大象传媒

Le Niall Iain D貌mhnallach

Niall Iain: St. Jakob-Park, sin far a bheil an geama eadar Liverpool agus Sevilla, an cuairt dheireannach de chupa E貌rpa, er Europa, a鈥� tachairt a-nochd sin anns an Eilbheis, agus sin far a bheil FC Basle, no Basel, a鈥� cluich.

Bha mi anns a鈥� bhaile sin an-uiridh 鈥� mun 脿m seo an-uiridh, cha mh貌r 鈥� bha mi air chuairt air mo bhaidhsagal air feadh na Roinn E貌rpa agus chaidh mi tron Eilbheis agus 鈥檚 e d霉thaich uabhasach laghach, uabhasach glan a th鈥� ann, feumaidh mi r脿dh, ach Basle, Basel, 脿ite laghach a bh鈥� ann cuideachd. Co-dhi霉, cumaidh sinn s霉il air a鈥� gh猫am鈥� a tha sin 鈥� uill cha chum sinn s霉il air, air sg脿th 鈥檚 bidh sinn far an 脿idhear nuair a th貌isicheas e 鈥� tha e a鈥� t貌iseachadh aig cairteal gu h-ochd.

Latha rudeigin riaslach air a bhith agamsa, ma dh鈥檉haoidte gu bheil sibh ag aithneachadh sin 鈥� d矛reach rudan beaga b矛odach a鈥� cur dragh orm tron latha, eil fhios agad? A鈥� dr脿ibheadh is tha daoine anns an rathad ort agus bha mi aig toll anns a鈥� bhalla a鈥� faighinn airgead a-mach 脿s a鈥� bhanca, 鈥檚 bha fear air mo bheulaibh. Tha mi smaointinn gu robh e a鈥� cleachdadh a h-uile goireas a bha ri fhaighinn air an inneal a bha sin, eil fhios agad?听

Bha e a鈥� faighinn cunntas, bha e a鈥� toirt s霉il air na h-accounts eadar-dhealaichte, bha e d矛reach a鈥� bruthadh nam putan fad na h-霉ine; chan fhaod thu sin a dh猫anamh. Ma tha thu a鈥� dol chun an toll anns a鈥� bhalla, no fi霉 鈥檚 a bhith coimhead a bheil airgead agad ann, tha thu d矛reach a鈥� bruthadh nam putan 鈥檚 an uair sin, ma chluinneas tu rrrrrrrrrr 鈥� deagh n脿idheachd! Thoir leat d鈥� airgead agus a-mach 脿 seo leat 鈥� 鈥檚 ann mar sin a tha e ag obair, tha mi toilichte a r脿dh. Sin tha mise a鈥� d猫anamh, co-dhi霉. Gu m矛-fhortanach, chan ann tric na l脿ithean-sa tha mi cluinntinn rrrrrrr, ach co-dhi霉, cumaidh mi orm a鈥� feuchainn.听

鈥淭eannaibh Dl霉th is Togaibh Fonn鈥�

Cha robh bodach cuagach a ghluaiseadh gun bhat aige nach do rinn air sgoil Choir an t-S矛thein air feasgar Dim脿irt, agus cha robh na cailleachan air dheireadh cuideachd. Abradh sibhse gu robh iad air an spleogaigeadh, is faileas 脿s na br貌gan aca a dhalladh na s霉ilean agad nam bitheadh tu a鈥� coimhead orra ro fhada.

