大象传媒

Coinneach MacIllFhinnein: Tha sinn air a bhith tr矛 bliadhna ag obair air, a鈥� feuchainn ri ruighinn chun na h-矛re-sa. Agus feumaidh mi r脿dh gu bheil a鈥� ch霉is air a bhith ag obair uabhasach math agus uabhasach sgiobalt鈥� dhan a h-uile duine a bh鈥� ann.

Aonghas D貌mhnallach: Nise, gu fortanach dhuibhse, bha uachdaran agaibh a bha de貌nach d猫iligeadh ribh.

Coinneach: Bha. 鈥橲 e buannachd mh貌r a bha sin dhuinne, agus uill, mura biodh sin air a bhith againn, cha bhiodh sinne air a dhol air an t-slighe a tha seo bhon a鈥� chiad latha. Ach, ri linn gun robh an t-uachdaran a bh鈥� ann airson an oighreachd a reic rinn, bha sinn toilicht鈥� gu le貌r rannsachadh a dh猫anamh a-mach a dh鈥檉haicinn d猫 mar a dheigheadh dhuinn. Is tha sinn a-nis air a thighinn chun na h-矛re far an d鈥� fhuair sinn an airgead airson an oighreachd a cheannach, agus a h-uile c脿il air a dhol troimhe. Rudan taobh luchd-lagha, is rudan taobh mapping airson an oighreachd, tha a h-uile c脿il a tha sin a-nis air a chr矛ochnachadh, agus tha d霉il againn an oighreachd a ghabhail a-null.

Aonghas: D猫 cho duilich 鈥檚 a bha sin a dh猫anamh? Airson tha sinn a鈥� cluinntinn oighreachdan eile fad 鈥檚 a bheil aca ri na cr矛ochan a chur a-mach agus, tha sin na pholla dhaibh. Gu math tric, chan eil fhios aca c脿it鈥� fo ghrian a bheil na cr矛ochan.

Coinneach : Uill a thaobh cr矛och an oighreachd fh猫in, bha sin an 矛re mhath furasda gu le貌r dhuinn, a鈥� chr矛och a-muigh mar gun canadh tu. Ach, an rud a tha duilich, 鈥檚 e a bhith a鈥� feuchainn ri faighinn na cr矛ochan a th' air taobh a-staigh na h-oighreachd far a bheil p矛osan air a thoirt a-mach 脿s an oighreachd airson taighean, croitean air p矛os a chur riutha is rudan mar sin, is taighean 霉ra air an togail, tha a h-uile c脿il a tha sin air a thoirt a-mach 脿s a鈥� chroiteareachd, agus feumaidh an uair sin am map sealltainn a h-uile c脿il a tha sin a tha air a thoirt a-mach. Is tha sinn aig 矛re a-nis far a bheil map againn a tha sinn an 矛re mhath cinnteach gu bheil a h-uile c脿il ceart.

Aonghas: D猫 cho m貌r 鈥檚 a tha an oighreachd agus c脿it鈥� a bheil i a鈥� dol? D猫 na cr矛ochan a th鈥� oirre aig a鈥� cheann sh矛os is aig a鈥� cheann shuas?

Coinneach : Uill, tha an oighreachd, 鈥檚 e h-aon m矛le deug de dh鈥檃cair a th鈥� innte air fad. Chan e faidhear oighreachd mh貌r mar sin a th鈥� innte idir, agus tha i a鈥� ruith bhon a鈥� chr矛och eadar Callanais agus Gearradh na h-Aibhne air a鈥� cheann an ear dhan oighreachd, s矛os gu ruig sin abhainn Ch脿rlabhaigh air a鈥� cheann an iar. Agus a鈥� dol a-mach an uair sin taobh na m貌inteach, mar gun canadh sinn taobh rathad a鈥� Phentland, a-mach gus an cuir i cr矛och ri p脿irt de dh鈥� Oighreachd Ste貌rnabhaigh.

Aonghas: D猫 na cothroman a tha seo a鈥� fosgladh suas dhuibh airson... 鈥檚 e uallach a th鈥� ann a bhith a鈥� ruith oighreachd, agus tha mi cinnteach gum bi sibh a鈥� coimhead airson cothroman leasachaidh.

