd? Os na fydd siaradwyr Tamil yn cyfrannu at y wybodaeth wyddonol, fydd gennym ni ddim y wybodaeth wyddonol yn yr iaith yna. Dyna beth yw’r bwriad, sef annog y math yna o drafodaeth o fewn y byd academaidd.

“Ac mae o am gael y dair iaith i ddod at ei gilydd, ac i bawb gael yr un profiad o wrando ar yr holl ieithoedd. Bod yn barchus tuag at ieithoedd gwahanol a rhoi’r un cyfle i bawb.”