Cha b鈥� e na seann daoine a-mh脿in a th貌isich a鈥� cruinneachadh aig an sgoil aig leth-uair an d猫idh seachd am feasgar ud. Bha iad ann 脿s gach ce脿rn den sg矛re, eadar sean is 貌g, agus a h-uile duine bha sin agus leth-chr霉n aige na dh貌rn. Co-dhi霉, chan fheumadh a ph貌ca a bhith falamh, oir bha dithis ghillean tapaidh a鈥� togail an airgid aig an doras, agus is e fear gu math sleamhainn, se貌lta a gheibheadh seachad air an dithis ud gun a leth-chr霉n a ph脿igheadh. Cha robh duine a鈥� faighinn a-steach an-asgaidh - ged a thigeadh Di霉c Dh霉n-脠ideann fh猫in - (chan e gu bheil esan se貌lta), dh鈥檉heumadh e a sporan fhosgladh! Bha uair a bha na gillean seo ann an sgoil Choir an t-S矛thein - 鈥渁n uair a bha sinn beag鈥�, bidh iad fh猫in ag r脿dh. (Mas fh矛or gu bheil iad a-nis cho m貌r - tha iad ann an sgoil Shanndaisgeir fhathast.)

Is e Eachann M貌r, am marsanta, a chuir f脿ilte air a鈥� chuideachd, agus is ann dha fh猫in a thigeadh a dhol an ceann c猫ilidh. Bha e l脿n de naidheachdan beaga, 猫ibhinn, agus cha robh duine a-staigh nach robh lag a鈥� g脿ireachdainn aige mus robh an oidhche seachad. Ch貌rdadh Eachann ri duine sam bith, ach is e a ch貌rd riutha buileach ach a鈥� chlann fh猫in. C貌 shaoileadh gun cumadh na gillean agus na nigheanan 貌ga seo c猫ilidh a鈥� dol bho ochd uairean gu leth-uair an d猫idh deich! Agus c貌 chanadh gum bitheadh na h-貌ganaich bheaga seo a tha 鈥� mar is trice, co-dhi霉 - cho socair, st貌lda anns an sgoil, a-nis cho tapaidh air beulaibh muinntir na sg矛re air fad!

Bha corra dhuine nam measg a bha car beag di霉id, gun teagamh, ach aon uair 鈥檚 gun do sheas iad air an st猫idse, th脿inig na guthan aca a-mach cho cruaidh agus nach m貌r nach tug iad mac-talla nan creag air sparran na sgoile.

鈥淐ha tigeadh na seinneadairean as fhe脿rr a bha riamh aig M貌d suas riutha seo", ars Eachann M貌r, an uair a bha a鈥� chuideachd a鈥� sgaoileadh, agus cha robh duine an l脿thair a chanadh gu robh e ce脿rr.

A. Cha d猫an e cron sam bith ort na ceistean seo a fhreagairt - ma n矛 thu sin gu math!
1. C貌 an fheadhainn a th脿inig chun na sgoile?
2. C貌 脿s a th脿inig iad?
3. D猫 thug iad leotha?
4. C貌 dha a thug iad seo?
5. Ciamar a bhitheas duine an uair a bhitheas e air a spleogaigeadh?
6. Is cinnteach gum bi thu fh猫in mar sin cuideachd aig amannan - cuin?
7. Cuin a th貌isich a鈥� chuirm-chi霉il, agus cuin a sguir i?
8. C貌 bhitheas air cheann nan c猫ilidhean anns an sg矛re agaibh fh猫in?
9. D猫 an t-ainm eile bhitheas againn air fear a bhitheas air cheann c猫ilidh?
10. Carson a ch貌rd a鈥� ch霉is ris an fheadhainn a bha aig a鈥� ch猫ilidh an oidhche ud?
11. Carson a bha iad a鈥� g脿ireachdainn?
12. Innis aon rud (no ma thogras tu, d脿 rud) a thug g脿ireachdainn ort fh猫in a-riamh.
13. Ma chuala tu riamh mac-talla nan creag, innis c脿it an cuala tu e.
14. Carson a bha Eachann M貌r a鈥� moladh na cloinne?
15. D猫 bhitheas Eachann a鈥� d猫anamh an uair nach bi e aig na c猫ilidhean?

