����ý

Globaleiddio yw’r ffordd y mae’r byd wedi dod yn fwy cydgysylltiedig. Mae’n cynnwys sut mae pobl yn cyfathrebu yn ogystal â masnach byd-eang, buddsoddi rhyngwladol a rhannu syniadau.

Efallai ei bod hi’n rhyfedd meddwl bod ein byd yn mynd yn llai. Nid o ran maint y Ddaear ond yn y ffordd rydyn ni’n rhyngweithio â'n gilydd. Mae hyn oherwydd globaleiddio.

Canlyniad hyn yw bod pobl, cwmnïau a llywodraethau ledled y byd yn dod yn fwy ac yn fwy rhyngwladol.

Dros y blynyddoedd rydyn ni wedi gallu cyfathrebu a theithio’n llawer cyflymach nac yn y gorffennol. Yn yr 1800au, roedd hi’n cymryd dyddiau neu wythnosau i lythyr gyrraedd pen ei daith.

Y dyddiau hyn, dim ond ychydig eiliadau mae'n ei gymryd i godi’r ffôn, anfon neges destun neu ebostio rhywun ym mhen draw’r byd.

Mae gwreiddiau globaleiddio yn yr Oesoedd Canol. Roedd gwladychu a fforio yn golygu bod syniadau, diwylliannau a thechnolegau yn cael eu rhannu o un wlad i'r llall.

Yn ddiweddar, mae’r broses hon wedi cyflymu oherwydd datblygiadau mewn technolegau cyfathrebu a thrafnidiaeth.

Erbyn hyn, mae'n anodd dychmygu byw mewn gwlad lle nad yw'r byd ehangach yn dylanwadu arni. Mae hyn yn gallu cynnwys y bwyd rydyn ni'n ei fwyta, y gerddoriaeth rydyn ni'n gwrando arni neu'r dillad rydyn ni'n eu gwisgo.

Mae datblygiadau mewn technoleg wedi cyfrannu at globaleiddio. Mae technolegau newydd wedi ysgogi cwmnïau i fod hyd yn oed yn fwy byd-eang ac wedi gwneud y broses o gysylltu ar draws y byd yn llawer haws.

• Trafnidiaeth

Mae'r ffordd rydyn ni’n teithio wedi datblygu'n sylweddol ers y 19eg ganrif. Mae dyfodiad y peiriant tanio mewnol, y rheilffyrdd ac awyrennau yn golygu ei bod hi’n bosib teithio o un wlad i'r llall yn llawer iawn cyflymach nac y byddai wedi cymryd yn yr 17eg ganrif. Bryd hynny roedd pobl yn dibynnu ar geffylau neu longau i deithio gan fwyaf. Fe wnaeth dyfeisio’r injan betrol arwain at ddefnyddio ceir, bysiau a lorïau ac adeiladu rhwydweithiau priffyrdd enfawr.

Mae datblygiadau ym maes hedfan yn golygu ei bod hi’n bosib symud nifer fawr o deithwyr a llawer o nwyddau dros bellteroedd maith yn llawer cyflymach.

Mae technolegau mwy newydd wedi ei gwneud hi’n bosib awtomeiddio’r broses o gludo nwyddau. Mae defnyddio dronau a llongau sydd yn hawdd eu llwytho a’u dadlwytho yn torri costau gweithredu sydd yn fantais i fusnesau.

Un o’r pethau wnaeth fwyaf i hybu globaleiddio oedd cyflwyno llongau cynwysyddion yn y 1950au. Maen nhw’n gwneud gwneud cludo nwyddau swmpus yn hawdd ac yn gyflym.

Mae defnyddio cynwysyddion i gludo nwyddau yn golygu bod posib eu trin unrhyw le yn y byd gyda llongau, lorïau a chraeniau arbenigol. Mae hyn yn caniatáu i gyflenwyr symud eu nwyddau yn gyflymach ac yn fwy effeithlon o gefn lorïau i longau.

Mae'r newidiadau hyn, a gweithredu ar raddfa fawr, wedi lleihau costau cludo nwyddau i lawer o gyflenwyr. Mae hyn yn golygu ei bod yn llawer haws cael mynediad at y farchnad fyd-eang ac i allforio iddi.

Ond mae maint llongau cynwysyddion hefyd wedi achosi problemau. Yn ystod y 1960au, gwelodd ardal Dociau Llundain ddirywiad sylweddol gan nad oedd lle i’r llongau mwy o faint ar Afon Tafwys. O ganlyniad, symudodd masnach i ddociau dwfn fel Dover a Felixstowe.

• Cyfathrebu

Mae technolegau cyfathrebu wedi datblygu’n hynod o gyflym yn yr 21ain ganrif. Mae hyn wedi gyrru globaleiddio ac wedi chwalu rhwystrau gwleidyddol a diwylliannol.

• Mae’r rhyngrwyd yn galluogi pobl a busnesau i gyfathrebu ar unwaith.
• Mae cyfathrebu trwy loeren yn ei gwneud hi’n bosib i gael trosolwg byd-eang ac i allu cyfathrebu hyd yn oed mewn ardaloedd diarffordd. Maen nhw’n ei gwneud hi’n bosib gwylio’r teledu a defnyddio ffonau.
• Mae ffonau symudol yn ei gwneud hi’n bosib cyfathrebu ac i gael mynediad i’r rhyngrwyd lle bynnag rydych chi.
• Mae cyfryngau cymdeithasol yn rhoi pobl o gwmpas y byd mewn cysylltiad â’i gilydd.

Mae’r datblygiadau technolegol hyn yn golygu bod cwmnïau trawswladol (Transnational corporations - TNCs) wedi gallu datblygu mewn gwledydd ledled y byd ac ei bod hi’n bosib monitro hyn o un pencadlys mewn gwlad fwy datblygiedig. Mae'r gostyngiad mewn amser cyfathrebu yn golygu bod cwmnïau yn gallu gweithio hyd yn oed yn fwy effeithlon a lleihau eu costau.

Mae penderfyniadau llywodraethau yn gallu cael effaith fawr ar rôl globaleiddio.

Fe wnaeth diwygiadau’r llywodraeth yn India yn ystod y 1990au newid y ffordd roedd hi’n gweithredu fel gwlad. Roedd y newidiadau hyn yn gwneud llawer mwy o fuddsoddiad tramor yn India yn bosib. O ganlyniad, gwelwyd cynnydd yn nifer y cwmnïau trawswladol a oedd yn symud yno i ddatblygu. Ers y newid hwn, mae India yn cael ei ystyried fel un o’r gwledydd mwyaf blaenllaw ar y farchnad fyd-eang y tu ôl i China.

Mae ffurfio partneriaethau â gwledydd eraill yn ei gwneud hi'n llawer haws masnachu ac i leihau costau. Mae’r Undeb Ewropeaidd yn enghraifft o gytundeb o’r fath. Mae ganddo bolisïau sy'n anelu at sicrhau symudiad rhydd pobl, nwyddau a gwasanaethau yn ei aelod-wledydd sy'n hyrwyddo globaleiddio.

Mae globaleiddio wedi siapio ein diwylliannau a’n hunaniaethau yn gymdeithasau homogenaidd a heterogenaidd.

Cymdeithas heterogenaidd

Mae Cymdeithas heterogenaidd yn cynnwys amrywiaeth eang o grefyddau, hiliau, diwylliannau, credoau a hyd yn oed diddordebau amser hamdden gwahanol fel sydd yng Nghymru.

Cymdeithas homogenaidd

Dyma gymdeithas lle mae llai o amrywiaeth, ee mewn diwylliannau a chredoau ac yn y nifer o ieithoedd sy’n cael eu siarad. Gall hyn hyd yn oed ymwneud â'r ffilmiau rydych chi'n eu gwylio neu'r bwyd rydych chi'n ei fwyta, wrth i ni ddechrau gweld yr un mathau o siopau a thueddiadau yn dod i'r amlwg mewn ardaloedd ar draws y byd.

Mae globaleiddio yn gallu bod yn beth positif ac yn rhywbeth negyddol.

Effeithiau positif

• Gall cwmnïau trawswladol sy’n datblygu mewn gwledydd incwm is helpu i wella’r economi a chynnig swyddi a sgiliau newydd.
• Mae’n llawer haws cysylltu â gweddill y byd a chael y wybodaeth ddiweddaraf am newyddion a digwyddiadau tramor.
• Mae pobl yn gallu profi gwledydd a diwylliannau newydd o amgylch y byd oherwydd y cyfryngau a gwell trafnidiaeth.
• Rydyn ni’n gallu prynu cynnyrch o dramor yn llawer rhatach.
• Gall gwledydd rannu syniadau a helpu ei gilydd i ddatblygu technolegau newydd.

Effeithiau negyddol

• Gall cwmnïau trawswladol ecsbloetio adnoddau gwledydd tlotach. Mewn rhai achosion mae pobl yn derbyn cyflog isel neu'n cael eu gorfodi i weithio o dan amodau anghyfreithlon.
• Mae busnesau bach yn cael eu gorfodi i gau oherwydd y gystadleuaeth oddi wrth siopau cadwyn byd-eang.
• Bygythiad i amrywiaeth – mae trefi a dinasoedd yn dod yn fwy ac yn fwy tebyg, bron iawn fel clonau o’i gilydd.
• Llawer iawn o lygredd yn cael ei greu wrth deithio mewn awyrennau a symud nwyddau ar longau a lorïau.
• Gall afiechydon fel Covid-19 ledaenu o un wlad i'r llall yn llawer haws gan bod cymaint o bobl a nwyddau yn symud o amgylch y byd.