大象传媒

Th猫id sinn, th猫id sinn thairis air an t-sruth,

Th猫id sinn, th猫id sinn gu D貌rnach.

Ch矛 sinn na beanntaichean [a]鈥� gl猫idheadh sneachd an geamhraidh,

Ch矛 sinn na caileagan b貌idheach.

Tha an rann, no ceathramh, sin 脿 faisg air D貌rnach. Ach bha na daoine a鈥� dol 鈥渢hairis air an t-sruth鈥�. Tha sin a鈥� ciallachadh gun robh iad a鈥� fuireach air taobh thall Caolas Dh貌rnaich. A bheil sibh e貌lach air D貌rnach? 鈥橲 e baile beag br猫agha a tha ann, ann an Cataibh.

Ach tha an ceathramh 脿 Siorrachd Rois. Seo e a-rithist:

Th猫id sinn, th猫id sinn thairis air an t-sruth,

Th猫id sinn, th猫id sinn gu D貌rnach.

Ch矛 sinn na beanntaichean [a]鈥� gl猫idheadh sneachd an geamhraidh,

Ch矛 sinn na caileagan b貌idheach.

Tha an ceathramh a鈥� tighinn bho na bailtean ann am Machair Rois. Is iad sin na bailtean beaga air a bheil na Seaboard Villages ann am Beurla 鈥� Seannduaig, Baile an Todhair agus Baile a鈥� Chnuic. 鈥橲 e bailtean iasgaich a bha annta. Bha a鈥� Gh脿idhlig fhathast be貌 anns na bailtean sin gu o chionn ghoirid.

Rinn an t-Ollamh Se貌samh Watson 脿 Baile 脌tha Cliath obair air G脿idhlig agus beul-aithris na sg矛re. Sgr矛obh e leabhar mu dheidhinn. 鈥橲 e tiotal an leabhair Saoghal Bana-mharaiche: Cunntas Beul-aithris mu Bheatha Muinntir an Iasgaich ann am Machair Rois. 鈥橲 e leabhar inntinneach a tha ann.

B鈥� i a鈥� bhana-mharaiche san tiotal Isbeil Anna (bean Uilleim MhicAonghais), nach maireann. Bha i a鈥� fuireach ann am Baile a鈥� Chnuic. Thachair Se貌samh rithe an toiseach o chionn ceathrad bliadhna. Chaochail i ann an naoi ceud deug is ochdad (1980). Bha i naochad 鈥檚 a h-aon (91) bliadhna a dh鈥檃ois.

Chan eil duine be貌 an-diugh ann am Baile a鈥� Chnuic, Baile an Todhair no Seannduaig, a bhuineas don 脿ite, agus a tha fileanta ann an G脿idhlig. Ach tha nighean aig Isbeil Anna fhathast be貌. 鈥橲 e Doilidh an t-ainm a tha oirre. Agus, mar a ch矛 sinn an ath-sheachdain, tha ise a鈥� cumail beul-aithris na sg矛re be貌.

Faclan is abairtean: th猫id sinn thairis air an t-sruth: we鈥檒l go over the current [ie across the firth]; th猫id sinn gu D貌rnach: we鈥檒l go to Dornoch; ch矛 sinn na beanntaichean: we鈥檒l see the mountains [standard form is beanntan]; [a]鈥� gl猫idheadh sneachd an geamhraidh: retaining the winter snow [standard form would be a鈥� gheamhraidh]; na caileagan b貌idheach: the beautiful girls; ceathramh: quatrain; air taobh thall Caolas Dh貌rnaich: on the other side of the Dornoch Firth; Cataibh: Sutherland; tha an ceathramh 脿 Siorrachd Rois; the quatrain is from Ross-shire; Machair Rois: the flat country of Easter Ross; Seannduaig, Baile an Todhair agus Baile a鈥� Chnuic: Shandwick, Balintore and Hilton; 鈥檚 e bailtean iasgaich a bha annta: they were fishing villages; gu o chionn ghoirid: until recently; an t-Ollamh Se貌samh Watson 脿 Baile 脌tha Cliath: Professor Joe Watson from Dublin; Saoghal Bana-mharaiche: the life/world of a fisherwoman; Cunntas Beul-aithris mu Bheatha Muinntir an Iasgaich: an account from oral tradition of the life of the fisherfolk; 鈥檚 e leabhar inntinneach a tha ann: it鈥檚 an interesting book; bean: wife; nach maireann: deceased; thachair Se貌samh rithe an toiseach o chionn ceathrad bliadhna: Joe first met her forty years ago; chaochail i: she died; bliadhna a dh鈥檃ois: years of age; a bhuineas don 脿ite, agus a tha fileanta ann an G脿idhlig: who belongs to the place and who is fluent in Gaelic; nighean: daughter; 鈥檚 e Doilidh an t-ainm a tha oirre: her name is Dolly.