Main content
Sorry, this episode is not currently available

Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDh貌mhnaill. Events of the last three weeks in the First World War 100 years ago.

An t-seachdain sa cluinnidh sinn gu robh biadh agus aimsir air aire grunn de na balaich a bha a' sgr矛obhadh dhachaigh neo a' cumail leabhar-l脿. Bha iad a' cur luach air na bha iad a' faighinn de bhiadh, bhon taigh gu h-脿raid, ach cluinnidh sinn cuideachd gu robh lof na annas do chuid dhiubh.

Bha an aimsir san Fhraing fliuch le stoirmean eagalach, agus bha an t-uisge a' tionndadh nan trainnsichean nam poll, a' f脿gail cor nan saighdearan nas mhiosa na bha e riamh.

Le cunntas sgr矛obht' agus aithris bho dhithis a bha c貌mhla riutha sa chogadh, tha Gilleasbuig MacDh貌mhnaill a' m矛neachadh air na thachair nuair a chaidh Murchadh Mac脤omhair, Murchadh Alasdair Mhurchaidh Alasdair, a bhuineadh do Chol ann an Le貌dhas agus Se貌ras MacSuain, Se貌ras Iain 'ain Duinn 脿 Garrabost, a mharbhadh san Fhraing air an 16mh den 脪gmhios 1915, an dithis leis an aon slige. Bha an dithis sna G貌rdanaich.

'S e Ciad Bhl脿r Bellewaarde an t-ainm oifigeil airson a' bhatail a chaidh a chuir air an t-siathamh l脿 deug den 脪gmhios 1915 ach tha e gl猫 thric air ainmeachadh air Ypres on is ann san sg矛re sin a tha Bellewaarde, faisg air baile Hooge. Nuair a chr矛ochnaich Dara Bl脿r Ypres aig deireadh a' Ch猫itein 1915, chaidh an talamh timcheall tuathanas Bellewaarde fh脿gail ann an l脿mhan nan Gearmailteach. Tha e beagan nas 脿irde na 'n talamh mun cuairt agus mar sin bha sealladh math aig na Gearmailtich bhuaithe air an sg矛re. Bha e cuideachd a' bruthadh na loidhne Bhreatannach a-steach beagan.
Bha arm Bhreatainn airson Bellewaarde a bhuannachd air ais air sg脿th sin agus chuireadh ionnsaigh mh貌r air chois airson an t-siathamh latha deug den 脪gmhios.

Air an naoitheamh latha deug dhen 脪gmhios 1915 bha an Seansalair Daibhidh Lloyd George aig co-labhairt armachd ann am Boulogne san Fhraing. Air a' chl脿r-gnothaich bha a' cheist mu ciamar a thigeadh aig Breatainn san Fhraing ceum a chumail ris an 脿ireamh ghunnachan a bha a' Ghearmailt a' toirt dhan Arm aca. 脌s d猫idh na co-labhairt chaidh aithris a sgr矛obhadh a' cur a-mach na bhiodh a dh矛th de ghunnachan agus peilearan airson Arm de mhillean saighdeir no leth-cheud 's a ceithir r猫iseamaid. Chaidh a thomhas gum feumadh an 脿ireamh pheilearan is st貌r-cogaidh 猫irigh bho 114,000 cuairt gach seachdain san 脪gmhios 1915 gu 600,000 gach seachdain sa Ghiblean 1916. Bha sin a' ciallachadh gun robh na factaraidhean airm air feadh Bhreatainn gu bhith gu math nas trainge bho seo a-mach.

Cluinnidh sinn cuideachd bho Ghilleasbuig MacDh貌mhnaill mu Bhatal Lemberg. Cha robh ach d脿 r猫iseamaid Ruiseanach a' d矛on a' ghearastain aig Lemberg fo sti霉ir an Seanaral Brusilov. 'S e gearastan cudromach Austro-Ung脿rianach a bh'ann aig ceann an iar nam beanntan Carpathian, agus bha na Gearmailtich dha iarraidh air ais.

30 minutes

Last on

Sun 5 Jul 2015 12:59

Credits

Role Contributor
Actor Artair Donald
Actor Iain F MacLeod

Broadcasts

  • Mon 29 Jun 2015 12:00
  • Mon 29 Jun 2015 22:00
  • Sun 5 Jul 2015 12:59