Coinneach : 鈥橲 e uallach a th鈥� ann, agus tha fi霉 an obair a chaidh a dh猫anamh anns an tr矛 bliadhna a chaidh, bha uallach ann a shin fh猫in bhon a鈥� chiad latha a chaidh sinn a-mach a dh鈥檉haighinn beachd a鈥� choimhearsnachd, is bha beachd a鈥� choimhearsnachd leinn. Is fhuair sinn air adhart leis a sin, agus a-nise, tha sinn a鈥� faicinn gur ann an-dr脿sta a tha an obair a鈥� dol a th貌iseachadh.

Eleanor NicDh霉ghaill agus D貌mhnall Meek

Eleanor: Tha mi a鈥� smaoineachadh gun robh creideamh ga toirt tro bheatha ann an d貌igh, gu s貌nraichte nuair a bha c霉isean doirbh dhith. Agus rud eile, shiubhail fear de mhic M脿iri aig aois tr矛 deug thar fhichead, an aon aois 鈥檚 a shiubhail 脤osa Cr矛osd', agus tha mi a鈥� smaoineachadh gun robh sin ann an inntinn M脿iri nuair a rinn i an d脿n. Ged nach robh an d脿n fh猫in mu dheidhinn am mic tha fios, ach b鈥� e sin gu 矛re a bha a鈥� brosnachadh M脿iri aig an 脿m, neo bha i a鈥� feuchainn ri d猫iligeadh ri rudeigin gu math cruaidh, gu math doirbh a thachair na beatha, agus i a鈥檙annsachadh beatha 脤osa Cr矛osd'.

Eleanor: Chuala mi gun d鈥� fhuair i am fonn bho iasgair bho thaobh an ear na h-Alba a bha a鈥� tadhal, 鈥檚 d貌cha ag obair anns an 脿ite seo. Agus bhiodh i ag ionnsachadh, tha mi cinnteach, anns an d貌igh am biodh daoine ag ionnsachadh anns na l脿ithean sin. D矛reach ri bhith ag 猫isteachd agus ri bhith seinn, fhios agad an fhonn fh猫in. Agus chuir i facail ris an fhonn sin.

D貌mhnall: Tha e anabarrach br猫agha. Ma chluinneas tu e, cha d矛ochuimhnich thu e gu br脿th. Saoilidh mise gu robh M脿iri a鈥� taghadh ann an sin aon de na fuinn a bha cumanta ann am Buneasain. Agus tha am fonn cho dr霉idhteach is cho br猫agha. Dh鈥檉halbh a fonn leis fh猫in air sgiathan a鈥� chi霉il.

Leanabh An 脌igh

Leanabh an 脿igh, an leanabh aig M脿iri,
Rugadh san st脿ball, R矛gh nan D霉l;
Th脿inig don fh脿sach, dh'fhuiling nar n-脿ite
Son' iad an 脿ireamh bhitheas dha dl霉th.
Ged a bhios leanabain aig r矛ghrean na talmhainn
An greadhnachas garbh is anabarr m霉irn,
'S ge脿rr gus am falbh iad, 's f脿saidh iad anfhann,
An 脿illeachd 's an dealbh a' searg san 霉ir.
Cha b' ionann 's an t-Uan th脿inig gar fuasgladh
Iriosal, stuama, ghluais o th霉s;
E naomha gun truailleachd, Cruithfhear an t-sluaigh;
Dh'猫irich e suas le buaidh on 霉ir.
Seo leanabh an 脿igh a dh'aithris na f脿idhean;
'S na h-ainglean 脿rd, b' e miann an s霉l;
'S E 's airidh air gr脿dh 's air urram thoirt dha
Sona an 脿ireamh bhitheas dha dl霉th.
'S ann am Betleh猫m th脿inig an sgeul
'S binne da threud na teudan ci霉il;
Armailt nam Flaitheas is ainglean n猫amh
Ag 脿rd mholadh Dh猫 's a' seinn a chli霉.
脠istibh an fhuaim le sgeula nam buadh
A dh'aithris na buachaillean o th霉s;
Gheibh sibh an t-Uan sa phrasaich na shuain
'S e shaoras a shluagh le buaidh 's le cli霉.
Teagasg a R矛gh dhuinn slighe na s矛the
Nad cheumaibh d矛leas c霉m sinn dl霉th;
Thusa bha d矛leas dhuinn o sh矛orr'achd
Urras ro chinnteach air ar c霉l.
Neartaich ar d貌chas, meudaich ar n' e貌las
Cuir sinn nad r貌idean d矛reach dl霉th;
Le ola nar l貌chrain mar ris na h-貌ighean
A' seinn ann an gl貌ir an 貌rain 霉ir.

