´óÏó´«Ã½

Bha Sanndaidh MacLeòid a’ dol a mharbhadh an tuirc. ’S e Tad-Losgann an t-ainm a bh’ air an torc. Bha an torc mòr is sanntach. Bha a h-uile teaghlach a’ toirt bò don uachdaran. Bha sin airson an torc a bhiathadh. Bha na daoine mì-thoilichte. Bha an t-uachdaran a’ fuireach ann an Caisteal Ceann na Drochaid ann am Bràigh Mhàrr.

            Bha Sanndaidh faisg air toll an tuirc. Bha e tràth sa mhadainn. Bha e fhathast dorch. Anns an dorchadas, chunnaic Sanndaidh freiceadan. Bha am freiceadan air bàrr balla a’ chaisteil. Choimhead Sanndaidh a-steach don toll. Cha robh an torc ann. Bha e na chadal. Bha e ann an saobhaidh. Thog an gille an capall-coille marbh. Thilg e an t-eun a-steach don toll.

            Thàinig an torc a-mach às an t-saobhaidh. Chaidh e gu far an robh an capall-coille. Bha Sanndaidh deiseil. Loisg e saighead. Chaidh an t-saighead tro chridhe an tuirc. Thuit an torc marbh. Cha do rinn e fuaim sam bith. Chaidh Sanndaidh dhachaigh agus chaidh e air ais a leabaidh.

            Anns a’ mhadainn bha na daoine cumanta toilichte. Bha an torc marbh. Ach bha an t-uachdaran feargach. Bha e ag iarraidh am boghadair a lorg. Thug e sùil air an t-saigheid. Bha na h-itean annasach. Chuir e daoine a-mach gu gach taigh. Bha e ag iarraidh orra saighdean a lorg. Saighdean coltach ris an tè a mharbh Tad-Losgann. Thill dithis. Bha Sanndaidh MacLeòid aca. Thilg iad Sanndaidh don toll-dhubh.

            An ath mhadainn, chaidh Sanndaidh a thoirt a-mach. Bhruidhinn an t-uachdaran ris. Dh’innis an gille don uachdaran mar a mharbh e an torc. Bha e airson a’ bhò aig a mhàthair a shàbhaladh. Ach cha robh tròcair aig an uachdaran. Bha Sanndaidh gu bhith air a chrochadh an ath mhadainn.

            Bha màthair Shanndaidh, a’ Bhanntrach NicLeòid, troimh-a-chèile. Ach dè bha i a’ dol a dhèanamh? Cha robh tròcair aig an uachdaran. ’S e duine cruaidh a bh’ ann.

Chuala i gu robh an rìgh a’ tighinn. Bha e gu bhith ann an Caisteal Ceann na Drochaid an ath-là. Rìgh Calum – Calum a’ Chinn Mhòir. Bha a’ bhanntrach ag iarraidh coinneachadh ris an rìgh air an rathad – mus robh e aig a’ chaisteal. Agus innsidh mi dhuibh mar a chaidh dhi anns an ath Litir.

Faclan is abairtean: Bha Sanndaidh MacLeòid a’ dol a mharbhadh an tuirc: Sandy MacLeod was going to kill the [wild] boar; sanntach: greedy; airson an torc a bhiathadh: to feed the boar; an t-uachdaran: the landlord; Caisteal Ceann na Drochaid: Kindrochit Castle; Bràigh Mhàrr: Braemar; chunnaic Sanndaidh freiceadan: Sandy saw a sentry; bàrr balla a’ chaisteil: the top of the castle wall; bha e na chadal: it was asleep; saobhaidh: animal den; thog an gille an capall-coille marbh: the lad picked up the dead capercaillie; thilg e an t-eun a-steach don toll: he threw the bird into the pit; chaidh e gu far an robh an capall-coille: he went to where the capercaillie was; loisg e saighead: he fired an arrow; tro chridhe an tuirc: through the boar’s heart; cha do rinn e fuaim sam bith: he made no sound whatsoever; bha e ag iarraidh am boghadair a lorg: he wanted to find the archer; thug e sùil air an t-saigheid: he examined the arrow; bha na h-itean annasach: the feathers [flights] were unusual; saighdean coltach ris an tè a mharbh Tad-Losgann: arrows like the one that killed Tad-Losgann; thilg iad Sanndaidh don toll-dhubh: they threw Sandy into the dungeon; bha e airson a’ bhò aig a mhàthair a shàbhaladh: he wanted to save his mother’s cow; cha robh tròcair aig an uachdaran: the landlord had no mercy; bha Sanndaidh gu bhith air a chrochadh: Sandy was to be hanged; dh’èirich Sanndaidh tràth: Sandy rose early; ³Ù°ù´Ç¾±³¾³ó-²¹-³¦³óè¾±±ô±ð: grossly upset; dè bha i a’ dol a dhèanamh?: what was she going to do?; ’s e duine cruaidh a bh’ ann: he was a hard man; chuala i gu robh an rìgh a’ tighinn: she heard the king was coming; Calum a’ Chinn Mhòir: Malcolm Canmore; bha a’ bhanntrach ag iarraidh coinneachadh ris: the widow was wanting to meet him; mus robh e aig a’ chaisteal: before he was at the castle; mar a chaidh dhi: how she got on.