大象传媒

Ged a bha an t-sabaid a' dol cho cruaidh 's bha e riamh eadar aibhnichean an Oise 's a' Mharne, bha an naidheachd 脿s an Fhraing thairis air an deireadh sheachdain aig toiseach an 脪gmhios 1918 a' toirt fa-near gun robh casg ga chur air ionnsaigh mh貌r na Gearmailt.

Mar a tha Gilleasbuig MacDh貌mhnaill ag aithris, adh'aindheoin cuideam bho na feachdan Gearmailteach bha na Frangaich a' seasamh aca gu daingeann. 'S e gl猫 bheag de dh'adhartas a bha iad a' d猫anamh agus b'e an aon rud a bha na uallach gun robh an talamh 脿rd an iar air Chateau Thierry, c貌rr is d脿 fhichead m矛le bho Paris a-nis ann an l脿mhan nan Gearmailteach.

Air an treas latha thug riaghaltasan Bhreatainn, na Fraing agus na h-Eadailt geallaidhean seachad aig Versailles a' cur taic ri muinntir na P貌lainn, Ceacaich, Slobh脿icianaich agus Iugosl脿bhaich a bha ag iarraidh f猫in-riaghladh. B'e innleachd a bha seo gus toirt air na d霉thchannan sin gluasad air falbh bho bhuaidh na Gearmailt, rud a thigeadh gu buil ro dheireadh na bliadhna.

Agus bha iomradh ga thoirt air gaisgeachd eileanach eile ann an Gaseat Lunnainn: Seumas MacIain, Seumas Beag 'ain Johnson 脿 Loch a' Ch脿rnain an Uibhist a Deas. Bha Seumas air Bonn a' Mhilidh fhaighinn cheana ann an 1917 agus choisneadh e duais DCM mus biodh an cogadh seachad. 'S iongantach gun robh saighdear eile 脿 Uibhist a Deas a choisinn uiread de bhuinn sa Chogadh Mh貌r ris.

Bha an ce貌l air feadh na f矛dhle air 9mh 脪gmhios 1918 an uair a chuir na Gearmailtich ionnsaigh eile air bhog san Fhraing aig Blar a' Mhatz. B'e seo an ceathramh earrann de dh'Ionnsaigh an Earraich aig na Gearmailtich far an robh iad a' toirt ionnsaigh air na loidhnichean Frangach aig Verdun. Uile gu l猫ir chuir iad aon thar fhichead roinn armachd an s脿s thairis air tr矛 thar fhichead m矛le an cois abhainn Matz. Gu m矛-fhortanach dha na Gearmailtich bha feadhainn de na pr矛osanaich-cogaidh aca air am brath 's air innse dha na Frangaich mun ionnsaigh a bha fa near dhaibh. Mar sin, bha na feachdan Frangach agus Ameireaganach deiseil air an son.

Air 11mh 脪gmhios dh'fhuiling na Gearmailtich droch bhuile ann am Bl脿r a' Mhatz. San d脿 latha bho th貌isich am batal bha na Gearmailtich air adhartas de naoi m矛le a dhe脿namh. Ach chaidh stad a chur orra gu h-obann aig Compi猫gne. Cha robh aig na Frangaich ach ceithir roinnean armachd, ach cha robh dad a dh霉il aig na Gearmailtich gum biodh ceud gu leth tanca mh貌r aca cuideachd. Leotha sin chaidh aig na Frangaich air an ionnsaigh Ghearmailteach a stad agus thigeadh am bl脿r gu ceann tr矛 latha 脿s d猫idh sin.

Bha 17mh den 脪gmhios f脿bharach a-rithist dha na d霉thchannan Co-ch貌mhraigeach san Eadailt. Chaidh aig na feachdan Eeadailteach, Breatannach is Frangach air ionnsaighean soirbheachail a dhe脿namh ann an sg矛rean Asiago agus Grappa a' ciallachadh nach b'urrainn dhan n脿mhaid faighinn nas fhaide na an Abhainn Piave. Le taic a' tighinn 脿s an adhar cuideachd bha e cha mh貌r do-dhe脿nta do shaighdearan na h-Ostair faighinn tarsainn air an abhainn. Th脿inig brath bho chommandair nam Breatannach a thubahirt gun robh an n脿mhaid a' fulang "call uabhasach" agus nach robh iad fh猫in air na h-uidhir sin de shaighdearan a chall a dh'aindheoin cho cruaidh 's a bha an t-sabaid.

Ach chailleadh tri霉ir 脿 Ile an t-seachdain sa - Alasdair Watt, a rugadh ann am Port Sgioba, agus D貌mhnall MacDh霉ghaill, 's D貌mhnall Mac an t-Sagairt, a bhuineadh le ch猫ile do Phort Ilean.

'S ged a bha a' ghaoth sna si霉il aig na Co-ch貌mhraigich aig deireadh na seachdain bha na p脿ipearan-naidheachd fhathast a' toirt fa near am feum a bh' ann barrachd shaighdearan a thrusadh. Bha sanas san Ross-shire Journal ag 貌rdachadh fir aois 49, 50 's 51 iad fh猫in a chur air adhart airson sgr霉dadh medigeach.

Show less