03/08/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 109
Duration: 04:47
Litir 109: GOC
An t-seachdain 鈥檚 a chaidh, rinn mi iomradh air Faclair na P脿rlamaid. A bharrachd air a鈥 bhriathrachas a th鈥 ann, tha am faclair cudthromach ann an d貌igh eile. Tha p矛os ann aig toiseach an leabhair a tha a鈥 m矛neachadh an t-seasaimh a bh鈥 aig an luchd-deasachaidh air litreachadh, gr脿mar is sgr矛obhadh a鈥 ch脿nain.
Anns an fharsaingeachd, lean an sgioba na molaidhean a rinneadh o chionn fichead bliadhna fon ainm GOC. Tha sin a鈥 seasamh airson 鈥淕aelic Orthographic Conventions鈥. 鈥橲 e sin an siostam a tha na sgoiltean air a bhith a鈥 cleachdadh bhon uairsin. Am measg molaidhean GhOC, tha fear a bha gu math connspaideach aig an 脿m 鈥 airson faighinn cuidhteas an str脿c geur.
Roimhe sin, bha d脿 she貌rsa de str脿c ann 鈥 an str脿c geur neo accute accent, agus an str脿c trom, neo grave accent. Mar eisimpleir, bha am facal 鈥渕貌r鈥 sgr矛obhte 鈥渕-贸-r鈥, seach mar a tha e an-diugh 鈥 鈥渕-貌-r鈥. Air an l脿imh eile, bha am fuaim 鈥溍测 air a shealltainn le str脿c trom. 鈥溍斥 agus 鈥溍测. Tha iad eadar-dhealaichte o ch猫ile, nach eil?
Bha an aon rud f矛or mun litir 鈥渆鈥. Bha an str脿c trom air 鈥渆鈥 a鈥 d猫anamh an fhuaim 鈥溍ㄢ mar a tha e ann an 鈥渘猫amh鈥. Bhiodh an str脿c geur a鈥 d猫anamh 鈥溍┾ mar a tha e ann an 鈥渢r茅igsinn鈥.
Uill, a r猫ir molaidhean GhOC, cha robh an str脿c geur feumail tuilleadh. Bha e a鈥 nochdadh ann an gl猫 bheag de dh鈥檉haclan, agus bha an sgioba dhen bheachd gu robh c貌ir faighinn cuidhteas e, agus an str脿c trom a-mh脿in a chur gu feum nuair a bhathar a鈥 sealltainn gu bheil fuaimreag nas fhaide nan 脿bhaist. Cha chreid mi nach robh iad dhen bheachd gum biodh fios aig daoine gur e 鈥渢r茅igsinn鈥 a chanadh iad, seach 鈥渢r猫igsinn鈥 fi霉 鈥檚 nuair a tha e air a litreachadh le str脿c trom, mar a tha e an-diugh
Ach chanainn gun do dh矛ochuimhnich iad an luchd-ionnsachaidh - an fheadhainn a tha ag ionnsachadh a鈥 ch脿nain agus a bhios a鈥 leughadh fhaclan nach cual鈥 iad a-riamh. Ciamar a bhiodh fios acasan gur e 鈥渢r茅igsinn鈥 a chanadh iad, seach 鈥渢r猫igsinn鈥? Bha a鈥 cheist ann an do rinn an siostam 霉r gnothaichean na bu dhorra do luchd-ionnsachaidh.
鈥橲 d貌cha gun do rinn ach, air an l脿imh eile, tha fad鈥 a bharrachd chothroman aig luchd-ionnsachaidh G脿idhlig a chluinntinn an-diugh 鈥 air an r猫idio, air an telebhisean, air t猫ip is CD, agus air an eadar-l矛on air feadh an t-saoghail. Le bhith ag 猫isteachd ri uiread, cluinnidh iad faclan mar 鈥渢r猫igsinn鈥 is bidh iad e貌lach air an fhuaimneachadh. Bidh fios aca gur e 鈥渃茅ilidh鈥 a chanas iad, seach 鈥渃猫ilidh鈥 nuair a leughas iad am facal le 鈥溍ㄢ mar a tha e an-diugh.
Chan eil a鈥 chonnspaid mu dheidhinn nan str脿can air b脿s fhaighinn, ge-t脿. Tha feadhainn ann a bhios a鈥 sgr矛obhadh ann am p脿ipearan-naidheachd is leabhraichean a th鈥 air di霉ltadh gabhail ri molaidhean GhOC. Tha an str脿c geur fhathast be貌 鈥 air 猫iginn. Ach am bu ch貌ir a bhith? Mura h-eil na Gaidheil comasach air tighinn gu aonta air rud cho bunaiteach, carson a bhiodh an saoghal m貌r a-muigh a鈥 toirt sp猫is dhaibh is don c脿nan?
As d猫idh fichead bliadhna, agus ginealach 霉r air 猫irigh gun e貌las aca air an str脿c gheur, ach a-mh脿in bho sheann leabhraichean, nach eil an t-脿m againn a chur air an t-sitig is a鈥 Gh脿idhlig a sgr矛obhadh leis an str脿c throm a-mh脿in, mar a mhol GOC agus Faclair na P脿rlamaid. 鈥橲 d貌cha gu bheil an str脿c geur feumach air str脿c le speal gheur! D猫 ur beachd fh猫in?
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.