B. Feuch am faigh thu gr猫im air na facail seo - agus feuch nach leig thu 脿s iad!
1. An rud nach eil fada, is ann .... a tha e.
2. Chan eil e 貌g idir, ach gu math ....
3. Bha an oidhche dorcha, ach dhe脿lraich an solas, agus dh鈥檉h脿s i ....
4. Tha an rathad m貌r r猫idh, ach tha rathad na beinne ....
5. Bha an talamh bog gus an t脿inig an reothadh agus dh鈥檉h脿s e ....
6. Mura bithinn cho luath riutsa, cha bhithinn ach gu math ....
7. An duine nach eil glic, is ann .... a tha e.
8. Chan ann sp矛ocach idir a tha an gille sin ach gu math ....
9. Tha a鈥� bheinn 脿rd, ach tha a鈥� mhachair ....
10. 鈥淎m fear nach cuir ri latha .... cha bhuain latha ....

C. An tuig, an tuig, an tuig thu fh猫in d猫 tha an t-uaireadair ag r脿dh? Innsidh na figearan seo dhut e, ach tha agad fh猫in ri innse ann an G脿idhlig.
(a) 2.30听 (b) 1p.m.听 (c) 5 a.m.听 (d) 12.10听 (e) 11.15听 (f) 9.20听 (g) 9.35听 (h) 4.5听 (i) 2.50听 (l) 4.30听 (m) 6.10听 (n) 7.15听 (o) 7.45听 (p) 4.40 (r) 2.55

A. Abair a-nis gun t脿inig ort fh猫in 脿ite Eachainn Mh貌ir a ghabhail. D猫 an naidheachd 猫ibhinn a dh鈥� innseadh tusa?

Nightblind

Mark: Agus airson pr矛omh leabhar na m矛os, tha sinn a鈥� siubhal gu tuath, chun a鈥� bhaile as fhaide tuath ann an Innis T矛le far a bheil Nightblind le Ragnar Jonasson suidhichte 鈥� an d脿rna nobhail ann an sreath de leabhraichean eucoir a tha Jonasson a鈥� sgr矛obhadh fon a鈥� bhratach 鈥淒ark Iceland.鈥� Uill, tha e coltach nach eil cr矛och air an 霉idh a th鈥� againn ann an Nordic Noir, is saoil an robh na h-aoighean agam air an dalladh le Nightblind? Mh脿iri NicAmhlaigh agus Iain Chaimbeul, f脿ilt鈥� air an dithis agaibh. A Mh脿iri, a bheil thu fh猫in tric a鈥� leughadh 鈥淣ordic Noir?鈥�

M脿iri : Uill, chan eil. Tha mi smaoineachadh, mar as aosta, agus tha mi cho aosta ri na bruthaichean a-nis 鈥� g鈥� eil leabhraichean anns a bheil eucoir, gu bheil iad a鈥� d猫anamh dragh dhomh, nach eil mi airson, eil fhios agad, a bhith a鈥� dol ... m鈥� inntinn dol tron an 霉praid tha seo, ged a tha mi air a鈥� chuid as motha ac鈥� fhaicinn air an telebhisean. Chan eil fhios a鈥檓 a bheil e nas fharast鈥� 猫irigh bhon a sin 鈥檚 copan teatha a dh猫anamh. Ach anns a鈥� bhad, tha e st猫idhichte ann am baile beag, Siglufj枚r冒ur shuas ann an ceann a tuath Innis T矛le. Agus tha mi smaoineachadh gu bheil fios aig a h-uile duine d矛reach man a tha an t-s矛de ann a shin.

An innis ainmean-脿ite dhuinn mu mar a bha ainmhidhean air an sgapadh anns an t-seann aimsir? O chionn ceithir bliadhna, chaidh obair inntinneach fhoillseachadh mu iolairean. Bha an luchd-rannsachaidh a鈥� toirt s霉il air ainmean-脿ite anns a bheil am facal 鈥榠olaire鈥�.

