大象传媒

A bheil sibh e貌lach air a鈥� Gh脿idhealtachd? Tha a鈥� cheist s矛mplidh ach 鈥檚 d貌cha nach eil an fhreagairt buileach cho s矛mplidh. D猫 th鈥� anns a鈥� Gh脿idhealtachd an-diugh? Ma tha barrachd luchd-labhairt na G脿idhlig air sr脿id ann an Glaschu na tha ann an, can, Tairbeart Loch F矛ne, am bu ch貌ir gabhail ris an t-sr脿id sin mar 鈥楪h脿idhealtachd鈥�? Agus d猫 mu dheidhinn 脿iteachan a bha uaireigin G脿idhealach, ach anns a bheil gl猫 bheag dhen ch脿nan an-diugh? C脿ite a bheil a鈥� Gh脿idhealtachd a鈥� t貌iseachadh agus a鈥� cr矛ochnachadh?

听听听听听听听听听听听 鈥橲 e sin cuspair deasbaid airson latha eile. Ach bha mi mothachail do na h-脿iteachan anns an robh mi far a bheil G脿idhlig air a bruidhinn 鈥� ann an Alba, 脠irinn agus Eilean Mhanainn. Tha mi air a bhith air feadh G脿idhealtachd na h-Alba. Bha mi anns a鈥� chuid mh貌ir de Gh脿idhealtachdan na h-脠ireann. Agus bha mi am measg nan G脿idheal ann an Eilean Mhanainn.

听听听听听听听听听听听 A dh鈥檃indeoin sin, bha mi riamh dhen bheachd nach robh mo thuigse de shaoghal nan G脿idheal coileanta, oir bha 脿ite G脿idhealach eile ann far nach robh mi. Chan eil a鈥� Gh脿idhealtachd sin anns an Roinn E貌rpa. Tha i ann an taobh sear Chanada. Bidh fios agaibh d猫 an t-脿ite a tha mi a鈥� ciallachadh 鈥� Alba Nuadh. Agus tha mi toilichte a r脿dh gun robh mi ann o chionn ghoirid. Ch貌rd an t-脿ite rium glan.

听听听听听听听听听听听 鈥橲 iomadh 矛omhaigh a nochdas ann an s霉il mo chuimhne nuair a tha mi a鈥� beachdachadh air an turas agam. 鈥橲 i t猫 dhiubh rudeigin a thachair air a鈥� mhadainn mu dheireadh agam ann am pr矛omh bhaile na m貌r-roinne, Halifax. Bha mi cuide ri companach aig a bheil deagh Gh脿idhlig, agus a dh鈥檕braicheas airson a鈥� ch脿nain ann an Alba Nuaidh. Bha sinn a鈥� gabhail bracaist c貌mhla ann an taigh-貌sta.

听听听听听听听听听听听 Dh鈥櫭╥rich mi airson bobhla mheasan is iogairt fhaighinn. Nuair a thill mi, bha mo chompanach a鈥� bruidhinn ri t猫-fhrithealaidh nam b貌rd 鈥� t猫 貌g. Agus d猫 an c脿nan anns an robh iad a鈥� bruidhinn? A鈥� Gh脿idhlig! Bha agam ri r脿dh rium fh矛n 鈥� 鈥楥han eil thu ann an Alba, a bhalaich, ach ann an d霉thaich ch猫in!鈥�

听听听听听听听听听听听 Uill, feumaidh mi r脿dh nach robh Alba Nuadh mar dh霉thaich ch猫in. Uaireannan, nuair a bha mi am measg nan G脿idheal, bha mi a鈥� faireachdainn na bu chofhurtaile na bhithinn ann am m貌ran sg矛rean Gallta ann an Alba. Bhruidhinn mi G脿idhlig gu le貌r ann. Agus 鈥檚 iomadh duine ris an do thachair mi a bha b脿igheil ris a鈥� ch脿nan oir bha i aig p脿rant no seana-ph脿rant.

听听听听听听听听听听听 Cha robh an t猫 a bha a鈥� frithealadh nam b貌rd buileach fileanta ann an G脿idhlig. Ach tha a piuthar faisg air a bhith fileanta. Agus tha a br脿thair gu tur fileanta.

听听听听听听听听听听听 Tha 矛omhaigh eile a鈥� tighinn gu s霉il mo chuimhne fhad 鈥檚 a tha mi a鈥� sgr矛obhadh seo. Bha mi ri taobh an rathaid ann an Eilean Cheap Bhreatainn. Bha mi air an c脿r a stad airson dealbh a thogail de shoidhne dh脿-ch脿nanach. Gu h-脿rd bha 鈥楲ong Point鈥� oirre. Agus gu h-矛osal 鈥楢n Rubha Fada鈥�.

听听听听听听听听听听听 Bha am post a鈥� l矛bhrigeadh litrichean. Chuir e uinneag a charbaid s矛os. 鈥楧o you have the Gaelic?鈥� dh鈥檉haighnich e. 鈥楾ha gu le貌r,鈥� fhreagair mise ann an G脿idhlig. Agus th脿inig g脿ire mh貌r air aodann. B鈥� i a鈥� Gh脿idhlig pr矛omh ch脿nan a ph脿rantan agus thuig e mi. 鈥橲 iomadh turas a thachair rudan mar sin dhomh ann an Alba Nuaidh.

barrachd luchd-labhairt na G脿idhlig air sr脿id ann an Glaschu: more Gaelic-speakers on a street in Glasgow; c脿ite a bheil a鈥� Gh脿idhealtachd a鈥� t貌iseachadh agus a鈥� cr矛ochnachadh?: where does the Gaidhealtachd begin and end?; mothachail do na h-脿iteachan anns an robh mi: aware of the places I had been in; a dh鈥檃indeoin sin, bha mi riamh dhen bheachd nach robh mo thuigse de shaoghal nan G脿idheal coileanta: despite that, I was always of the opinion that my understanding of the world of the Gaels was not complete; 鈥檚 iomadh 矛omhaigh a nochdas ann an s霉il mo chuimhne: many an image appears in my mind鈥檚 eye; 鈥檚 i t猫 dhiubh rudeigin a thachair air a鈥� mhadainn mu dheireadh agam: one of them is something that happened on my last morning; pr矛omh bhaile na m貌r-roinne: the capital of the province; a dh鈥檕braicheas airson a鈥� ch脿nain: who works for the language; airson bobhla mheasan is iogairt fhaighinn: to get a bowl of fruit and yoghurt; t猫-fhrithealaidh nam b貌rd: the waitress; mar dh霉thaich ch猫in: like a foreign country; na bu chofhurtaile na bhithinn ann am m貌ran sg矛rean Gallta: more comfortable than I would be in many Lowland areas;听 b脿igheil ris a鈥� ch脿nan oir bha i aig p脿rant no seana-ph脿rant: well disposed towards the language because it was spoken by a parent or a grandparent; airson dealbh a thogail de shoidhne dh脿-ch脿nanach: to take a picture of a bilingual sign; bha am post a鈥� l矛bhrigeadh litrichean: the postman was delivering letters; chuir e uinneag a charbaid s矛os: he lowered the window of his vehicle; th脿inig g脿ire mh貌r air aodann: a big smile came across his face; thuig e mi: he understood me.

鈥橲 e sin cuspair deasbaid airson latha eile: that鈥檚 a debate for another day.

听

Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥� air a maoineachadh le MG ALBA