16/07/2010
Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain. This week's letter for learners from Roddy MacLean.
Last on
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 574
Duration: 05:21
Litir 574: Beul-aithris Gh脿idhlig ann an Gallaibh
Bha An t-Urr Alexander Pope na mhinistear ann am Meaghrath ann an Gallaibh anns an ochdamh linn deug. Anns a鈥 bhliadhna seachd ceud deug, trithead 鈥檚 a naoi (1739) no mar sin, chruinnich e beul-aithris Gh脿idhlig ann an Gallaibh. Ann am bliadhna nuair a tha am M貌d N脿iseanta gu bhith ann an Gallaibh, saoilidh mi nach d猫an e cron sam bith s霉il a thoirt air an obair aige.
Am measg na chruinnich e bha Duan Diarmaid. Seo na sgr矛obh e fh猫in mu dheidhinn: Tha bodach anns an sg矛re seo a bheir dheth a bhonaid gach turas a ghabhas e 鈥淒uan Diarmaid鈥. Fhuair mi a-steach don taigh agam e, thug mi botal leann dha agus dh鈥檌arr mi air 鈥淒uan Diarmaid鈥 a ghabhail. 脌s d猫idh c貌mhradh beag, thuirt e gun d猫anadh e sin airson ministear a pharaiste a thoileachadh ach thug e a bhonaid dheth. Dh鈥檌arr mi air stad agus a bhonaid a chur air. Ach thug e leisgeul air choreigin.
Cho luath 鈥檚 a th貌isich e air seinn, dh鈥櫭╥rich mi agus chuir mi a bhonaid air a-rithist. Rinn e guidheachan agus dhi霉lt e an tuilleadh a ghabhail mura leiginn leis a cheann fh脿gail gun cheann-bheart. Thug mi a shaorsa dha agus sheinn e gu foghainteach. An uair sin dh鈥檉haighnich mi dheth gu d猫 an t-adhbhar a bh鈥 aige [a bhith a鈥 seinn gun cheann-bheart]; thuirt e rium gur e urram don ghaisgeach a bu choireach [a鈥 ciallachadh Diarmaid]. Dh鈥檉haighnich mi dheth an robh e dhen bheachd gun robh spiorad a鈥 ghaisgich an l脿thair; thuirt e nach robh ach gun robh e iomchaidh dhaibhsan a bha na shliochd a bhith a鈥 toirt urram do a chuimhne.
Tha ochdad 鈥檚 a c貌ig loidhnichean anns an duan. Chan eil e furasta a leughadh oir cha do sgr矛obh Mgr Pope a鈥 Gh脿idhlig leis an t-siostam litreachaidh a th鈥 againn an-diugh. Tha an duan a-mach air mar a mharbh Diarmad an torc nimhe airson dearbhadh do Fhionn MacCumhail gun robh e airidh air Gr脿inne a bhith aige mar bhean-ch猫ile.
鈥橲 aithne dhomh tr矛 脿iteachan ann an Alba far a bheilear ag r脿dh gun do mharbh Diarmad an torc 鈥 Gleann S矛dh, T貌rr an Tuirc faisg air an 脪ban agus Beinn Laghail ann an D霉thaich MhicAoidh. De na tr矛 脿iteachan sin, 鈥檚 e Beinn Laghail as fhaisge air Meaghrath ann an Gallaibh. Gu dearbh, chithear a鈥 bheinn 脿 Meaghrath air latha soilleir. Ach gu h-inntinneach tha an duan a chruinnich Mgr Pope ann an Gallaibh a鈥 gabhail 脿ite ann an Gleann S矛dh, seach ann an D霉thaich MhicAoidh.
Am measg na chruinnich e tha sgeulachdan na F猫inne a tha a鈥 toirt a-steach Fionn, Oisean, Oscar, Caoilte is Conlaoch 鈥 na laoich air a bheil sinn e貌lach bho sg矛rean eile. Ach tha st貌iridh aige nach fhaca mi ann an 脿ite sam bith eile 鈥 Duan Learmoin. Tha Oisean, mac Fhinn, a鈥 caoidh mar a chaill r矛oghachd athar gu dubh aig l脿mhan nan Lochlannach.
B鈥 e Learmon fear cumhachdach a bh鈥 ann an co-bhanntachd le Fionn. Ach nuair a nochd cabhlach m貌r 脿 Lochlann, cha robh Learmon de貌nach cath a chur. Lagaich sin na G脿idheil agus thug na Lochlannaich buaidh orra. Saoil an robh an sgeulachd sin na chomharra air rudeigin a thachair ann an eachdraidh nan G脿idheal 鈥 eadhon ann an Gallaibh 鈥 o chionn fhada?
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gnathas-cainnt na Litreach
cha robh Learmon de貌nach cath a chur: Learmon wasn鈥檛 willing to wage war.
听
Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥 air a maoineachadh le MG ALBA
Broadcasts
- Fri 16 Jul 2010 11:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sat 17 Jul 2010 10:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.