Tha tr矛 se貌rsaichean iolairean ann an Alba 鈥� an iolaire bhuidhe 鈥榞olden eagle鈥�, an iolaire-mhara 鈥榮ea eagle鈥� agus an iolaire-iasgaich 鈥榦sprey鈥�. Ge-t脿, ann an ainmean-脿ite, chan eil ann ach 鈥榠olaire鈥�. Chan eil an t-ainm ag innse d猫 an se貌rsa a th鈥� ann. Seo eisimpleir no dh脿: Beinn na h-Iolaire 鈥榯he mountain of the eagle鈥� ann am Muile, C脿rn na h-Iolaire 鈥榯he hill of the eagle鈥� ann am Moireibh agus Creag na h-Iolaire 鈥榯he crag of the eagle鈥� ann an Siorrachd Pheairt. Ach d猫 an iolaire a tha iad ag ainmeachadh?

Chan eil fios le cinnt gu bheil an iolaire iasgaich air a h-ainmeachadh air a鈥� mhapa. Tha taghadh againn, ma-th脿, eadar an iolaire-bhuidhe agus an iolaire-mhara. Thug an luchd-rannsachaidh s霉il air gach ainm-脿ite. Nuair a bha e 脿rd agus fad鈥� air falbh bho uisge, 鈥檚 e an iolaire-bhuidhe a bh鈥� ann. Gu h-矛osal, agus faisg air a鈥� mhuir no air loch, b鈥� e sin an iolaire-mhara. Agus thug iad s霉il air a h-uile c脿nan anns an d霉thaich, a bharrachd air a鈥� Gh脿idhlig.

Agus d猫 an c貌-dh霉nadh a bh鈥� aca? Uill, tha ainmean-脿ite iolairean pailt. Anns a鈥� bhliadhna c貌ig ceud an d猫idh Chr矛osda, bha iolairean be貌 anns a h-uile sg矛re de dh鈥橝lba bho na Cr矛ochan gu Sealtainn. Mar sin leibh.

1. D霉thchannan (Countries)

Niall Iain D貌mhnallach (鈥楽iubhal gu Seachd鈥�):
鈥淪ankt Jacob-Park, sin far a bheil an geama eadar Liverpool agus Sevilla (a鈥� chuairt dheireannach de chupa Europa) a鈥� tachairt a-nochd 鈥� sin anns an Eilbheis.鈥澨�听听
鈥淪ankt Jacob-Park, that鈥檚 where the game between Liverpool and Seville (the last round of the Europa cup) is happening tonight 鈥� that鈥檚 in Switzerland.鈥�

A鈥� Chuimrigh听听 鈥�(the) Wales鈥�
An Eadailt听听听听 鈥�(the) Italy鈥�
An Eilbheis听听听 鈥�(the) Switzerland鈥�
An Fhraing听听听听 鈥�(the) France鈥�
A鈥� Ghearmailt听 鈥�(the) Germany鈥�
A鈥� Ghr猫ig听听听听听 鈥�(the) Greece鈥�
An Ostair听听听听听 鈥�(the) Austria鈥櫶�
An Tuirc听听听听听听 鈥�(the) Turkey鈥�
An t-Suain听听听听 鈥�(the) Sweden鈥�
An E貌rpa / An Roinn E貌rpa听听 鈥�(the) Europe鈥�

Ach:听听 Alba,听 Sasainn,听 脠irinn听

听
Is toil leam an Eadailt.听听听 ACH听听听 Is toil leam 脠irinn.
鈥業 like the Italy.鈥櫶� 听听听听 鈥業 like Ireland.鈥�
Tha mi 脿s a鈥� Chuimrigh.听听听听 ACH听听听 Tha mi 脿 Alba.
鈥業鈥檓 from the Wales.鈥櫶� 听听听听 鈥業鈥檓 from Scotland.鈥櫶�听
Th猫id sinn dhan Ghearmailt.听 ACH听听 Th猫id sinn a Shasainn.听听
鈥榃e鈥檒l go to the Germany.鈥櫶�听 听听听 鈥榃e鈥檒l go to England.鈥櫶�听听听听听听

