´óÏó´«Ã½

Yn Seremoni Gyhoeddi Eisteddfod Sir Ddinbych a'r Cyffiniau cyhoeddodd yr Archdderwydd Jim Parc Nest taw un enwebiad oedd wedi ei dderbyn ar gyfer swydd Archdderwydd yn ystod y cyfnod 2013-16.

"Er bod rhaid i gyfarfod blynyddol yr Orsedd gadarnhau'r enwebiad hwn yn y cyfarfod yn ystod yr Eisteddfod eleni, rwyf am gyhoeddi, a hynny'n hapus iawn, mai enw Christine James o Gaerdydd, fydd yn mynd gerbron y cyfarfod blynyddol ym Mro Morgannwg.

"Hi yw'r ferch gyntaf i gael ei henwebu fel Archdderwydd ac mae'n braf iawn cael cyhoeddi hynny," meddai.

"Yr hyn sy'n nodweddiadol am gysylltiad yr Eisteddfod â Sir Ddinbych yw mai yno y crewyd hanes wrth i fenywod ennill y prif wobrau llenyddol am y tro cyntaf.

"Dilys Cadwaladr enillodd y Goron yn Y Rhyl yn 1953 a Mererid Hopwood enillodd y Gadair yn Ninbych yn 2001.

"Christine hefyd yw'r ddysgwraig gyntaf i gael ei henwebu i swydd yr Archdderwydd ac mae hyn hefyd yn destun llawenhau i ni fel cenedl," meddai'r Archdderwydd Jim Parc Nest.

"Llongyfarchiadau mawr i Christine ar ei henwebiad a mawr obeithiaf y bydd hi'n eich annerch chi o'r Maen Llog yn Seremoni'r Cyhoeddi y flwyddyn nesaf."

Yn wreiddiol o Donypandy yng Nghwm Rhondda, magwyd Mrs James ar aelwyd uniaith Saesneg ac fe ddysgodd y Gymraeg fel ail iaith tra'n ddisgybl yn Ysgol Ramadeg y Merched Y Porth.

Wedyn enillodd radd anrhydedd dosbarth cyntaf yn y Gymraeg ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Mae'n Uwchddarlithydd yn Academi Hywel Teifi, Prifysgol Abertawe, ac yn byw yng Nghaerdydd.

Mae'n briod â Wyn ac yn fam i Eleri, Emyr ac Owain, ac yn fam-gu newydd sbon i Trystan Marc.

Enillodd y Goron yn Eisteddfod Genedlaethol Eryri a'r Cyffiniau yn 2005 am ei chasgliad o gerddi, Lluniau Lliw, a ysbrydolwyd gan rai o weithiau celf mwyaf enwog Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd.

Dywedodd y beirniad, Derec Llwyd Morgan, fod hwn yn "gasgliad o farddoniaeth caboledig a chyffrous".

Roedd Christine hefyd ymhlith enillwyr y gystadleuaeth farddoniaeth ryngwladol Féile Filíochta sawl gwaith ac roedd yn fardd gwadd Y Lle Celf yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd a'r Cylch 2008.

Fe'i derbyniwyd i'r Orsedd yn 2002 ac mae'n aelod o Fwrdd yr Orsedd ers 2010.

Daw cyfnod yr Archdderwydd presennol i ben ddiwedd Eisteddfod Genedlaethol Bro Morgannwg.

Caiff yr Archdderwydd newydd ei urddo yn Seremoni Gyhoeddi Eisteddfod Genedlaethol 2014 a hynny ym mis Mehefin 2013.