![](https://ichef.bbci.co.uk/images/ic/640x360/p0hydr10.jpg)
02/05/2003
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 200
Duration: 04:29
Litir 200: Naoi boireannaich dheug
F脿ilte oirbh a-rithist. Agus f脿ilte sh貌nraichte, oir 鈥檚 e seo an d脿 cheudamh Litir bho th貌isich mi air an sgr矛obhadh o chionn faisg air ceithir bliadhna. Bidh sibh toilichte cluinntinn nach bi cus gr脿mair ann an t-seachdain-sa, ach feumaidh sinn s霉il a thoirt air na ceistean a chuir mi oirbh aig deireadh na Litreach mu dheireadh.
D猫 a鈥 Gh脿idhlig a th鈥 air nineteen women? An d鈥 fhuair sibh e? Naoi boireannaich dheug. Naoi boireannaich dheug. No mas e bean a chleachd sibh, chanadh sibh naoi mnathan deug. Agus seventeen Scotsmen? Seachd Albannaich dheug. Seachd Albannaich dheug.
鈥橲 e a鈥 cheist eile a chuir mi oirbh 鈥 d猫 a鈥 Gh脿idhlig a th鈥 air eleven o鈥 clock? 鈥橲 e an fhreagairt aon uair deug. Tha d脿 rud ann a dh鈥檉heumas mi r脿dh mu dheidhinn seo. Carson nach e aon uair dheug oir tha uair boireann? Uill, 鈥檚 e as coireach nach bi an 鈥渄鈥 air a s猫imheachadh as d猫idh an 鈥渞鈥. Bidh sin a鈥 tachairt cuideachd le cuid de dh鈥檉haclan a tha a鈥 cr矛ochnachadh le 鈥渢鈥, 鈥渓鈥, 鈥渘鈥 no 鈥渟鈥.
鈥橲 e an rud eile a bu ch貌ir dhomh r脿dh gun tuirt mi aon uair deug le, mar gum biodh, 鈥渟鈥 eadar an 鈥渞鈥 agus an 鈥渄鈥. Tha sin cumanta ann an grunn dualchainntean. Air an aon d貌igh, canaidh sinn 鈥渂貌rd鈥, 鈥渂脿rd鈥 agus 鈥渃脿irdean鈥. Chan eil 鈥渟鈥 sgr矛obhte ann an gin de na faclan sin.
Sin e airson gr脿mar an t-seachdain-sa. Bu toigh leam rudeigin a r脿dh a-nise mu Ghaidheal ainmeil air an robh Adhamh Fearghasdan no 鈥檚 d貌cha Adhamh MacFhearghais. Chan eil mi cinnteach d猫 chanadh e ris fh猫in ann an G脿idhlig ach 鈥檚 e Adam Ferguson a bh鈥 air ann am Beurla. Rugadh e ann an seachd-deug, fichead 鈥檚 a tr矛 (1723) aig Lag an R脿ith ann an Siorrachd Pheairt.
B鈥 e Adhamh an naoidheamh leanabh, am fear a b鈥 貌ige, aig an Urramach Adhamh Fearghasdan agus a bhean, M脿iri Gh貌rdan, agus chaidh e gu Sgoil Ghr脿mair Pheairt. Fhuair e foghlam aig 脿rd-矛re ann an Cill R矛mhinn is an uair sin ann an D霉n Eideann far an d鈥 fhuair e tr猫anadh airson a bhith na mhinistear ann an Eaglais na h-Alba.
Bha e na mhinistear don Fhreiceadan Dubh, an r猫iseamaid ainmeil, airson naoi bliadhna agus 鈥檚 e a鈥 chiad rud a dh鈥檉hoillsich e a-riamh eadar-theangachadh gu Beurla de shearmon a rinn e ann an G脿idhlig airson na r猫iseamaid ann am meadhan ar-a-mach nan Seumasach ann an seachd-deug, ceathrad 鈥檚 a c貌ig (1745).
Ach cha robh e riaraichte mar mhinistear agus ann an seachd-deug, caogad 鈥檚 a h-ochd (1758) fhuair e obair mar leabharlannaiche do Roinn an Luchd-tagraidh, no Faculty of Advocates, ann an D霉n Eideann. Cha robh e an sin fada, ge-t脿, mus d鈥 fhuair e obair mar fhear-teagaisg pr矛obhaideach do mhic uaislean. An uair sin, ghabh e ceum m貌r air adhart nuair a fhuair e dreuchd mar Phroifeasair na Feallsanachd N脿darraich aig an oilthigh.
Chan e sin a鈥 chathair a bha e a鈥 miannachadh, ge-t脿. Bha s霉il aige air t猫 na Feallsanachd Moralta agus fhuair e mu dheireadh i ann an seachd-deug, seasgad 鈥檚 a ceithir (1764). Bha e cli霉iteach mar thidsear agus sgr矛obh e leabhraichean airson a chuid oileanach ann am feallsanachd, ach cha robh e fhathast aithnichte air feadh na r矛oghachd. Thachair sin nuair a sgr矛obh e aiste ainmeil ann an seachd-deug, seasgad 鈥檚 a seachd (1767). Innsidh mi dhuibh tuilleadh mu a deidhinn agus mu bheatha Adhaimh Fheargasdain an ath-sheachdain.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.