����ý

Mae un o gynghorwyr Sir Gâr wedi beirniadu Plaid Cymru yn ffyrnig wrth ymddiswyddo o grŵp y blaid ar Gyngor Sir Gâr, gan gyhuddo'r blaid o "fethu â dysgu o gamgymeriadau'r gorffennol".

Fe fydd y Cynghorydd Dai Nicholas nawr yn cynrychioli ardal Llandybie fel cynghorydd annibynnol, sydd ddim yn perthyn i unrhyw grŵp.

Deallir bod y Cynghorydd Nicholas wedi anfon neges at gyd-aelodau yng ngrŵp y blaid fore Llun, a'i fod yn feirniadol iawn o'r ffordd roedd y blaid yn ganolog a’r Pwyllgor Gwaith wedi ymdrin â rhai materion.

Meddai llefarydd ar ran Plaid Cymru: “Diolchwn i’r Cynghorydd Dai Nicholas am ei wasanaeth.

"Fel mae ef ei hun yn nodi, mae gan Blaid Cymru gynrychiolwyr gwych ar lefel lleol a chenedlaethol ac yn Ann Davies ymgeisydd heb ei hail ar gyfer yr etholiad cyffredinol nesaf.”

Mewn neges at arweinydd y grŵp, mae'r Cynghorydd Dai Nicholas yn cyhuddo'r blaid yn ganolog o anwybyddu barn aelodau ar lawr gwlad a chynghorwyr y blaid.

Mae'n cyhuddo'r blaid o orfodi ymgeiswyr allanol, ac o fethu â gwrando a deall yr ymdeimlad ymhith aelodau'r blaid yn Llanelli.

Mae'n feirniadol hefyd o'r ffordd y gwnaeth Plaid Cymru ymdrin gydag achos Jonathan Edwards, rhywbeth y mae'n dweud sydd "wedi dwyn gwarth ar y blaid", ac o gynnal "llys cangarŵ."

Mae'r Cynghorydd Nicholas hefyd yn cwestiynu pam na wnaeth y blaid gymryd camau disgyblu yn erbyn Leanne Wood ar ôl iddi wneud sylwadau beirniadol ychydig ddiwrnodau cyn yr etholiadau lleol.

Mae'n ddirmygus o'r penderfyniad hefyd i beidio enwebu Elfyn Llwyd fel ymgeisydd i Dŷ'r Arglwyddi, ac mae'n hallt ei feirniadaeth o'r cytundeb cydweithio gyda'r Blaid Lafur yn y Senedd.

Mae'n cyhuddo'r Blaid o "ddiffyg cynllun" ar sut i sicrhau annibyniaeth i Gymru.

Yn olaf, mae'n feirniadol o'r gyfundrefn etholiadol newydd ar gyfer y Senedd fydd yn cynnwys "rhestrau caeëdig".

Meddai: "Yr unig reswm galla i weld ydy mynd â'r dewis o ddwylo etholwyr, gosod gwleidyddion di-wyneb yn eu lle, a chadw gafael simsan ar rym fel cŵn bach i Lafur Cymru, tra'n cael briwsion o'r bwrdd."

Dywedodd y Cwnsler Cyffredinol, Mick Antoniw, bod y newidiadau yn fodd o gryfhau "sylfeini ein democratiaeth seneddol".

Dim mwyafrif clir bellach

Doedd y Cynghorydd Dai Nicholas ddim am gael ei holi ond dywedodd bod yn parhau i gadw at y sylwadau yn y neges.

Mae ei benderfyniad yn gadael Plaid Cymru heb fwyafrif clir ar y cyngor, er mae'r blaid yn rheoli'r awdurdod mewn partneriaeth gyda'r grwp Annibynnol.

Mae gan Blaid Cymru 37 o gynghorwyr ar Gyngor Sir Caerfyrddin ac mae gan grŵp Llafur 21 aelod.

11 aelod sydd gan y grŵp Annibynnol ac mae chwech o gynghorwyr annibynnol sydd ddim yn perthyn i unrhyw grŵp.