Episode 13
Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDh貌mhnaill. Events of the last three weeks in the First World War 100 years ago.
A' bruidhinn sa phr貌gram tha Cailean Scott MacChoinnich, a tha air rannsachadh m貌r a dh猫anamh air a' chuspair, ag innse mar a thachair dhan Ross Mountain Battery nuair a chaidh iad air t矛r aig Gallipoli. "Bha iad sa chath sin bhon a' chiad l脿. A' chiad terriers air an t矛r agus a' chiad artillery air t矛r. Lean an cath gun sguir faisg air naoi m矛osan. Bha amannan sgriosail ann fad na h-霉ine."
Chaidh an ainmeachadh gu h-oifigeil mar a Ross and Cromarty Mountain Battery Royal Garrison Artillery Territorial Force san t-Sultain 1908, ach 's e a Ross Mountain Battery a dheigheadh 猫igheachd oirre 脿s d猫idh sin. Bha iad nan d脿 leth, cl矛 agus deas, agus bha iad nam p脿irt dhan Highland Mountain Brigade. Bha mu leth de bhalaich an leth cl矛 den Bhattery air a thighinn bho na clasaichean 脿rd ann a Sgoil 'ic Neacail ann a 1914, agus eadar deas agus cl矛 b' ann 脿 L猫odhas a bha a ' chuid bu mhotha aca, seach nach robh uidhir a dhaoine a sg矛re Loch Carroin, le corra Hearach agus Uibhisteach nam measg. Bha eadar 200 agus 300 sa Bhattery agus b' urrainn dhaibh a dhol ann aig aois 17 ach bha gu l猫or na b' 貌ige na sin nuair a bhris an cogadh. B' e an tarraing beagan airgid airson a dhol ann agus campa a h-uile bliadhna. Ach thachair riutha aig Gallipoli eadar teas, tinneas, cuileagan agus nach robh fois idir aca, oir cha d'fhuair iad f貌rladh fad a' chogaidh.
Bha Breatainn air ionnsaigh a thoirt air baile Basra is air a ghabhail thairis san t-Samhain 1914, goirid as d猫idh dhan 脤ompaireachd Ottoman tighinn a-steach dhan chogadh air taobh na Gearmailt. 'S e baile cudromach a bha ann am Basra, gu h-脿raidh a thaobh ola an ear-mheadhanaich on a bha e faisg air an ionad-giullachd mh貌r ann an Abadan, agus bha Breatainn airson gr猫im a chumail air Basra air sg脿th sin agus chuir i saighdearan a bharrachd gus a dh矛on, cuid dhiubh 脿 Arm Bhreatainn anns na h-Innseachan. Bha an 脤ompaireachd Ottoman a cheart cho d猫idheil air Basra a bhuannachd air ais agus air Breatainn a phutadh a-mach 脿 Mesopotamia uile-gu-l猫ir nan gabhadh e d猫anamh.
Sa Ghiblean 1915 thug arm na h-脤ompaireachd Ottoman ionnsaigh air Shaiba, baile beag mu dheich cileamatairean an iar-dheas air Basra, le s霉il ri gluasad air adhart gu Basra fh猫in 脿s d猫idh sin.
Bha an Tuirc, no co-dhi霉 an 脤ompaireachd Ottoman dhen robh i na p脿irt, air tighinn a-steach dhan Chogadh air taobh na Gearmailt san t-Samhain 1914. Bha an d脿 thaobh sa chogadh a' farpais ri ch猫ile son na d霉thchannan air taobh an ear na Roinn E貌rpa a th脿ladh chun an taobh acasan. Bha iad aig an 脿m seo, tr脿th ann an 1915, gu h-脿raidh airson 's gun tigeadh a' Ghr猫ig a-steach air an taobh ach bha sgaradh san d霉thaich leis a Phr矛omh Mhinistear Venizoles airson taobh Bhreatainn, na Frainge agus Ruisia a ghabhail agus an R矛gh Constantine airson a' Ghr猫ig a chumail 脿s a' chogadh.
Air an t-seachdamh latha deug dhen Ghiblean 1915 th貌isich an t-sabaid airson Cnoc 60 no Hill 60 a Deas air Ypres fhaighinn air ais bho na Gearmailtich. Bha na Gearmailtich air smachd a ghabhail air san t-Samhain a' bhliadhna roimhne sin agus bha e air a mheas cudromach mar 脿ite faire airson an sg矛re timcheall Zillebeke agus Ypres. Mus biodh an dara bl脿r aig Ypres seachad bhiodh culaidh uamhais eile air nochdadh leis na Gearmailtich a' cleachdadh ionnsaigh gas airson a' chiad uair air an dara latha fichead dhen Ghiblean. Cluinnidh sinn bho Ghilleasbuig MacDh貌mhnaill mar a thachair.
Last on
More episodes
Credits
Role | Contributor |
---|---|
Actor | Artair Donald |
Actor | Iain F MacLeod |
Broadcasts
- Mon 27 Apr 2015 12:03大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Mon 27 Apr 2015 22:00大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sun 3 May 2015 13:00大象传媒 Radio nan G脿idheal