03/03/2000
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 35
Duration: 04:33
Litir 35:Colla Ciotach
Tha sean-fhacal againn ann an G脿idhlig a tha tri cheud, leth-cheud 鈥檚 a c貌ig bliadhna a dh鈥檃ois agus a tha ri chluinntinn fhathast. Tha fios againn, co-dhi霉 ma chreideas sinn beul-aithris, cuin鈥 is c脿it鈥 a chaidh a chruthachadh, agus, gu dearbh, c貌 e a chruthaich e. 鈥溾橲 truagh nach bu che脿ird gu l猫ir sibh an-diugh.鈥
鈥橲 e Alasdair Mac Cholla Chiotaich, an gaisgeach G脿idhealach a bha a鈥 sabaid ri taobh Mhontr貌is, a thuirt na faclan sin, aig Bl脿r Allt Eireann ann an 1645. A-r猫ir choltais, bha Alasdair ann am f矛or chunnart a bheatha, agus e air a chuairteachadh le n脿imhdean. Chunnaic fear eile, ce脿rd air an robh Sti霉bhart mar ainm, agus a bhuineadh do dh鈥橝thall ann an Siorrachd Pheairt, an staing anns an robh Alasdair agus ruith e ga ionnsaigh airson a chuideachadh. Bha e cho te貌ma leis a鈥 chlaidheamh mh貌r aige 鈥檚 gun do theich na saighdearan a bha a鈥 toirt ionnsaigh air Alasdair.
Thug Alasdair taing dha agus dh鈥檉haighnich e dheth c貌 e agus c貌 脿s a bha e. Nise feumaidh sinn cuimhneachadh gun do dh鈥檉hulaing luchd-siubhail na G脿idhealtachd, neo na ce脿rdan mar a bh鈥檃c鈥 orra, droch chli霉 aig an 脿m (agus airson 霉ine mh貌r as a dh猫idh). Agus nuair a fhuair an dithis cothrom bruidhinn, cha robh an Sti霉bhartach de貌nach innse c貌 e. Is, gu dearbh, cha robh e de貌nach aideachadh gur e ce脿rd a bh鈥檃nn. Ach chum Alasdair a dh鈥檉haighneachd agus, mu dheireadh, dh鈥檃idich an duine eile gur e ce脿rd a bh鈥檃nn.
Agus a鈥 tionndadh do na saighdearan eile aige, thuirt Alasdair riutha, 鈥溾橲 truagh nach bu che脿ird gu l猫ir sibh an-diugh.鈥 Uill, 鈥檚 e sin an st貌iridh co-dhi霉, ged a ch矛 thu an sean-fhacal ann an cruth rudeigin diofraichte uaireannan 鈥 鈥溾橲 truagh nach bu che脿ird sinn gu l猫ir an-diugh鈥 mar gu robh Alasdair a鈥 bruidhinn air fh猫in a bharrachd air na saighdearan aige. Chan eil e gu diofar. Seasaidh an sean-fhacal mar fhianais air a鈥 ph脿irt a ghabh an luchd-siubhail anns a鈥 bhatail sin, agus ann am moran tachartasan eile ann an eachdraidh na G脿idhealtachd.
Ach f脿gamaid Alasdair Mac Cholla agus an luchd-siubhail air an darna taobh. Bu mhath leam ur n-aire a tharraing do dh鈥檃ithris ann am paipear-naidheachd o chionn ghoirid mu dheidhinn maorach a thathar a鈥 dol a dh鈥櫭爎ach ann an Alba, ma th猫id gu math leotha 鈥 a鈥 chluas-mhara. Chaidh feadhainn 脿rach ann an Loch nan Uamh, faisg air M貌rar agus chaidh gl猫 mhath dhaibh a dh鈥檃indeoin 鈥檚 gur ann do dh霉thchannan nas bl脿ithe a bhuineas iad. Agus carson a tha mi cho toilichte mu dheidhinn na naidheachd seo? Uill, cha mh貌r gu bheil biadh sam bith eile ri fhaighinn a tha cho blasda ris a鈥 chluais-mhara.
Tha deagh theans ann nach bi sibh e貌lach air ainm a鈥 chreutair seo agus, gu dearbh, cha d鈥檉huair mi lorg air ann am faclair Albannach sam bith. Ach canaidh na h-Eireannaich cluas-mhara ris, agus ann an corra ch脿nan eile, 鈥檚 e sin a tha an t-ainm a鈥 ciallachadh. Agus chanainn gur e sin an t-ainm as ciallaich鈥 a dh鈥檉haodadh a bhith againn anns a鈥 ch脿nan againn fh猫in. Tha an t-slige, agus chan eil ann ach an aon t猫, a鈥 coimhead coltach ri cluas. Ann am
Beurla 鈥檚 e abalone a chanas iad ris, mar is trice, ach cluinnidh tu ear shell ann an corra 脿ite cuideachd.
Innsidh mi tuilleadh dhuibh mu dheidhinn na cluaise-mara anns an ath litir, ach bu toil leam soraidh a leigeil leibh an t-seachdain-sa le fuaim 鈥 D猫 an ceangal a th鈥檃nn eadar a鈥 chluas-mhara agus am fuaim seo? Airson faighinn a-mach, bithibh anns an 猫isteachd an ath sheachdain!
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing ghr脿mair na seachdaine
Sean-fhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.