Main content
Sorry, this episode is not currently available

Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDh貌mhnaill. Events of the last three weeks in World War One one hundred years ago.

Air 5mh den Fhaoilleach 1918, thug am Pr矛omhaire D脿ibhidh Lloyd-George 貌raid air amasan-cogaidh Bhreatainn do Ch貌mhdhail nan Aonaidhean Ci霉ird ann an Lunnainn. Cluinnidh sinn bho Ghilleasbuig MacDh貌mhnaill d猫 a bh' unnt' nuair a thug Lloyd-George seachad an 貌raid aig 脿m nuair a bha cuid ann am Breatainn a' f脿s iomagaineach mun chogadh. Bha an riaghaltas 霉r Boilsibheach san Ruis a' d猫anamh s矛th ris a' Ghearmailt is bha cuid dhen bheachd gum bu ch貌ir do Bhreatainn an aon rud a dh猫anamh.

Air 8mh den Fhaoilleach, thug an Ceann-Suidhe nan St脿itean Aonaichte, Woodrow Wilson, 貌raid seachad do Ch貌mhdhail nan St脿itean anns an do chuir e an c猫ill ceithir puingean deug mar bhunait airson cr矛och a thoirt air a' chogadh agus gus d猫anamh cinnteach gum biodh s矛th air feadh an t-saoghail san 脿m ri teachd.

Mar a chluinneas sinn bha deasbadan sradagach mun chogadh a' f脿s nas cumanta ann an Taigh nan Cumantan. Air 14mh den Fhaoilleach thug ceithir b脿taichean-cogaidh Gearmailteach ionnsaigh air Yarmouth, a' marbhadh ceathrar is a' le貌n ochdnar eile. Thug an riaghaltas cunntas lom dhan Ph脿rlamaid air an tachartas seo, mar nach b' e rud cudromach a bh' ann, ach cha robh cuid de na buill-p脿rlamaid toilichte le sin.

Th脿inig Ministear na Seirbheis N脿iseanta, Sir Auckland Geddes, cuideachd fo 矛mpidh ann an Taigh nan Cumantan air an aon l脿. Dh'iarr e cead Bile a chur tron ph脿rlamaid mu dh貌ighean air barrachd dhaoine fhaighinn dha na feachdan. Am measg rudan eile, bhiodh seo a' ciallachadh nach biodh e cho furasta do dhaoine seachnadh a bhith air an togail air sg脿th na h-obrach aca.

Agus air 15mh den mh矛os chuala Taigh nan Cumantan mu cho-dh霉naidhean an sgr霉daidh a rinneadh air Bl脿r Cambrai, a ghabh 脿ite san t-Samhain 1917.

Air 20mh den mh矛os chaidh ionnsaigh a thoirt air d脿 bh脿ta-cogaidh Breatannach aig Eilean Imbros, far cladach na Tuirc. B' iad na b脿taichean an HMS Raglan agus an M28. Cha robh iad ach beag agus bha na b脿taichean-cogaidh a bu ch貌ir a bhith gan d矛on, an Agamemnon is an Lord Nelson, air falbh aig an 脿m. Chaidh an d脿 bh脿ta Breatannach a chur fodha agus chaidh na bha bh' air b貌rd - c貌rr is ceud gu leth duine - a bh脿thadh.

Air an aon latha chaidh b脿ta Breatannach eile, an HMS Louvain, a chur fodha leis a' bh脿t-aigeil, an UC-22, anns a' Mhuir Ghreugach. A-r猫ir a' chunntais a dh'fh脿g am b脿t-aigeil, bha oidhche shoilleir, chi霉in ann nuair a chunnaic iad b脿ta-sm霉ide air f脿ire. Bha i se貌ladh ann an loidhne dh矛reach is chuir iad deich m猫innean dhan mhuir air thoiseach oirre. An uair sin loisg iad oirre le torp矛odo bho shia ceud meatair, ga bualadh san deireadh, agus th貌isich i dol fodha.

Chaidh c霉irt-cogaidh a chumail ann am Portsmouth tr矛 m矛osan 脿s d猫idh seo mu chur-fodha an Louvain.

Agus air 23mh den mh矛os, chaidh am b脿ta-carago Breatannach, an SS Birkhall, a bhualadh le torp矛odo o bh脿t-aigeil mu cheithir m矛le an ear-dheas air Ceap Doro sa Ghr猫ig is i air a slighe eadar Salonika is Alexandria. B' ann 脿 Tiriodh a bha an caiptean agus cluinnidh sinn mar a thachair.

30 minutes

Last on

Sun 4 Feb 2018 13:00

Broadcasts

  • Mon 29 Jan 2018 12:00
  • Mon 29 Jan 2018 22:00
  • Sun 4 Feb 2018 13:00