´óÏó´«Ã½

Y para-athletwraig Olivia Breen yw Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn ´óÏó´«Ã½ Cymru Wales 2022.

Ym mis Awst, enillodd Breen fedal aur yng Ngemau'r Gymanwlad gan guro Sophie Hahn o Loegr yn y ras 100m T37/38 yn Birmingham.

Fe gofnododd record bersonol newydd yn y broses gan orffen mewn 12.83 eiliad.

"Mae'n sioc. Do'n i ddim yn disgwyl ennill [y wobr]..." meddai.

"Mae hyn yn anrhydedd enfawr gyda pherfformiadau mor gryf o fewn chwaraeon Cymru.

"Roedd bod yn rhan o'r tîm yn anhygoel a bod yn un o'r capteiniaid [athletau] hefo Osian Jones yn foment sbesial iawn i fi."

Ychwanegodd bod pawb yn Nhîm Cymru wedi "cefnogi ein gilydd" ac yn dilyn cyfnod Covid, "mae'n gwneud i chi werthfawrogi bywyd a chael torf hefyd".

Ei medal oedd y gyntaf gan Gymraes ar y trac mewn Gemau Cymanwlad ers i Kay Morley ennill y ras 100m dros y clwydi yn Auckland, 1990.

Roedd yn hyd yn oed mwy melys gan fod Breen mor aml wedi colli allan i Hahn ar y trac.

Y flwyddyn flaenorol roedd Breen yn seithfed wrth i Hahn amddiffyn ei theitl Paralympaidd T38 yng Ngemau Tokyo.

Ond yn Birmingham daeth tro ar fyd o'r diwedd wrth i Breen gynhyrchu perfformiad orau ei gyrfa.

Profodd ei chyfweliad emosiynol ar ôl y ras yn Birmingham i fod yn un o eiliadau mwyaf cofiadwy'r Gemau.

"Byddai cael unrhyw fath o fedal wedi bod yn anhygoel ond roedd ennill yr aur mor arbennig, ac roedd cael fy nheulu a ffrindiau yno yn anhygoel," ychwanegodd.

"Rydw i wedi bod mewn cystadleuaeth â Sophie Hahn ers naw mlynedd bellach, mae hi wedi bod yn ennill ers blynyddoedd...mae'n dangos bod gwaith caled yn talu ar ei ganfed."

Dewiswyd Breen ar gyfer gwobr ´óÏó´«Ã½ Cymru Wales gan banel o arbenigwyr a gadeiriwyd gan gyfarwyddwr perfformiad Undeb Rygbi Cymru Nigel Walker, ac sy'n cynnwys y Barwnes Tanni Grey-Thompson, Leshia Hawkins prif weithredwr Criced Cymru, cyn bêl-droediwr Cymru a chwaraewr pêl-rwyd Nia Jones ac Owen Lewis o Chwaraeon Cymru.

"Olivia Breen oedd dewis unfrydol y panel i fod yn Bersonoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn Cymru 2022 am ei pherfformiad rhagorol yn ystod Birmingham 2002," dywedodd Walker.

"Roedd yn berfformiad a oedd yn atseinio ar draws y DU wrth gael ei ailchwarae am sawl diwrnod yn dilyn ei pherfformiad syfrdanol yn trechu'r bencampwraig a'r ffefryn, Sophie Hahn.

"Roedd yn berfformiad oedd yn un o uchafbwyntiau y gemau gyfan.

"Roedd safon y perfformiad yn amlwg ond hefyd y ffordd y cafodd ei phleser amlwg ei rannu gan y rhai a oedd yn ddigon ffodus i fod yn y stadiwm - a hefyd gan y miliynau yn gwylio ar y teledu. Moment wirioneddol arbennig.

"Roedd yna grybwylliadau anrhydeddus i'r sgïwr Menna Fitzpatrick a ychwanegodd at ei chasgliad helaeth o fedalau ar lwyfan y byd er gwaethaf newid canllaw hwyr, i Gareth Bale a'i berfformiadau rhagorol yn helpu Cymru i ymddangos yn ei Chwpan Byd Pêl-droed dynion cyntaf ers 1958 ac i Jeremiah Azu a gyhoeddodd ei fod wedi cyrraedd fel uwch-athletwr trac gyda pherfformiadau trawiadol yng Ngemau'r Gymanwlad a'r Pencampwriaethau Ewropeaidd."

Mae Breen hefyd yn cystadlu yn y categori naid hir F38 ac mae bellach yn canolbwyntio ar Bencampwriaethau Para-Athletau'r Byd ym Mharis yng Ngorffennaf 2023.

"Rwyf wedi anafu am y chwe wythnos diwethaf ond rwy'n dod yn ôl i mewn iddo," ychwanegodd Breen.

"Fe ddigwyddodd i fy mhen-glin pan oeddwn yn hyfforddi ym Mhortiwgal.

"Roeddwn yn teimlo mor dda, des yn ôl i hyfforddi ac roedd popeth yn mynd yn dda iawn felly roeddwn ychydig yn isel ond mae'n rhaid i mi gadw'n bositif a bydd yn dod.

"Rwyf eisiau mwy o PB's [ym Mharis], mwy o fedalau, i fynd yn gyflymach, yn gryfach a neidio ymhellach.

"Dyna fy mhrif nod."