����ý

Dylai pobl ifanc sy’n angerddol am yr amgylchedd hyfforddi fel coedwigwyr yn ôl y diwydiant ac maen nhw yn "sicr o gael swyddi".

Mae myfyrwyr hyd yn oed yn rhoi'r gorau i'w graddau ar ôl cael cynnig swyddi llawn amser gan gwmnïau sy’n “daer” angen staff.

Dywedodd arweinwyr y diwydiant coedwigaeth fod "argyfwng" gweithlu yn bygwth targedau plannu coed uchelgeisiol y Deyrnas Unedig i frwydro yn erbyn newid hinsawdd.

Dywedodd llywodraethau Cymru a'r DU eu bod yn buddsoddi mewn sgiliau a hyfforddiant.

Bwriad prosiect newydd ym Mhrifysgol Bangor yw mynd i'r afael â chamsyniadau cyffredin am y diwydiant a denu gweithlu iau a mwy amrywiol.

Mae myfyrwyr yn y grŵp 'Ysbrydoli Coedwigwyr y Dyfodol' yn bwriadu defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol ac ymweld ag ysgolion i rannu eu straeon eu hunain.

"Mae unrhyw un sy'n clywed am goedwigaeth yn meddwl mai dynion mawr gyda llifiau cadwyn yn torri coed i lawr ydi o," medd y myfyriwr meistr Mercy Babatunji, gan gyfeirio at y ffaith bod yna gymaint o wahanol gyfleoedd gyrfa.

Dywedodd merch 25 oed o dalaith Ondo yn Nigeria ei bod yn gobeithio gweithio fel coedwigwr trefol ar ôl gorffen ei hastudiaethau, gan hyrwyddo a rheoli coed mewn trefi a dinasoedd.

"Rydyn ni i gyd yn gwybod am effeithiau difrifol newid hinsawdd," meddai.

"Mae angen mwy o bobl ar lywodraethau ledled y byd i astudio coedwigaeth a mynd i'r maes hwn."

Yn ôl Katie Somerville-Hall, 24 o Reading, roedd myfyrwyr wedi cael gwybod ar eu diwrnod agored bod "pawb yn cerdded i mewn i swydd wedyn".

"Mae'n sector sy'n tyfu gyda llawer mwy o swyddi nag sydd o bobl gyda'r arbenigedd i'w gwneud - sy'n fonws enfawr," meddai.

“Rwy’n hoff iawn o’r syniad o gael effaith gadarnhaol ar dirwedd ac amgylchedd dros gyfnod hir, gobeithio,” ychwanegodd Beth Scott, 26 o Swydd Stirling.

Mae ganddi swydd eisoes wedi'i threfnu gyda chwmni coedwigaeth gartref yn Yr Alban unwaith y bydd ei thraethawd hir wedi'i gyflwyno ym mis Medi.

"Mae'r cwrs wedi dangos i mi pa mor amrywiol y gall y diwydiant fod - o goedwigaeth fasnachol, drwy agweddau mwy cymdeithasol coed a choetiroedd, i'r buddion amgylcheddol," meddai.

Roedd y myfyrwyr yn cydnabod eu bod wedi "syrthio" i mewn i goedwigaeth, ar ôl astudio cyrsiau eraill fel bioleg neu ecoleg ar lefel israddedig.

Roeddent yn teimlo bod "diffyg ymwybyddiaeth" yn gyffredinol am y pwnc fel opsiwn i bobl ifanc.

Cannoedd o swyddi gwag

Mae Bangor yn un o dair prifysgol yn unig ar draws y DU sy’n hyfforddi coedwigwyr i lefel gradd ar hyn o bryd, tra bod y ddarpariaeth mewn colegau addysg wedi ei disgrifio'n “argyfyngus” yn 2021 mewn adroddiad gan sefydliadau coedwigaeth blaenllaw.

“Ry’n ni’n rhagweld bod tua 500 o swyddi proffesiynol heb eu llenwi yn y DU ar hyn o bryd ac mae’n debyg y bydd 10,000 o swyddi cymorth pellach,” esboniodd Dr Tim Pagella, sy’n rhedeg y rhaglen goedwigaeth israddedig ym Mhrifysgol Bangor.

Mae'r gweithlu'n heneiddio hefyd - erbyn 2030 disgwylir y bydd tua 20% o'r coedwigwyr presennol wedi ymddeol.

"Rwy'n credu ei fod yn argyfwng i ni. Pan fyddwn yn meddwl am newid hinsawdd mae coed yn un o'r pethau cyntaf rydyn ni'n siarad amdano, ac eto mae'r proffesiwn sy'n darparu coed i ni yn ei chael hi'n anodd recriwtio pobl."

Dywedodd fod sawl achos o fyfyrwyr yn mynd ar brofiad gwaith a ddim yn dod yn ôl.

"Maen nhw wedi mynd yn syth i mewn i swydd gyda char neis, cyflog da a choetir i’w redeg."

Ond mae'r sector yn dioddef problem delwedd sydd angen mynd i'r afael â hi, meddai, gan annog mwy o drafodaeth am goedwigaeth - "disgyblaeth hynod eang" - yn y cwricwlwm ysgol.

Mae llywodraethau wedi ymrwymo i gyflymu’r broses o blannu coed er mwyn helpu i amsugno allyriadau carbon, gyda tharged y DU o greu 30,000 hectar o goetir newydd bob blwyddyn erbyn 2025.

I roi cyd-destun, mae un hectar tua'r un maint ag un cae rygbi.

Mae'n amhosib gwadu, medd Dr Pagella, bod y targedau hyn mewn perygl oherwydd prinder coedwigwyr proffesiynol yn dod drwy'r system.

Mae gan y sefydliad sy'n gofalu am iechyd a diogelwch mewn coedwigaeth bryderon hefyd am brinder gweithlu'r DU.

Yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru yn Llanelwedd yr wythnos hon, mae Cytundeb Diogelwch y Diwydiant Coedwig (FISA) wedi lansio bwrsariaeth newydd i gefnogi myfyrwyr ar gyrsiau gradd coedwigaeth proffesiynol.

"Rydym angen pobl ifanc sy'n ddeinamig, wedi'u haddysgu ac yn ffocysedig i arwain y diwydiant coedwigaeth i’r dyfodol," esboniodd cyfarwyddwr FISA, Sean Reilly.

Honnodd nad oedd y diwydiant wedi cael ei ystyried yn ddewis gyrfa "proffesiynol" yn y DU yn y degawdau diwethaf a bod angen i hynny newid.

"Yn y rhan fwyaf o wledydd Ewropeaidd mae coedwigwr yn cael ei weld fel rhywun gyda lefel uchel o sgil a sy’n chwarae rôl ganolog o fewn cymuned neu amgylchedd leol," ychwanegodd.

"Pan fyddwch chi'n meddwl am ansawdd eich bywyd, y rhyngweithio â natur a'r amgylchedd rydych chi'n gweithio ynddo - coedwigaeth yw un o'r gyrfaoedd gorau posib."

Ymateb y llywodraethau

Dywed Llywodraeth Cymru fod gan y sector coedwigaeth "rôl hollbwysig i'w chwarae yn nyfodol amgylcheddol ac economaidd Cymru".

Ychwanegodd llefarydd: “Mae’r gwaith rydyn ni’n ei wneud fel rhan o’n Strategaeth Ddiwydiannol ar gyfer Pren i Gymru a’n Cynllun Sgiliau Sero Net yn archwilio sut gallwn ni sicrhau bod gennym ni’r sgiliau cywir a’r hyfforddiant cywir ar gyfer y dyfodol”

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth y DU eu bod yn gwario £4.9m ar brosiectau i gefnogi addysg a sgiliau coedwigaeth o dan y Gronfa Natur ar gyfer yr Hinsawdd.

Mae hyn yn cynnwys "Rhaglen Prentisiaeth Coedwigwr Proffesiynol newydd ym Mhrifysgol Cumbria, y brentisiaeth coedwigaeth lefel gradd gyntaf sydd wedi'i chynnig yn y DU".