Main content
Sorry, this episode is not currently available

04/07/2005

Letter for those at an early stage in learning Gaelic.

Clip

An Litir Bheag 8

Ann an ochd ceud deug, ochdad 鈥檚 a h-ochd (1888) chaidh p脿ipear a leughadh aig coinneamh de Chomunn G脿idhlig Inbhir Nis. Sgr矛obh an t-Urramach Iain MacGriogair Caimbeul am p脿ipear. Bha Mgr Caimbeul na mhinistear ann an Tiriodh. Chruinnich e beul-aithris.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥橲 e an tiotal a th鈥 air a鈥 ph脿ipear Fionn鈥檚 Ransom. 鈥橲 e seann sgeulachd a th鈥 ann. Fhuair am ministear an sgeulachd ann an Tiriodh. Fhuair e bho Iain MacIlleDhuinn i. 鈥橲 e an tiotal a th鈥 air an sgeulachd 脠irig Fhinn. Tha sin a鈥 ciallachadh Fionn鈥檚 Ransom no Fionn鈥檚 Reparation. Seo an sgeulachd. Tha mi ga d猫anamh goirid agus s矛mplidh.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 L脿 a bha seo, chaidh Fionn agus a cho-dhaltan don bheinn. Tha co-dhalta a鈥 ciallachadh foster-brother. Bha tri霉ir cho-dhaltan aige. 鈥橲 iad na h-ainmean a bh鈥 orra an Ridire Dearg, Ridire a鈥 Ch霉irn agus Ridire a鈥 Chlaidheimh. Bha iad c貌mhla air cnoc.

Thuirt Ridire a鈥 Chlaidheimh, 鈥淎n robh fear ann a-riamh a rinn t脿ir air Fionn Mac Cumhail?鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Gu h-obann, th脿inig marcaiche 脿s an 脿ird an iar-thuath. Bha e air each dubh. Bhuail e Fionn mun bheul. Chuir e sia fiaclan a-mach.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Thuirt na co-dhaltan gu robh iad a鈥 dol a dh鈥檉haighinn 鈥溍坕rig Fhinn鈥. Chaidh iad don chladach. Bha long aca air a鈥 chladach. Chunnaic iad fear beag a鈥 tighinn faisg. Chuir iad f脿ilte air. Bha am fear beag ag iarraidh falbh c貌mhla riutha. Ach dhi霉lt iad e.

Chaidh am fear beag gu Fionn. Leig Fionn leis dhol air b貌rd. 鈥溾橲 fhe脿rr thu na clach co-dhi霉,鈥 thuirt Fionn. Chuir iad an long gu muir. Thog iad na si霉il. Rinn iad c霉rsa gu R矛oghachd nam Fear M貌ra.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Chaidh d脿 l脿 seachad aig muir. Dh鈥檌arr Fionn air a cho-dhaltan dhol suas an crann. Bha e ag iarraidh faighinn a-mach an robh iad faisg air t矛r. Chaidh na co-dhaltan suas p矛os agus thill iad. Thuirt iad nach fhaca iad t矛r. Cha robh dad ann ach muir is adhar.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Dh鈥櫭╥rich am fear beag. Leum e suas gu b脿rr a鈥 chrainn. Nuair a thill e, thuirt e ri Fionn, 鈥淐um romhad mar a tha thu.鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 An l脿rna-mh脿ireach r脿inig iad R矛oghachd nam Fear M貌ra. Bha iad anns a鈥 chala. Ach cha d鈥 fhuair iad gu t矛r. Bha tr矛 gathan teinnteach a鈥 dol timcheall a鈥 chala. Chuir am fear beag sgiath air a l脿imh chl矛 agus sgiath air a l脿imh dheis. Leum e gu t矛r. Agus innsidh mi dhuibh d猫 thachair an uair sin an ath-sheachdain.

Faclan is abairtean

Faclan is abairtean: chaidh p脿ipear a leughadh aig coinneamh de Chomunn G脿idhlig Inbhir Nis: a paper was read at a meeting of the Gaelic Society of Inverness; an t-Urramach Iain MacGriogair Caimbeul: Rev. John Gregorson Campbell; bha Mgr Caimbeul na mhinistear ann an Tiriodh: Mr Campbell was a minister in Tiree; 鈥檚 e seann sgeulachd a th鈥 ann: it is an old story; tha mi ga d猫anamh goirid agus s矛mplidh: I am making it short and simple; chaidh Fionn agus a cho-dhaltan don bheinn: Fionn and his foster-brothers went to the mountain; 鈥檚 iad na h-ainmean a bh鈥 orra X, Y agus Z: their names were X, Y and Z; Ridire a鈥 Ch霉irn agus Ridire a鈥 Chlaidheimh: The Knight of the Cairn and the Knight of the Sword; c貌mhla air cnoc: together on a hill; an robh fear ann a-riamh a rinn t脿ir air Fionn?: was there ever a man who derided Fionn?; gu h-obann: suddenly; th脿inig marcaiche 脿s an 脿ird an iar-thuath: a rider came out of the north-west; bhuail e Fionn mun bheul: he hit Fionn on the mouth; chuir e sia fiaclan a-mach: he put out three teeth; gu robh iad a鈥 dol a dh鈥檉haighinn 鈥溍坕rig Fhinn鈥: that they were going to get 鈥淔ionn鈥檚 Reparation鈥; bha long aca air a鈥 chladach: they had a ship on the shore; bha am fear beag ag iarraidh falbh c貌mhla riutha: the wee man wanted to leave with them; dhi霉lt iad e: they refused him; leig Fionn leis dhol air b貌rd: Fionn let him go on board; 鈥檚 fhe脿rr thu na clach co-dhi霉: you are better than a stone [ie ballast] anyway; thog iad na si霉il: they raised the sails; rinn iad c霉rsa gu R矛oghachd nam Fear M貌ra: they made a course for the Kingdom of the Big Men; suas an crann: up the mast; bha e ag iarraidh faighinn a-mach an robh iad faisg air t矛r: he wanted to find out if they were close to land; cha robh dad ann ach muir is adhar: there was nothing there but sea and air; leum e suas gu b脿rr a鈥 chrainn: he leapt up to the top of the mast; cum romhad mar a tha thu: keep going [ahead of you] as you are; an l脿rna-mh脿ireach: next day; bha tr矛 gathan teinnteach a鈥 dol timcheall a鈥 chala: three fiery darts were going around the harbour; chuir am fear beag sgiath air a l脿imh chl矛 agus sgiath air a l脿imh dheis: the wee man put a shield on his left hand and a shield on his right hand; innsidh mi dhuibh d猫 thachair: I will tell you what happened.

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast