Main content

Tha Ruaraidh a' bruidhinn air Gilleasbuig MacDh貌mhnaill 脿 Uibhist a Tuath agus mar a chaidh e a thiodhlaigeadh ann a Cille Chuimein. Week's letter for learners from Roddy MacLean.

5 minutes

Last on

Wed 17 Dec 2014 22:30

Clip

Litir 804: Mac a鈥 Bhuidealair - P脿irt 3

Tha mi a鈥 dol a chur cr矛och air an st貌iridh 鈥楳ac a鈥 Bhuidealair鈥. Cha robh an t-uachdaran toilichte gun robh mac a鈥 bhuidealair air tilleadh dhachaigh oir 鈥檚 e m猫irleach a bh鈥 ann. Thuirt an t-uachdaran ri athair gum biodh aig a mhac ris an siota-leapa a bhiodh fodha 鈥檚 fo a bhean a ghoid air an oidhche sin. Bha sin airson dearbhadh cho sgileil 鈥檚 a bha e. Mura d猫anadh e sin, gheibheadh e peilear na cheann.

听听听听听听听听听听听 Nuair a fhuair e an naidheachd, cha robh dragh sam bith air a鈥 ghille. 罢丑脿颈苍颈驳 ciaradh an fheasgair agus chaidh e don chladh. Chladhaich e suas corp a bh鈥 air a thiodhlacadh d矛reach latha no dh脿 roimhe sin. Fhuair e aodach a bhuineadh dha fh猫in agus chuir e sin timcheall a鈥 chuirp. Chuir e an corp air a ghualainn agus chaidh e suas don taigh mh貌r.

听听听听听听听听听听听 Bha an oidhche dorch. Bha a h-uile duine san leabaidh. Fhuair an gille 脿radh agus chuir e an ceann suas dheth air uinneag se貌mar-cadail an uachdarain. Chuir e r貌p timcheall a鈥 chuirp agus tharraing e an corp suas chun na h-uinneig. Dh鈥檉hosgail e an uinneag beagan agus chuir e ceann a鈥 chuirp a-steach.

听听听听听听听听听听听 Bha an t-uachdaran na dh霉isg, ge-t脿. Bha gunna aige ri a thaobh anns an leabaidh. Gu s脿mhach, thog e an gunna. Bha a bhean fhathast na cadal. Nuair a chunnaic e an ceann a鈥 tighinn a-steach air an uinneig, loisg e an gunna air.

听听听听听听听听听听听 Phut an gille an corp a-steach air an uinneig. Rinn e brag air an 霉rlar nuair a thuit e. 鈥楩huair mi e,鈥 thuirt an t-uachdaran. Bha a bhean na d霉isg a-nise. 鈥楩eumaidh mi an corp a thiodhlacadh,鈥 thuirt an t-uachdaran ri a bhean, 鈥榞us nach bi fios aig duine gu d猫 thachair an seo.鈥 Thog e an corp, chuir e air a ghualainn e agus chaidh e s矛os an staidhre.

听听听听听听听听听听听 Fhad 鈥檚 a bha e a-muigh, ruith an gille a-steach. Bha e air a bhith ag obair airson an uachdarain agus bha e mion-e貌lach air an taigh. Chaidh e suas an staidhre don t-se貌mar-chadail. Bha bean an uachdarain na suidhe anns an dorchadas. Bha i troimhe-ch猫ile.

听听听听听听听听听听听 Dh鈥檃tharraich an gille an guth aige. Thug e a鈥 chreidsinn, anns an dorchadas, gum b鈥 esan an t-uachdaran. 鈥楾ha an gille sin ro throm airson a ghi霉lain,鈥 thuirt e. 鈥楾hoir dhomh an siota far na leapa. Cuiridh mi an corp ann agus bidh e nas fhasa a thoirt air falbh.鈥 Fhuair e an siota agus dh鈥檉halbh e.

