´óÏó´«Ã½

Mae athrawon sy'n perthyn i Undeb Addysg Cenedlaethol Cymru (NEU) yng Nghymru a Lloegr wedi pleidleisio o blaid streicio.

Bydd athrawon yng Nghymru yn streicio am ddeuddydd ym mis Chwefror a deuddydd ym mis Mawrth.

Ni fydd y streic yn effeithio ar ysgol unigol am fwy na phedwar diwrnod, medd yr undeb, sydd â 23,000 o athrawon a staff cefnogi yng Nghymru.

Mae David Evans, ysgrifennydd NEU Cymru, wedi galw am drafodaethau gyda'r Prif Weinidog Mark Drakeford i drafod yr anghydfod sy'n ymwneud â chyflog.

Dywedodd bod 58% o aelodau'r undeb wedi dychwelyd eu ffurflenni pleidleisio gyda 92% o blaid streicio.

Dywedodd hefyd bod dros 80% o staff cefnogi hefyd o blaid gweithredu diwydiannol gyda 53% yn dychwelyd eu ffurflenni pleidleisio.

Bydd aelodau'r NEU yn streicio yng Nghymru ar 1 a 14 Chwefror a 15 a 16 Mawrth.

Yn hwyrach brynhawn Llun, dywedodd undeb y penaethiaid ysgolion, NAHT Cymru, eu bod wedi pleidleisio dros weithredu'n ddiwydiannol gyda 95% o blaid gweithredu sydd ddim yn cynnwys streicio, a 75% o blaid streicio.

Roedd undebau'r NEU a'r NAHT wedi cynnal pleidlais ymysg aelodau wedi i Lywodraeth Cymru gynnig codiad cyflog o 5% i athrawon.

Fe wnaeth undeb arall, NASUWT, hefyd gynnal pleidlais, ond ni fyddan nhw'n gweithredu am fod llai na 50% o aelodau wedi cymryd rhan.

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru y bydd y Gweinidog y Gymraeg ac Addysg yn cyfarfod ag undebau athrawon a phenaethiaid yn hwyrach yr wythnos hon i drafod canlyniad y pleidleisiau.

Mae'r NEU wedi bod yn galw am godiad cyflog o 12% yn dilyn yr hyn mae'n ei alw'n "setliadau ariannol gwael" ers 2010.

Roedd yna gefnogaeth lwyr i athrawon y tu allan i Ysgol Borth-y-gest ger Porthmadog brynhawn Llun.

"Dwi'n llwyr gefnogi athrawon sydd isio mynd ar streic," meddai Rhian Williams, "ac fel llywodraethwr Ysgol Cefn Coch ym Mhenrhyndeudraeth dwi tu ôl i chi gant y cant."

"Mae'r teachers yn 'neud job ardderchog," meddai David Mansel sydd yn un o rieni Ysgol Borth-y-gest.

"Mae'n rhaid i ni gyd sefyll y tu ôl iddyn nhw a bacio nhw tan y diwedd."

Fore Llun ar Radio Wales, dywedodd David Evans, Ysgrifennydd Cyffredinol Undeb yr NEU: "Does yr un o'n haelodau eisiau mynd ar streic ond yr hyn ry'n yn geisio ei wneud yw sicrhau bod cyflogau athrawon yn cyfateb i chwyddiant fel ein bod yn denu yr ymgeiswyr gorau i'r proffesiwn a hynny er mwyn sicrhau bod ein disgyblion presennol yn cael addysg o'r safon uchaf - sef yr hyn y maen nhw'n ei haeddu."

Ddydd Gwener daeth i'r amlwg na fyddai undeb NASUWT yn streicio am y tro.

Fe wnaeth tua 90% o'u haelodau bleidleisio o blaid gweithredu diwydiannol, ond 42% wnaeth fwrw eu pleidlais - mae'n rhaid i 50% wneud hynny er mwyn cynnal streic gyfreithlon.

Mae'r Gweinidog Addysg Jeremy Miles wedi dweud nad oes ganddo'r adnoddau i gynyddu tâl athrawon yn fwy na'r 5% sydd wedi'i awgrymu gan gorff annibynnol.

Mae wedi dweud bod disgwyliad undebau i gyflogau godi gyda chwyddiant yn "gwbl resymol", ond yn amhosib heb gynnydd mawr yng nghyllideb Llywodraeth Cymru.

Ychwanegodd ei bod yn "warth fod Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi ein gadael mewn sefyllfa mor amhosib".

Gyda chwyddiant yn 10.7% fis Tachwedd, mae cynnig Llywodraeth Cymru wedi cael ei feirniadu fel "toriad cyflog" gan undebau.

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Rydyn ni'n deall ac yn parchu'r teimladau sydd wedi'u mynegi yn y pleidleisiau hyn am weithredu diwydiannol heddiw.

"Bydd Gweinidog y Gymraeg ac Addysg yn cyfarfod ag undebau athrawon a phenaethiaid yn hwyrach yr wythnos hon i drafod canlyniad y pleidleisiau.

"Yng Nghymru rydyn ni'n rhoi gwerth ar bartneriaeth gymdeithasol ac rydyn ni'n parhau i gyfarfod ag undebau llafur yn rheolaidd i drafod ystod o faterion sy'n effeithio ar y gweithlu."