Main content
Sorry, this episode is not currently available

28/01/2008

Tha litir bheag na seachdain-sa aig Ruaraidh MacIllEathain.

5 minutes

Last on

Mon 28 Jan 2008 19:00

Clip

An Litir Bheag 142

Tha faclan no abairtean eadar-dhealaichte aig daoine airson bruidhinn ri diofar bheathaichean. Ann am m貌ran 脿iteachan, airson bruidhinn ri b貌, canaidh daoine 鈥減ruidh鈥 no 鈥減ruidh-dh猫鈥. Tha sin anns na faclairean, ceart gu le貌r: Pruidh 鈥 a call to cattle, cow or calf.

Tha e coltach gun deach na h-abairtean sin bho Gh脿idhlig gu Albais no bho Albais gu G脿idhlig. Anns an fhaclair Albais agam tha Prow, Pru agus Prui. Tha iad uile nan d貌ighean airson a bhith a鈥 gairm air crodh.

Sgr矛obh an sgoilear G脿idhlig, Alasdair MacBheathain, p脿ipear mu abairtean 脿 B脿ideanach. 鈥橲 ann 脿 B脿ideanach a bha e fh猫in. Sgr矛obh e gur e 鈥減rogaidh鈥 a bha daoine ag r脿dh ri each. Progaidh. Thuirt e gun t脿inig sin bho Albais, ach gun t脿inig an Albais bhon Fhraingis approchez.

Ann an G脿idhlig bidh sinn ag r脿dh 鈥渃iridh鈥 ri caora no uan. 鈥淐iridh, ciridh, ciridh!鈥 no mar sin. Uill, chaidh mi don fhaclair Albais agam agus bha an dearbh fhacal ann: K-e-e-r-i-e 鈥 Keerie 鈥撯 a call to a lamb or sheep.

Tha cuid de na gairmean eadar-n脿iseanta. Mar eisimpleir, puisidh airson bruidhinn ri cat, agus diug no diugaidh airson labhairt ri cearc. Ach bha abairt eile aig MacBheathain airson bruidhinn ri cat no piseag 鈥 stididh 鈥 no tididh. Bha e fh猫in ag r脿dh gun t脿inig iad sin bho Albais gu G脿idhlig. Tha cheet no cheetie ann an Albais a鈥 ciallachadh cat no piseag. Anns an t-seann Bheurla bha chit a鈥 ciallachadh 鈥渂eathach 貌g鈥. Agus bidh daoine a鈥 gabhail kit fhathast air sionnach 貌g ann am Beurla.

Ach d猫 chanas sinn ri c霉? Uill, tha facal agam a bhios mi ag 猫igheachd ris a鈥 ch霉 agam. Agus bidh e an-c貌mhnaidh a鈥 tighinn thugam. Chan eil Beurla aig a鈥 ch霉 agam. 鈥橲 e c霉 G脿idhealach a tha ann. 鈥橲 e abairtean G脿idhlig an aon fheadhainn a thuigeas e. Agus, nuair a tha e a鈥 ruith anns a鈥 ph脿irc, d猫 dh鈥櫭╥gheas mi ris a bheir e air ais thugam? D猫 ach 鈥淏riosgaid!鈥

Faclan is abairtean

Faclan is abairtean: faclan no abairtean eadar-dhealaichte: different words or phrases; airson bruidhinn ri diofar bheathaichean: for speaking to different animals; b貌: cow; anns na faclairean: in the dictionaries; gun deach na h-abairtean sin bho Gh脿idhlig gu Albais: that those phrases went from Gaelic to Scots; tha iad uile nan d貌ighean airson a bhith a鈥 gairm air crodh: they are all ways of calling cattle; Alasdair MacBheathain: Alexander Macbain; 鈥檚 ann 脿 B脿ideanach a bha e fh猫in: he was from Badenoch himself; progaidh: a word used by humans when calling a horse; bhon Fhraingis: from the French; bidh sinn ag r脿dh 鈥渃iridh鈥 ri caora no uan: we say 鈥渃iridh鈥 to a sheep or lamb; tha cuid de na gairmean eadar-n脿iseanta; some of the calls are international; airson labhairt ri cearc: for speaking to a hen; tha X a鈥 ciallachadh cat no piseag: X means a cat or kitten; d猫 chanas sinn ri c霉?: what do we say to a dog?; tha facal agam a bhios mi ag 猫igheachd ris a鈥 ch霉 agam: I have a word which I shout to my dog; bidh e an-c貌mhnaidh a鈥 tighinn thugam: he always comes to me; chan eil Beurla aig a鈥 ch霉 agam: my dog doesn鈥檛 have English [understanding or speaking!]; an aon fheadhainn a thuigeas e: the only ones he understands; nuair a tha e a鈥 ruith anns a鈥 ph脿irc: when he鈥檚 running in the park; d猫 dh鈥櫭╥gheas mi ris?: what do I shout to him?; a bheir e air ais thugam: that brings him back to me; briosgaid: biscuit.

Broadcast

  • Mon 28 Jan 2008 19:00

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast