03/01/2014
Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain. This week's letter for learners from Roddy MacLean.
Last on
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 755
Duration: 05:00
Litir 755: Tormod an t-Se貌ladair - Pairt 5
Ma bhios sibh ag 猫isteachd ri pr貌graman naidheachd Radio nan G脿idheal, bidh fios agaibh gur e fear le G脿idhlig a tha na 脌rd-r霉naire air Caidreachas nam Poileas an Alba. Tha Calum Steele, a bhuineas do dh鈥橴ibhist a Deas, a鈥 leantainn cas-cheum eileanach eile le G脿idhlig a chuir an Caidreachas air chois. B鈥 esan ar caraid Tormod MacIlleMhoire, Tormod an t-Se貌ladair, 脿 Siabost ann an Le貌dhas.
听听听听听听听听听听听 Tha mi air a bhith ag innse dhuibh mu Thormod agus saoghal n脿dair. Ach bha e ainmeil cuideachd ann an seirbheis a cho-chreutairean a bha ag obair mar phoilis. Anns an fh猫in-eachdraidh aige My Story, tha e ag aithris gun robh 脿rd-urrachan na seirbheis gu math m矛-thoilichte gun robh poilis ann an aonadh. Bha sin gu dubh an aghaidh nan riaghailtean. Ach bha Tormod dhen bheachd gun robh e riatanach gum biodh aonadh aca, oir bha am p脿igheadh cho truagh agus an uairean obrach cho fada.
听听听听听听听听听听听 Eadar naoi ceud deug 鈥檚 tr矛-deug (1913) agus naoi ceud deug 鈥檚 ochd-deug (1918), bha an t-aonadh ag obair ann an d矛omhaireachd. Bha Tormod dhen bheachd gun robh an t-脿m ann a thoirt don fhollais.
听听听听听听听听听听听 Anns a鈥 Ghearran naoi ceud deug 鈥檚 naoi-deug (1919) chaidh an t-脌rd-chonstabal don 脪ban airson bruidhinn ris na h-oifigearan an sin, far an robh Tormod na sh脿irdseant. An oidhche roimhe, bha coinneamh dh矛omhair eadar Tormod 鈥檚 na poilis eile san aonadh. Dh鈥檃ontaich iad gu h-aona-ghuthach aideachadh gun robh iad nam buill. Bhiodh iad a鈥 di霉ltadh am ballrachd a leigeil seachad.
听听听听听听听听听听听 Chaidh Tormod a ghairm a-steach na aonar don 脌rd-chonstabal. Thuirt an t-脌rd-chonstabal ris gu feumadh e an t-aonadh fh脿gail no an t-seirbheis fh脿gail. Bhiodh c貌ig mionaidean aige, na sheasamh gu d矛reach, airson a cho-dh霉nadh a dh猫anamh. Thuirt Tormod gum f脿gadh e an t-seirbheis. Cha do sheas ach dithis de na h-oifigearan eile ri a ghualainn, ge-t脿.
听听听听听听听听听听听 Ach cha b鈥 e sin deireadh a鈥 ghnothaich. Bha muinntir an 脪bain cho m矛-thoilichte 鈥檚 gun do rinn iad coiteachadh m貌r. Sgr矛obh iad chun a鈥 Phr矛omhaire, Lloyd George. Bha esan air dearbhadh a鈥 bhliadhna roimhe ann an Sasainn gun robh e tuigseach mu shuidheachadh nam poileas. An ceann seachdain, fhuair Tormod agus a dhithis chompanach an dreuchdan air ais.
听听听听听听听听听听听 Bha stailc aig na poilis ann an naoi ceud deug is naoi-deug (1919) agus thuig an riaghaltas gu feumadh iad rudeigin a dh猫anamh. Chuir iad achdan tron Ph脿rlamaid. Chruthaich iad Caidreachas nam Poileas an Alba agus Caidreachas fa leth ann an Sasainn 鈥檚 a鈥 Chuimrigh.
听听听听听听听听听听听 Cha robh 脿rd-urrachan nam poileas toilichte le Tormod, ge-t脿. Chuir iad a-mach 脿s an 脪ban e agus dh鈥檉heuch iad ri toirt air a dhreuchd a leigeil seachad tr脿th air adhbharan sl脿inte. Nuair a leig e dheth a dhreuchd, le thoil fh猫in, bha aige fh猫in 鈥檚 aig a bhean 鈥檚 an ceathrar cloinne ris an taigh-poilis aca fh脿gail taobh a-staigh seachdain.
听听听听听听听听听听听 Thuirt Tormod, 鈥楾ha an duine a reiceas a phrionnsabalan airson 脿rdachadh tuarastail 鈥 aig an aon 矛re ri beathaichean an achaidh.鈥 Bha a phrionnsabalan aige agus ch霉m e riutha gu daingeann. Chaochail Tormod ann an Ceann Loch Chille Chiarain ann an naoi ceud deug, ceathrad 鈥檚 a naoi (1949). 鈥楢thair Caidreachas nam Poileas鈥. 鈥楻矛gh nan Nathraichean鈥. Abair beatha a bh鈥 aige.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Dh鈥檃ontaich iad gu h-aona-ghuthach aideachadh gun robh iad nam buill: they unanimously agreed to admit that they were members. Nam buill means literally 鈥榠n their members鈥; we use this dative formation quite frequently in this type of construction (and not that it includes the possessive) eg tha mi nam ball 鈥業鈥檓 a member鈥, a bheil thu nad bhall? 鈥榓re you (sing) a member?鈥, an robh sibh nur buill 鈥榳ere you (pl) members?鈥, bha sinn nar buill 鈥榳e were members鈥.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
gu dubh an aghaidh听nan riaghailtean:completely against听the rules.
听
Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥 air a maoineachadh le MG ALBA
Broadcasts
- Fri 3 Jan 2014 11:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sat 4 Jan 2014 10:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sun 5 Jan 2014 14:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.