Le Alasdair MacEachainn

Alasdair: Mun do dh鈥檉h脿g mi an Gearasdan, bha mi air motar-baidhg a cheannach, Honda 175, agus cha mh貌r riamh on uair sin gun robh mi air, d矛reach, fear a鈥� choireigin a bhith agam. Chan e gu bheil mi a鈥� faighinn a-mach cho tric 鈥檚 a bhithinn an d霉il.

Ach co-dhi霉, fhuair mi tron deuchainn mun aon 脿m 's a a fhuair mi licence a鈥� ch脿ir fh猫in agus, bha Kenny John a鈥� bruidhinn air st貌iridh an siud cuideachd 鈥檚 ann ceangailte ris a鈥� Ghearasdan a bha sin.

Nuair a dh鈥檉h脿g mi, nuair a rinn mi suas m鈥� inntinn gun robh mi a鈥� dol a dh鈥檉h脿gail na sgoile as t-samhradh a bha siud, bha agam ri dhol air ais a choinneachadh ri cudeigin a thaobh, mar a chanadh iad careers officer. Agus fhuair mi, mar gum biodh, brath airson coinneachadh ris aig meadhan-latha, an latha a bha seo. Is rinn mi suas m鈥� inntinn am motar a thoirt leam. 'S dh鈥檕braich mi a-mach nam falbhainn air an aiseag, tha mi cinnteach gun e Dim脿irt neo Diardaoin a bh鈥� ann neo rudeigin, nam falbhainn air an aiseag aig leth-uair an d猫idh seachd 脿 Loch nam Madadh sa mhadainn gun d猫anainn an Gearasdan dheth aig meadhan-latha.

Agus rinn mi sin, is cha robh mi fad sam bith c貌mhla ris, agus ma dh鈥檉haoidte gun robh mi a-mach 脿s a sin mu uair feasgar agus choimhead mi air an uaireadair is thuirt mi, 鈥淥h, tha aiseag a鈥� falbh 脿s an 脪ban a Loch Baghasdail aig leth uair an d猫idh tr矛. So, ma n矛 mi an t-脪ban dheth ann an 脿m, gheibh mi dhachaigh a-nochd鈥�.

Agus, sin a thachair!

Agus choisich mi staigh aig leth uair an d猫idh naoi as d鈥� oidhche, is choimhead mo mh脿thair orm is thuirt i, 鈥淥h, bha d霉il a鈥檓 gun robh thusa a鈥� dol dhan Ghearasdan an-diugh?鈥�

鈥淥h uill, tha mi air a bhith ann is tha mi air tilleadh!鈥�

Iain Moireasdan: Cha mh貌r nach canadh tu gum biodh sin coltach ri r猫is!

Alasdair: Sin an rud, feumaidh gun deach an st貌iridh mu chuairt, agus D貌mhnall Iain a鈥� Bh脿igh nach m脿ireann 脿 Eilean Fhloddaigh, bhiodh e a鈥� sgr矛obhadh do Ghazette Ste貌rnabhagh aig an 脿m, agus d猫 ach dh鈥檉heumadh e an st貌iridh a bha seo a chur ann an naidheachdan Beinn na Faoghla an ceann seachdain no dh脿 脿s a dh猫idh sin.

