30/09/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 326
Duration: 05:28
Litir 326: Na h-Eileanan Falcland
Nochd leabhar 霉r o chionn ghoirid anns a bheil taghadh de rosg G脿idhlig. 鈥橲 e an tiotal a th鈥 air Ri Linn nan Linntean. Chaidh a dheasachadh le Richard Cox agus Colm 脫 Baoill. Chan eil mi a鈥 dol ga mholadh do luchd-ionnsachaidh a th鈥 aig 矛re bhunaiteach. Bhiodh e ro dhoirbh dhaibh, oir chan eil eadar-theangachadh ann. Ach don fheadhainn a tha fileanta gu le貌r, tha stuth ann a tha gu math eachdraidheil, fiosrachail is inntinneach. Bheir mi tuilleadh fiosrachaidh mu dheidhinn mar a gheibheadh sibh gr猫im air an leabhar aig deireadh na Litreach.
Tha mi a鈥 dol a thaghadh p矛os de sheann Gh脿idhlig bhuaithe. Ach 鈥 dhuibhse a bhios a鈥 leughadh na Litreach 鈥 tha mi a鈥 dol a chur riaghailtean 霉ra litreachaidh an s脿s gus am bi e nas fhasa dhuibh a leughadh. 鈥橲 e an tiotal a th鈥 air an earrainn seo de rosg 鈥淣a h-Eileanan Falcland鈥 agus chaidh fhoillseachadh an toiseach ann an ochd ceud deug, ceathrad 鈥檚 a dh脿 (1842):
Am measg nan eileanan sin a bhuineas do Bhreatainn, agus gun duine cha mh貌r gan tuineachadh, tha na h-Eileanan Falcland. Tha mu thimcheall c貌ig fichead de na h-eileanan a tha fon ainm seo nan laighe dl霉th dha ch猫ile, ann an cuan m貌r na h-脿irde Deas, mu cheithir cheud agus ceithir fichead m矛le an taobh seo de dh鈥橝meireagaidh na h-脿irde Deas, agus mar astar tr矛 cheud m矛le o mhaol mh貌r deiseil Ameireagaidh 鈥 鈥檚 e sin Cape Horn.
Tha an t-aon as m貌 de na h-eileanan seo mu thuaiream sia fichead m矛le air fad, agus leth-cheud m矛le air leud, air a chuairteachadh le b脿ghan agus calachan agus ionadan acarsaid cho math, fasgach, t猫arainte 鈥檚 a tha san t-saoghal uile. Chan eil air an 脿m duine be貌 a鈥 c貌mhnaidh air an eilean seo, an t-eilean as m貌 dhiubh, a tha uiread ri Muile, 脤le, 鈥檚 an t-Eilean Sgitheanach le ch猫ile, agus gu m貌r nas tarbhaiche. Chan eil crodh no caoraich no eich san eilean mh貌r seo, ach am feur a鈥 grodadh air an l脿r o bhliadhna gu bliadhna!
Tha an dara h-eilean as m貌 ceithir fichead m矛le air fad agus leth-cheud air leud. Tha caol eadar c貌ig is sia m矛ltean air leud eadar an d脿 eilean seo 鈥 caol trom faodadh cabhlach Shasainn se貌ladh cho gl脿n, r猫idh, t猫arainte 鈥檚 a b鈥 urrainn duine iarraidh, agus acarsaidean fasgach air gach taobh dheth. Tha se貌rsa de bhaile beag air an eilean seo, ris an can iad Port Le貌dhais. Tha ochd pearsa deug a鈥 c貌mhnaidh air an eilean seo, de mhuinntir Ameireagaidh mu Dheas; ach is le Breatainn iad, agus tha c貌ir Bhreatainn air a h-aideachadh a-nis le gach r矛oghachd.
Tha long-chogaidh a-nise do ghn脿th ann, chum c貌ir Bhreatainn air an eilean seo a dh矛on. Tha eileanan beaga eile mun cuairt don d脿 eilean mh貌r seo, mu mheudachd Cholla is Chanaigh is Eilean nam Muc, agus gun duine gan tuineachadh. Tha na h-eileanan seo anabarrach uile cosmhail ri h-Innse-Gall na h-Alba鈥
Uill sin e 鈥 ach bu mhath leam rudeigin a r脿dh mu Phort Le貌dhais? Uill, 鈥檚 e Port Le貌dhais a ghabh an sgr矛obhadair G脿idhealach air Port Louis. Chaidh baile a chur air chois ann a sin leis na Frangaich ann an seachd ceud deug, seasgad 鈥檚 a ceithir (1764). Ach ghabh na Sp脿inntich thairis e tr矛 bliadhna 脿s d猫idh sin agus chuir iadsan ainm 霉r air 鈥 Puerto Soledad 鈥 鈥渁m port uaigneach鈥. Ach tha e coltach gun do lean na G脿idheil orra le bhith a鈥 cleachdadh an t-seann ainm, le dreach G脿idhealach air.
Ma tha 霉idh agaibh san leabhar Ri Linn nan Linntean, gheibhear fiosrachadh mu dheidhinn air an eadar-l矛on aig www.clanntuirc.co.uk.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.