Plotiau blwch a blewyn
Mae plotiau blwch a blewyn yn ffordd effeithiol iawn o ddangos llawer o wybodaeth.
Mae鈥檙 plotiau hyn yn cynnwys yr amrediad, yr amrediad rhyngchwartel, y canolrif, y gwerth isaf, y gwerth uchaf, y chwartel isaf a鈥檙 chwartel uchaf. Gallan nhw un ai gael eu llunio ar linell rif fel y gweli di uchod, neu weithiau gall nifer ohonyn nhw gael eu plotio ar graff er mwyn cymharu dosraniadau.
Weithiau bydd gofyn i ti lunio plot blwch a blewyn o ddiagram amlder cronnus.
Gelli wneud hyn trwy ganfod y canolrif a鈥檙 amrediad rhyngchwartel yn gyntaf, gan ddefnyddio鈥檙 dull arferol, ac yna plotio hwn ar linell rif fel y dangosir uchod.
Question
Llunia blot blwch a blewyn ar gyfer yr wybodaeth ganlynol:
- Amrediad - 75
- Gwerth isaf - 15
- Amrediad rhyngchwartel - 43
- Chwartel uchaf- 68
- Canolrif - 44
Sylwa nad yw'r gwerth uchaf wedi ei roi i ti. Mae angen defnyddio'r amrediad i gyfrifo hwn (cofia ma'r amrediad yw'r gwahaniaeth rhwng y gwerth uchaf a'r gwerth isaf):
Gwerth isaf + amrediad = gwerth uchaf
15 + 75 = 90
Dydyn ni dim yn gwybod beth yw'r chwartel isaf. Rydyn ni'n defnyddio'r amrediad rhyngchwartel i gyfrifo hwn (cofia mai'r amrediad rhyngchwartel yw'r gwahaniaeth rhwng y chwartel isaf a'r chwartel uchaf):
Chwartel uchaf 鈥 amrediad rhyngchwartel = chwartel isaf
68 - 43 = 25
Chwartel uchaf 鈥 amrediad rhyngchwartel = chwartel isaf
Question
Mae cwmni gwasanaethau yn ymchwilio i gost biliau nwy a thrydan mewn cartrefi. Maen nhw wedi dadansoddi鈥檙 wybodaeth o gannoedd o dai a chanfod mai canolrif y gost yw 拢66 a鈥檙 amrediad rhyngchwartel yw 拢21. Yr amrediad yw 拢27.50, y pris rhataf oedd 拢47.50 a鈥檙 chwartel uchaf oedd 拢74. Defnyddia blot blwch a blewyn i gynrychioli鈥檙 wybodaeth hon.
Dyma'r gwerthoedd rydyn ni'n eu gwybod:
- Amrediad - 拢27.50
- Gwerth isaf - 拢47.50
- Amrediad rhyngchwartel - 拢21
- Chwartel uchaf - 拢74
- Canolrif - 拢66
Mae angen i ni ddarganfod y gwerth uchaf:
Gwerth isaf + amrediad = gwerth uchaf
47.50 + 27.50 = 75
Mae angen i ni ddarganfod y chwartel isaf:
Chwartel uchaf - amrediad rhyngchwartel = chwartel isaf
74 - 21 = 53
Unwaith rydyn ni'n gwybod beth yw'r gwerthoedd rydyn ni eu hangen gallwn ni dynnu'r plot blwch a blewyn.