听
Niall Iain D貌mhnallach (鈥楽iubhal gu Seachd鈥�):
鈥淏ha mi air chuairt air mo bhaidhsagal air feadh na Roinn E貌rpa agus chaidh mi tron Eilbheis.鈥澨�听听听
鈥淚 was touring on my bicycle all over Europe and I went through Switzerland.鈥�

air feadh听 +听 ginideach (genitive):
air feadh na Roinn E貌rpa听听 鈥榓ll over Europe, throughout Europe鈥櫶�
air feadh na Frainge听 鈥榓ll over France鈥�
air feadh na Gearmailt听 鈥榓ll over Germany鈥�
air feadh na Suain听 鈥榓ll over Sweden鈥�
air feadh na d霉thcha听听 鈥榓ll over the country鈥�

2. S霉il air ais: AN TR脌TH TEACHDAIL听听 (The Future Tense)

Niall Iain D貌mhnallach (鈥楽iubhal gu Seachd鈥�):
鈥�Tha thu d矛reach a鈥� bruthadh nam p霉tan, 鈥檚 an uair sin, ma chluinneas tu rrrrrrrrrr 鈥� deagh n脿idheachd!鈥澨�听听听听听听听
鈥淵ou just push the buttons, and then, if you hear rrrrrrrrrr 鈥� good news!鈥�

鈥�Ach co-dhi霉, cumaidh mi orm a鈥� feuchainn.鈥澨�听听 鈥淏ut anyway, I鈥檒l keep on trying鈥櫶�

Bithidh听mi air falbh. 鈥業鈥檒l be away.鈥櫶�听
ACH听听
Ma bhitheas mi air falbh听听 鈥業f I鈥檓 away鈥�

贵貌苍补颈诲丑 mi dhachaigh.听 鈥業鈥檒l phone home.鈥櫶�听
ACH听听
Ma 诲丑鈥檉丑貌苍补蝉 mi dhachaigh听听 鈥榠f I phone home鈥�

Cuiridh mi teacsta.听 鈥業鈥檒l send a text.鈥櫶�听
ACH听听
Ma chuireas mi teacsta听听 鈥業f I send a text鈥�

Cluinnidh tu fuaim.听听 鈥榊ou鈥檒l hear a noise.鈥櫶�听
ACH听听
Ma chluinneas tu fuaim听 鈥業f you hear a noise鈥�

Cumaidh sinn oirnn a鈥� feuchainn.听听 鈥榃e鈥檒l keep on trying.鈥櫶�听
ACH听听
Ma chumas sinn oirnn a鈥� feuchainn听听 鈥業f we keep on trying鈥�

Cumaidh mi orm听听 鈥業鈥檒l keep on, I鈥檒l continue鈥櫶�听
Cumaidh tu ort听听听 鈥榊ou鈥檒l keep on, continue鈥櫶�
Cumaidh e air / Cumaidh i oirre听听 鈥楬e鈥檒l / She鈥檒l keep on鈥櫶�听听听听
Cumaidh sinn oirnn听听 鈥榃e鈥檒l keep on鈥�
Cumaidh sibh oirbh听听 鈥榊ou鈥檒l keep on鈥�
Cumaidh iad orra听听听听听 they鈥檒l keep on鈥�

C霉m ort!听听 鈥楰eep going!鈥�

Cumaidh iad orra a鈥� feuchainn.听听 They鈥檒l keep on trying.

Tha mi an d貌chas gun c霉m sibh oirbh ag 猫isteachd ri Beag air Bheag agus gun c霉m sibh oirbh a鈥� cleachdadh ur G脿idhlig.听听听听
鈥業 hope (that) you鈥檒l carry on listening to Beag Air Bheag and that you鈥檒l keep on using your Gaelic.鈥�

听