(1) NA H-EISIMPLEIREAN (EXAMPLES)

T-S

samhradh 鈥荣耻尘尘别谤鈥�
fad an t-samhraidh听 鈥榓ll summer, the whole summer鈥櫶�
as t-samhradh 听鈥榠n the summer time鈥�

saoghal听 鈥榳辞谤濒诲鈥�
air feadh an t-saoghail听 鈥榓ll over the world, throughout the world鈥�
anns an t-saoghal听听 鈥榠n the world鈥�

s霉il听听 鈥榚测别鈥�
Chaog mi an t-s霉il ris.听
鈥業 winked at him.鈥�
Rinn mi an t-s霉il bheag rithe.听
鈥業 winked at her.鈥� (鈥業 made the wee eye at her.鈥�)
听taitneach don t-s霉il听听 鈥榚asy on the eye, attractive鈥�
Tha Jennifer Aston is Gerard Butler taitneach don t-s霉il (鈥檚 d貌cha), ach an e actairean math a th鈥� annta?听
鈥楾hey鈥檙e maybe eye-candy but are they good actors?鈥�

sluagh听听听 鈥榗rowd, people鈥�
Chaill mi iad anns an t-sluagh.听 鈥業 lost them in the crowd.鈥�
Dh鈥檉halbh sinn am measg an t-sluaigh. 鈥榃e went wandering among the crowd鈥�

FH

fidheall听听 an fhidheall听 鈥榯he fiddle, violin鈥櫶�
fe貌il听听听听听 an fhe貌il听 鈥榯he meat鈥�
fuil听听听听听听 an fhuil 鈥榯he blood鈥�

Chan aithne dhomh an fhidheall a chluich.听
鈥業 don鈥檛 know how to play the violin鈥�
C脿it a bheil an fhe貌il sa bh霉th seo?
鈥榃here鈥檚 the meat in this shop?鈥�
Ma bhios sibh a鈥� c貌caireachd 鈥檚 a鈥� bruich fe貌il, nach eil an fhuil a鈥� cur dragh ort?
鈥楧oesn鈥檛 the blood bother you?
An toil leat na sreathan forensic air telebhisean, mar CSI?听 Nach eil an fhuil a鈥� cur dragh ort?听
鈥楧oesn鈥檛 the blood bother you?

feasgar听 鈥榓fternoon/evening鈥�
fuaim听 鈥榥oise, sound鈥�

Chluich mo n脿baidh an fhidheall fad an fheasgair.听听
鈥楳y neighbour played the fiddle all afternoon.鈥�
Cha b鈥� urrainn dhomh smaoineachadh leis an fhuaim.听听
鈥業 couldn鈥檛 think for the noise.鈥�

听

(2) CUINE:

Air uairean, an diofar eadar ainmear fireann 鈾� is ainmear boireann 铀赌.

As d猫idh 鈥榯he鈥�, tha s猫imheachadh air ainmearan boireann, mar eisimpleir fuil 鈫� an fhuil (f 蝉脿尘丑补肠丑).
Ach as d猫idh 鈥榯he鈥�, tha s a鈥� dol gu t-s (anns a bheil an s 蝉脿尘丑补肠丑):

鈾偺�听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听听鈾�

am b貌rd听听 (鈥榯he table鈥�)听听听听 听ach听听 听a鈥� bh貌 (the cow)
am fiodh听 (鈥榯he wood鈥�) 听听听听 ach听听 听an fhidheall听 (鈥榯he fiddle, violin鈥�)听
am fear听听 (鈥榯he man鈥�)听听听听听听 听ach听听 听an fhe貌il听听 (鈥榯he meat鈥�)
am f霉dar (鈥榯he powder鈥�)听听听听ach听听 听an fhuil (鈥榯he blood鈥�)

an solas (鈥榯he light鈥�)听听听听听听 ach 听听听听 an t-s霉il (鈥榯he eye鈥�)听听
an sreath听 (鈥榯he series鈥�)听听ach听听听听听 an t-sr脿id (鈥榯he street鈥�)

Le roimhear (preposition), m.e. aig an, leis an, air an, don, etc)

leis an t-sluagh
as t-samhradh (anns an t-samhradh)
anns an t-sluagh
leis an fhuaim

ginideach (fireann) / masculine genitive

fad an fheasgair听听 鈥榓ll afternoon鈥櫶�听听 (鈥榯he length of the afternoon鈥�)
fad an t-samhraidh听听听 鈥榓ll summer鈥櫶�听听听听 (鈥榯he length of the summer鈥�)听
am measg an t-sluaigh听听听听 鈥榓mong the crowd鈥櫶�听听 (鈥榠n the midst of the crowd鈥�)听
air feadh an t-saoghail听听听 鈥榓ll over the world鈥櫶� (鈥榦n the extent of the world鈥�)听

听