27/07/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 108
Duration: 04:49
Litir 108: Faclair na P脿rlamaid
D猫 tha am facal 鈥渋omairt鈥 a鈥 ciallachadh dhuibh? 鈥橲 e facal a th鈥 ann a nochdas gu math tric an-diugh anns na meadhanan, co-cheangailte ri poileataics gu h-脿raidh. 鈥橲 ann tric a bha sinn a鈥 cluinntinn mu dheidhinn 鈥渋omairt an taghaidh鈥 anns na seachdainean a dh鈥檉halbh. Tha agam fosgailte ri mo thaobh leabhar 霉r cudthromach 鈥 Faclair na P脿rlamaid 鈥 anns a bheil briathrachas G脿idhlig airson iomadach rud co-cheangailte ri poileataics, agus tha am facal 鈥渋omairt鈥 a鈥 nochdadh ann uair is uair.
Seo eisimpleirean dheth: iomairt: enterprise, initiative, campaign, undertaking, venture; 貌raid iomairt: a campaigning speech; Iomairt le Maoineachadh Pr矛obhaideach: Private Funding Initiative, neo PFI; Iomairt na Gaidhealtachd 鈥檚 nan Eilean: Highlands and Islands Enterprise鈥 Is mar sin air adhart.
鈥橲 e a th鈥 ann an 鈥渋omairt鈥 eisimpleir de sheann fhacal G脿idhlig a th鈥 air a chur gu feum ann an d貌ighean 霉ra an-diugh. Tha an aon rud a鈥 tachairt anns a h-uile c脿nan a tha be貌, agus tha e na chomharra gu bheil a鈥 Gh脿idhlig be貌 is be貌thail gu bheil a leithid a鈥 tachairt anns a鈥 ch脿nan againn fh矛n cuideachd.
Ach, o shean, mus robh guth air Iomairt na Gaidhealtachd 鈥檚 nan Eilean neo c脿il dhen t-se貌rsa, bha ciall neo dh脿 eile air an fhacal 鈥渋omairt鈥. Ann an Eirinn, bidh daoine ga chleachdadh airson 鈥渃luich鈥 mar a chanas sinne ann an Alba. Canaidh iad 鈥渢谩 s茅 ag imirt鈥 airson 鈥渢ha e a鈥 cluich鈥. Tha a鈥 chiall sin cuideachd air an fhacal ann an Alba, agus chithear e co-cheangailte ri seann gheamannan mar 鈥淚omairt nam Faochag鈥 鈥 the game of the whelks - neo 鈥淚omairt nan Clach鈥 鈥 the game of the stones. 鈥橲 e an aon se貌rsa gh猫am a th鈥 ann. Tha an t-ainm air eadar-dhealaichte a r猫ir co-dhiubh thathar a鈥 cluich le faochagan, neo sligean-faochaig, neo le clachan beaga.
B鈥 iad caileagan, seach balaich, a bu mhotha a chluicheadh na geamannan agus bha Iomairt nan Clach a鈥 dol rudeigin mar seo. Bhiodh e a鈥 t貌iseachadh le t猫 de na caileagan ag r脿dh, 鈥渁on, dh脿, tr矛, ceithir鈥. Thogadh i c貌ig clachan, bhiodh i gan tilgeil suas agus gan glacadh air c霉l a d霉irn. Bhiodh i gan tilgeil suas a-rithist 脿s a sin agus gan glacadh an turas seo na bois. Dh猫anadh i sin ceithir tursan.
B鈥 e an ath ph脿irt dhen gheam 鈥漵gapadh a h-aon鈥, anns am biodh an nighean a鈥 tilgeil aon chlach suas, agus mus tigeadh i a-nuas a-rithist, thogadh i t猫 dhen cheithir eile, deiseil airson a鈥 chiad t猫 a ghlacadh. As d猫idh 鈥渟gapadh a h-aon鈥, bhiodh 鈥渟gapadh a dh脿鈥 ann, anns am biodh a鈥 chaileag a鈥 togail d脿 chloich fhad 鈥檚 a bha an t猫 eile anns an adhar. An uairsin bhiodh 鈥渟gapadh a tr矛鈥 agus 鈥渟gapadh a ceithir鈥 ann.
Leanadh an geam mar sin, le diofar dh貌ighean eile airson clachan a thilgeil is a ghlacadh. Bhiodh p脿irt ann air an robh 鈥渂leoghainn鈥 mar ainm. Eadar a bhith a鈥 tilgeil clach agus ga glacadh le a l脿imh deis, bhiodh a鈥 chaileag a鈥 toirt creidsinn gu robh i a鈥 bleoghainn le bhith a鈥 tarraing 貌rdag a l脿imhe cl矛 le corragan a l脿imhe deise, mar gu robh i a鈥 tarraing air sine b脿.
Tha cuimhn鈥 agam air geamannan mar sin a鈥 dol fhathast nuair a bha mi 貌g, ach 鈥檚 ann gl猫 gl猫 ainneamh a chithear a leithid an-diugh. Tha sin duilich, oir bidh iad a鈥 brosnachadh sgilean co-貌rdanachaidh eadar s霉il is l脿mh, agus chanainn gum faigheadh clann fhathast deagh sp貌rs asta, ann am buidhnean Sradagain neo ann am bun-sgoiltean G脿idhlig, nan robh iad air an teagasg dhaibh. 鈥橲 d貌cha gum bu ch貌ir dhuinn iomairt a dh猫anamh airson na seann iomairtean a chumail be貌.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.