19/08/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 320
Duration: 06:06
Litir 320: D猫 sam bith a ch矛 no chluinneas tu, cum an cat mun cuairt
Thug mi seachad 貌raid o chionn ghoirid air seanfhaclan G脿idhlig co-cheangailte ri beathaichean. Nuair a bha mi gan rannsachadh, lorg mi feadhainn a bha gu math annasach. Seo fear dhuibh: D猫 sam bith a ch矛 no chluinneas tu, cum an cat mun cuairt. D猫 sam bith a ch矛 no chluinneas tu, cum an cat mun cuairt. D猫 fon ghr猫in a tha sin a鈥 ciallachadh? Dh鈥檉haodadh mun cuairt d脿 chiall a bhith air 鈥 cum an cat anns an n脿baidheachd, faisg ort. No cum an cat a鈥 tionndadh.
A r猫ir aithris, tha e a鈥 ciallachadh anns an t-seanfhacal seo 鈥 cum an cat a鈥 tionndadh. D猫 sam bith a ch矛 no chluinneas tu, cum an cat mun cuairt. Bidh daoine a鈥 cleachdadh an t-seanfhacail seo nuair a tha iad ag iarraidh air cuideigin cumail air leis an obair aige. Ge bith d猫 tha a鈥 tachairt timcheall air, bu ch貌ir dha leantainn air leis an obair. Ach ciamar a dh鈥櫭╥rich an seanfhacal?
A r猫ir beul-aithris, tha e ceangailte ri seann chleachdadh p脿ganach air a bheil taghairm. Ch矛 sibh m矛neachadh air seo ann am faclair Dwelly. 鈥橲 e a bh鈥 ann d貌igh airson an Donas a thoirt am follais. Bhiodh an Donas a鈥 freagairt ceist no a鈥 s脿sachadh droch iarrtasan m矛-laghail.
Nise, mus can mi dad eile mun taghairm, tha mi airson rabhadh a thoirt dhuibh. Ma tha sibh cianail measail air cait, 鈥檚 d貌cha nach bi sibh airson 猫isteachd ris a鈥 ch貌rr. 鈥橲 e droch chleachdadh a bh鈥 ann. Bhiodh sreath de chait air an r貌stadh be貌, fear 脿s d猫idh a ch猫ile thairis air beagan l脿ithean, air bior-r貌staidh os cionn teine. Mu dheireadh thigeadh buidheann de chait dhubha timcheall, agus iad uile a鈥 sgreuchail. Bhiodh an Donas nam measg ann an cruth cat dubh.
Nan nochdadh an Donas gu follaiseach na chruth fh猫in, bhiodh e an uair sin a鈥 faighneachd de na daoine d猫 bha iad ag iarraidh. Bhiodh e a鈥 s脿sachadh an iarrtais. Ach mus tachradh sin, bhiodh cait eile a鈥 feuchainn ri stad a chur air a鈥 ghnothach le bhith a鈥 bruidhinn ris na daoine a bha a鈥 d猫anamh an r貌staidh. A r猫ir beul-aithris, bhiodh fear de na daoine ag 猫igheachd air an fhear a bha a鈥 tionndadh a鈥 bhior-rostaidh, 鈥淒猫 sam bith a ch矛 no chluinneas tu, cum an cat mun cuairt.鈥
Tha Dwelly ag innse dhuinn rudeigin eile mun taghairm. Nuair a bha daoine ag iarraidh faighinn a-mach d猫 bha a鈥 dol a thachairt san 霉ine romhpa, bhiodh iad a鈥 marbhadh damh no b貌. Bhiodh iad a鈥 feannadh a鈥 bheathaich, agus bhiodh iad a鈥 cur a鈥 bhian timcheall air duine.
Bhiodh iad a鈥 cur an duine air a dhruim d矛reach ri taobh eas ann an 脿ite iomallach. Chuireadh na daoine a鈥 cheist air agus bhiodh iad ga fh脿gail airson beagan uairean a th矛de leis fh猫in. Nuair a thilleadh iad air a shon, bhiodh freagairt aige.
Am measg na tha a鈥 d猫anamh aithris air a鈥 ghnothach seo, tha M脿rtainn Mac Ille Mh脿rtainn anns an leabhar aige A Description of the Western Islands of Scotland. Tha e ag aithris mu fhear ann an Le貌dhas, John Erach, a chuir seachad oidhche mar sin ann am bian. Bha e air a chur troimh-ch猫ile gu dubh leis. Is beag an t-iongnadh 鈥 ged a bha e fhathast be貌 脿s d猫idh l脿imh, eucoltach ris na cait a chaill am beatha air a鈥 bhior-r貌staidh.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ch脿nain na seachdaine
Seanfhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.