听听听听听听听听听听听 Nuair a thill an duine aice, chunnaic e gun robh a bhean a鈥 r霉rachadh anns a鈥 phreas. 鈥楥arson nach eil thu san leabaidh?鈥 thuirt e. 鈥楩eumaidh sinn a bhith a鈥 toirt a鈥 chreidsinn nach do thachair dad an seo a-nochd.鈥

听听听听听听听听听听听 鈥楾ha mi a鈥 coimhead airson siota 霉r airson na leapa,鈥 fhreagair i, 鈥榖hon a thug thu am fear eile air falbh.鈥

听听听听听听听听听听听 Choimhead an t-uachdaran air a bhean. Choimhead e air an leabaidh. Thuig e gun robh an gille air an gnothach a dh猫anamh air. Roghnaich an t-uachdaran cumail s脿mhach mun ghnothach agus ch霉m e athair a鈥 ghille air mar bhuidealair. Ach d猫 thachair don ghille an d猫idh sin, chan eil fhios a鈥檓. Cha chuala mi an c貌rr mu dheidhinn.

Faclan na Litreach

gualainn: shoulder; 脿谤补诲丑: ladder; corp: body; 迟谤辞颈尘丑别-肠丑猫颈濒别: extremely upset.听听

Abairtean na Litreach

gum biodh aig a mhac ris an siota-leapa a bhiodh fodha 鈥檚 fo a bhean a ghoid air an oidhche sin: that his son would have to steal the bedsheet that would be under himself and his wife that night; peilear na cheann: a bullet in his head; a bh鈥 air a thiodhlacadh d矛reach latha no dh脿 roimhe sin: that had been buried just a day or two before that; aodach a bhuineadh dha fh猫in: clothes that belonged to himself; chuir e an ceann suas dheth air uinneag se貌mar-cadail an uachdarain: he put the upper end against the landlord鈥檚 bedroom window; rinn e brag air an 霉rlar: it made a thump on the floor; bha e mion-e貌lach air an taigh: he knew the house intimately; thug e a鈥 chreidsinn gum b鈥 esan an t-uachdaran: he pretended that he was the landlord; thoir dhomh an siota far na leapa: give me the sheet off the bed; gun robh a bhean a鈥 r霉rachadh anns a鈥 phreas: that his wife was rummaging in the cupboard; nach do thachair dad: that nothing happened; bhon a thug thu am fear eile air falbh: since you took the other one away; thuig e gun robh an gille air an gnothach a dh猫anamh air: he understood that the lad had defeated him; roghnaich X cumail s脿mhach: X chose to keep quiet; ch霉m e athair a鈥 ghille air mar bhuidealair: he kept the lad鈥檚 father on as a butler; cha chuala mi an c貌rr mu dheidhinn: I heard nothing more about him.

Puing-ch脿nain na Litreach

Bha e air a bhith ag obair airson an uachdarain: he had been working for the landlord. The preposition air (originally iar 鈥榓fter鈥) can allow us to create both the past perfect (referring to something that occurred in the past) and the pluperfect (something that occurred even further back when in the context of a past-tense narrative). For the perfect, we use the present tense of 鈥榖i鈥 eg tha e air a bhith ag obair 鈥榟e has been working鈥. For the pluperfect, we use the past tense of 鈥榖i鈥 eg bha e air a bhith ag obair 鈥榟e had been working鈥. Tha e air brochan a dh猫anamh dheth 鈥榟e has made a mess of it鈥; bha e air brochan a dh猫anamh dheth 鈥榟e had made a mess of it鈥.

Gn脿thas-cainnt na Litreach

罢丑脿颈苍颈驳 ciaradh an fheasgair:听 the dusk of the evening came.

Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥 air a maoineachadh le MG ALBA

Broadcasts

  • Sun 14 Dec 2014 22:00
  • Wed 17 Dec 2014 22:30

Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic

Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)

All letters

Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here

Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh

Letter To Gaelic Learners

Podcast