����ý

Mae holl brifathrawon Sir Conwy wedi arwyddo llythyr yn beirniadu'r cyngor am gynlluniau i dorri cyllid ysgolion o rhwng 6% i 10%.

Mae'r llythyr yn cael ei ddanfon at rieni plant sy'n mynychu ysgolion cynradd, uwchradd ac ysgolion anghenion arbennig Conwy.

Mae’r awdurdod lleol eisoes wedi torri cyllidebau addysg 5% y llynedd - gyda hyd yn oed mwy o doriadau yn cael eu cynnig eleni.

Er bod union lefel y toriadau i'w bennu mewn cyfarfod ddiwedd Chwefror, mae rhai cynghorwyr eisoes wedi dweud y byddan nhw'n gwneud toriadau o 6% o leiaf - gyda 10% hefyd yn cael ei awgrymu.

Dywedodd Cyngor Conwy bod rhaid gwneud "penderfyniadau anodd", tra bod Llywodraeth Cymru'n dweud eu bod "yn parhau i weithio gyda phartneriaid ar draws y sector i sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i'n dysgwyr".

'Twll du ariannol' o £25m

Mae'r penaethiaid wedi rhybuddio mai'r plant mwyaf bregus sydd angen cymorth ychwanegol fydd yn dioddef fwyaf.

"Rydym ni fel penaethiaid Conwy a chyrff llywodraethol yn poeni'n arbennig eleni gan fod gofyn i ni dderbyn arbedion o rhwng 6% a 10% gan awdurdod lleol Conwy ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf," meddai'r llythyr.

“Mae'n deg dweud bod unrhyw doriad i gyllid ysgolion yn mynd i wneud gosod cyllideb gytbwys yn hynod o heriol i benaethiaid a chyrff llywodraethol.

“Rydym am i rieni a gofalwyr ddeall yn llawn yr heriau difrifol yr ydym yn parhau i'w hwynebu.”

Mae'r llythyr yn ychwanegu bod y "sefyllfa ariannol mewn ysgolion bellach yn argyfyngus” a bydd “toriadau pellach i gyllidebau ysgolion yn cael effaith sylweddol ar yr hyn y gallwn ei ddarparu i'n disgyblion".

Mae'r llythyr wedyn yn esbonio bod penaethiaid eisoes wedi ysgrifennu at weinidog addysg Llywodraeth Cymru i fynegi eu pryderon.

Mae’r penaethiaid hefyd yn rhybuddio am golli swyddi, gan ddod i ben drwy ddweud: “Yn y diwedd, y plant o fewn ein cymunedau fydd yn dioddef - maen nhw'n haeddu gwell."

Yn ôl dirprwy bennaeth un o ysgolion cynradd y sir, mae yna drafod a chynllunio ar gyfer toriadau posib "ers amser hir".

Byddai toriad o 5% neu 6% "yn ei hun yn ergyd eithafol," medd Sioned Sajko o Ysgol Bro Gwydir, Llanrwst, ond fe fyddai toriad o 10% yn cael effaith "ofnadwy" ar ysgolion.

Fel ysgol gymharol fawr, gyda thua 340 o ddisgyblion, dywedodd eu bod "yn gweld ein hunan fel ysgol reit iach o ran cyllid".

Eto i gyd, mae'r ysgol "yn brin o staff fel mae" ac mae "cyllid yn brin" eisoes, sy'n golygu efallai y bydd yn rhaid colli staff o ganlyniad derbyn llai o arian.

'Penderfyniadau anodd iawn'

Mae Cyngor Conwy'n dweud eu bod yn wynebu diffyg ariannol o £25m, ac mae'n debygol y bydd yn torri ar bob math o wasanaethau ac yn codi’r dreth gyngor hyd at 11% eleni.

Mae’r cyngor wedi rhoi'r bai yn rhannol ar dderbyn y cynnydd isaf yng Nghymru i'w chyllideb – 2%.

Dywedodd arweinydd Cyngor Conwy, Charlie McCoubrey: “Mae holl gynghorwyr y sir yn ymwybodol o'r prinder arian y mae'r cyngor yn ei wynebu o ganlyniad i ddyfarniadau cyflog cenedlaethol, chwyddiant, prisiau ynni a thanwydd, a'r galw cynyddol am wasanaethau.

“Yn union fel awdurdodau eraill ledled y DU, mae’n rhaid i’r cyngor leihau gwariant mewn nifer o feysydd a chodi incwm ychwanegol, sy’n debygol o gael effaith ar lefel y gwasanaethau rydym yn ei ddarparu.

“Mae’n anochel pan fydd cynghorwyr yn cyfarfod i benderfynu’r gyllideb ar 29 Chwefror, bydd yn rhaid iddyn nhw wneud penderfyniadau anodd iawn.”

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod "wedi ail-flaenoriaethu cyllid i gynyddu grantiau Llywodraeth Cymru sy'n mynd yn uniongyrchol i ysgolion".

"Mae agenda o gyni cyllidol Llywodraeth y DU yn golygu bod pwysau sylweddol ar awdurdodau lleol," meddai.

"Dyna pam y gwnaethom ddarparu cynnydd sylweddol o 7.9% i gyllidebau awdurdodau lleol yn 2023-24, ac rydym wedi diogelu'r cynnydd dangosol o 3.1% yng nghyllideb ddrafft 2024-25.

"Byddwn yn parhau i weithio gyda phartneriaid ar draws y sector i sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i'n dysgwyr."