Main content
Sorry, this episode is not currently available

Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDh貌mhnaill. Events of the last three weeks in World War One one hundred years ago.

Cha robh gnothaichean a' dol gu math do dh'Arm Bhreatainn is na Frainge ann an Gallipoli. Bha Iomairt an L霉nastail aig B脿gh Suvla air f脿iligeadh agus cha robh an riaghaltas aig an taigh toilichte le mar a chaidh a l脿imhseachadh. Air a' 15mh den D脿mhair chaidh Sir Iain Hamilton, a bha na 脌rd-Chomanndair air Iomairt na L霉nastail, a chur 脿s a dhreuchd agus chaidh Sir Te脿rlach Monro a chur na 脿ite.
Chaidh Alasdair MacFhearghais 脿 Port Sgioba an 脤le a mharbhadh san Fhraing air an t-seachdain sa agus cluinnidh sinn earrann de bh脿rdachd a rinn Donnchadh MacNimhein dha. Bha sabaid a' dol mun cuairt Loos fhathast, le feachdan Bhreatainn a' toirt ionnsaigh eile air na trainnsichean aig an Hohenzollern Redoubt air an treas l脿 deug agus chailleadh grunnan eileanaich eil a sin.

Air an 17mh dhen D脿mhair 1915 ghabh Sir William Birdwood thairis uallach eadar-amail nam feachdan sa Mhuir Mheadhan Th矛reach bho Sir Iain Hamilton. Air an naoitheamh latha deug chuir Riaghaltas Iapan cuideachd an ainm ri Gladhach no Declaration Lunnainn. Bha Breatainn, an Ruis agus an Fhraing air aonta a ruighinn mar-th脿 air a' cheathramh latha dhen t-Sultain agus fon aonta seo bha gach d霉thaich a' toirt gealltanas nach feuchadh iad ri s矛th a ruighinn leotha fh猫in no c霉mhnantan s矛the iarraidh as aonais aonta bho na d霉thchannan eile.

Air an 19mh chaillear D貌mhnall Caimbeul, iasgair 脿 Bhatarnais san Eilean Sgitheanach. Bha D貌mhnall air an tr脿lair HMT Erin 11 a bha air a h-obrachadh aig an 脿m leis a' Chabhlach R矛oghail. Bha iad a' sguabadh airson m猫innean a-mach bhon Nab Lightship faisg air Eilean Wight. Tr脿th madainn an lathairne mh脿ireach, chaidh eileanach eile a chall san aon sg矛r-uisge as d猫idh dhan t-soitheach 'Star of Buchan' a bhith air a spreadhadh le m猫inn eile.

Tr脿th air madainn an 28mh dhen D脿mhar chaidh an cruiser cogaidh HMS Argyll air na creagan air taobh sear na h-Alba le c貌rr is sia ceud de chriutha air b貌rd. Bha side mara uabhasach ann air oidhche an t-seachdamh latha fichead dhen D脿mhar le g猫illtean, muir bheucach agus d矛le bh脿ite 's an HMS Argyll a' feuchainn ri a slighe a dhe脿namh gu Ros Saoithe. Bha aon cheum eile aice ri fhaighinn seachad air mus ruigidh i port agus b'e sin a dhol timcheall Creag Inchcape air an robh taigh-sholuis am Bell Rock na sheasamh. Ach cha robh sin furast' an 脿m a' chogaidh mar a tha Gilleasbuig MacDh貌mhnaill aig innse.

Chaidh an HMS Hythe fodha sna Dardanelles. Bha i air a bhith a' se貌ladh 脿s aonais solais gus ionnsaighean Turcach a sheachnadh, an uair a bhuail i ann an soitheach eile, HMS Sarnia a bha a' tilleadh a-mach 脿s na Dardanelles as d猫idh saighdearan a chur air t矛r. Chaillear c貌rr air ceud gu leth den chriutha.

30 minutes

Last on

Sun 8 Nov 2015 13:02

Broadcasts

  • Mon 2 Nov 2015 12:00
  • Mon 2 Nov 2015 22:00
  • Sun 8 Nov 2015 13:02